بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی رابطه عدالت سازمانی و نشاط کارکنان بر عملکرد آنان در وزارت ورزش و جوانان انجام گرفت. تحقیق حاضر از نظرهدف تحقیق، کاربردی است. جامعه آماری این تحقیق شامل 400 نفر از افراد شاغل در وزارت ورزش و جوانان می باشد. نمونه آماری این تحقیق، شامل196 نفر می باشد که توسط جدول مورگان حجم آن تعیین گردیده است. روش نمونه گیری بصورت تصادفی طبقه ای است. برای سنجش عدالت سازمانی از پرسشنامه چستر و همکاران - 2007 - استفاده شد . برای سنجش نشاط کارکنان از پرسشنامه ملکی - - 1392 استفاده شد. برای سنجش عملکرد کارکنان از پرسشنامه مقیمی و رمضان - - 1392 استفاده شد. تحلیل داده ها در سطح توصیفی با میانگین، انحراف معیار و در سطح استنباطی با استفاده از آزمون رگرسیون انجام گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که عدالت سازمانی بر عملکرد کارکنان تأثیر معناداری دارد. عدالت سازمانی بر نشاط کارکنان تأثیر معناداری دارد. همچنین یافته ها نشان داد نشاط کارکنان بر عملکرد آنان تأثیر معناداری دارد.
کلمات کلیدی: عدالت سازمانی، نشاط کارکنان، عملکرد کارکنان
.1 مقدمه
مطالعه عدالت در محیطهای کاری، در سالهای اخیر رشد فزاینده و بسیار چشمگیری داشته است. با اینکه اولین مطالعات درباره عدالت در اوایل دهه 60 میلادی انجام گرفته، بیشتر مطالعات معطوف به عدالت در سازمانها در دهه 90 انتشار یافته است - گل پرور و همکاران، . - 26 :1386 سازمان سیستمی اجتماعی است که حیات و پایداری آن به وجود پیوندی قوی بین اجزا و عناصر تشکیلدهنده آن وابسته است. ادراک بیعدالتی اثرات مخربی بر روحیه کارجمعی دارد، زیرا اهتمام نیروی انسانی و انگیزش کارکنان را تحت الشعاع خود قرار میدهد. بیعدالت و توزیع غیرمنصفانه دستاوردها و ستادههای سازمان، روحیه کارکنان را تضعیف میکند و روحیه تلاش و فعالیت آنها را تنزل میدهد. بنابراین، رعایت عدالت رمز بقا وپایداری جریان توسعه و پیشرفت سازمان و کارکنان آن است. بنابراین از جمله وظایف اصلی مدیریت حفظ و توسعه رفتارهای عادلانه در مدیران و احساس عدالت در کارکنان است.
رعایت عدالت بهویژه در برخی رفتارهای مدیریت با کارکنان - توزیع پاداشها، روابط سرپرستی، ارتقاءها و انتصاب - برای کارکنان حائز اهمیت است. در فرایند توسعه رفتارهای عادلانه و مهمتر از آن شکلدادن احساس عدالت در کارکنان، شناخت چگونگی تأثیرگذاری رفتارهای مبتنی بر عدالت بر رفتارهای سازمانی و از آن جمله تعهد سازمانی ، رضایت شغلی، رفتارهای مدنی سازمانی و رفتارهای ضد تولید و انگیزش کارکنان حائز اهمیت است. لذا با دستیابی به شناخت مناسب از نحوه تأثیرگذاری ابعاد عدالت سازمانی بر تعهد سازمانی و حیطههای آن، مدیران این امکان را مییابند که اقدامات مناسبتری را در جهت توسعه احساس عدالت در سازمانها به عمل آورند - غفوری وهمکاران، . - 130 :1388 عدالت در معنی و درک امروزین آن ارتباط نزدیکی با مفاهیمی چون آزادی، برادری و برابری دارد. در واقع بسیاری از نظامها و نهادها برمبنای اینکه آیا همه اعضای آن دارای حقوق مساوی هستند - گل پرور، . - 12:1385
بنابراین رعایت عدالت، رمز بقا و پایداری جریان توسعه و پیشرفت سازمان و کارکنان آن است . از جمله وظایف اصلی مدیریت، حفظ و توسعه رفتارهای عادلانه در مدیران، و احساس عدالت در کارکنان است. رعایت عدالت بهویژه در برخی رفتارهای مدیریت با کارکنان - توزیع پاداشها، روابط سرپرستی، ارتقا ها و انتصاب - برای کارکنان حائز اهمیت است. در فراگرد توسعه رفتارهای عادلانه و مهمتر از آن شکل دادن احساس عدالت در کارکنان، شناخت چگونگی تاثیرگذاری رفتارهای مبتنی بر عدالت بر رفتار کارکنان، مدیران این امکان را مییابند که اقدامات مناسبتری را در جهت توسعه احساس عدالت در سازمان برنامهریزی و مدیریت نمایند - رجبی، . - 132 :1392
همچنین در دنیای رقابتی امروز، سازمان ها در هر محیطی که فعالیت می نمایند،دایماً نیازمند بهبود عملکرد بوده و باید تمام تلاش خود را در جهت دستیابی به عملکرد بالاتر به کار گیرند، لذا اهمیت پرداختن به عملکرد سازمانی در سازمان ها به عنوان یک وظیفه اساسی مطرح است. اغلب سازمانها در محیطی رقابتی و پویا در حال فعالیت هستند. محیطی که متغیرهای داخلی و خارجی آن دائما در حال تغییر بوده و امکان پیشبینی این تغییرات نیز بسیار سخت و مشکل است. از طرفی سازمانها هزینههای فراوان و زمان زیادی را صرف تهیه، تدوین و اجرای استراتژی هایی مینمایند تا بتوانند به اهداف بلند مدت و چشم اندازهای سازمان خود دست یابند. بنابر این آگاهی از اینکه عملکرد سازمان تا چه حد در جهت رسیدن به اهداف آن بوده است و موقعیت سازمان در محیط پیچیده و پویا امروز کجاست برای مدیران و سازمانها اهمیت فراوان دارد.
.2 اهمیت و ضرورت تحقیق
مسایل روانی در چند دهه اخیر برعملکرد فردی و سازمانی کارکنان تأثیر منفی گذاشته و این مسایل وتأثیر آن در قرن بیست و یک فزاینده است به طوری که برنامههای بهبود سلامتی فقط شامل ارایه خدمات بهداشتی نمیشود، بلکه بیش ازگذشته باید به سلامت روانی و فکری افراد توجه شود. زیرا رفتار افراد تحت تأثیر سلامتی جسمی و روانی آنان قرار میگیرد. وقتی نیروی انسانی شاغل در سازمانها و کارخانهها شادو سالم باشند بیتردید میزان کارایی آنها نیز افزایش مییابد. سالها پیش پژوهشگران کشورهای صنعتی دریافته بودند که تنظیم میزان روشنایی، دما، رطوبت و سروصدای اطراف بر افزایش کارایی افراد اثر مستقیم دارد. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که یک راه بسیار مؤثر در افزایش بهرهوری درمحیط کار استفاده از کارکنان شاد است - سپاس مقدم، . - 36 :1390
هندرسون و همکاران - - 1999 معتقدند شادی سازمانی زمانی ایجاد میشود که افراد شغلهایی را مییابند که به آنها اجازه بیان ارزشها و هویتهای اصلیشان را میدهد. در این حالت از گوهر واقعی آنها استفاده میشود و به نظر هریس - 1999 - 1، شادی سازمانی به رشد انسانی ارتباط دارد و تحت تأثیر فرایندهای رشدی قرار میگیرد. شادی سازمانی ممکن است زمانی ایجاد شود که فعالیتهای شغلی، چالشها، و حمایتهای محیطی به آرامی با وظایف رشدی اساسی فرد همنوا میگردد - جلالی و همکاران، 1390، ص. - 27 هدف یک مدیر تحت نظر داشتن یک مجموعه در راستای افزایش بهرهوری، تولید و کیفیت برای تضمین بقای سازمان میباشد. مدیران در سازمانهای کلاسیک در انجام وظایف خود فرآیندی را دنبال میکنند که شامل اجزایی چون برنامهریزی، سازماندهی، نظارت و کنترل، ارتباطات، هدایت و تصمیمگیری است.
در سالهای اخیر اصطلاح و عناوین جدیدی در مدیریت متداول شده است. یکی از ابزارهایی که میتواند هم ابزار شخصی و هم ابزار سازمانی یک مدیر تلقی شود، بحث روحیه2و نشاط3 پرسنل است. محیط کار در سازمانهای امروزی انسان را به سوی فقر روانی سوق میدهد. به منظور مقابله با این روند، انسانها از»حضور عشق در کار« و»روح در فضای کاری« سخن میگویند. هر کسی عمیقا دوست دارد به کاری بپردازد که شاد، پرمفهوم و برخوردار از مهارت باشد. هر کسی دوست دارد که به بخشی تعلق داشته باشد، سهیم شود، با اهمیت باشد و تمایزی به وجود آورد - طالبی و زاهدی، . - 127 :1385 امروزه سازمانهای سالم، سازمانهایی هستندکه به همان اندازه که به عملکرد کارکنانشان اهمیت میدهند به سلامت روانی و جسمی کارکنان توجه دارند. هر چند با سلامت افراد سلامت سازمان تضمین خواهد شد و سازمان سالم می تواند از بهره وری، توانمندی و کارایی لازم برای دنیای توأم با رقابت برخوردار شود.
3. اهداف تحقیق هدف کلی:
بررسی میزان اثر عدالت سازمانی و نشاط کارکنان بر عملکرد کارکنان
اهداف ویژه:
-1 بررسی میزان اثر عدالت سازمانی بر عملکرد کارکنان -2 بررسی میزان اثر نشاط کارکنان بر عملکرد کارکنان -3 بررسی میزان اثر عدالت سازمانی بر نشاط کارکنان
4. فرضیه های تحقیق
فرضیه اصلی:
