بخشی از مقاله
چکیده
بیشک بر کسی پوشیده نیست که دانشآموزان - کودکان - نسلهای آینده جامعه، پدران و مادران فردا خواهند بود، در همین راستا هدف محققان از این پژوهش، بررسی و واکاوی تأثیر خشونتهای خانوادگی بر جامعهپذیری دانشآموزان، معرفی مهمترین عوامل تاثیرگذار در به وجود آمدن و گسترش خشونت خانوادگی و ارائه راهکارهایی در جهت تقلیل و یا از بین بردن این معضل اجتماعی میباشد. روش مورد استفاده در این پژوهش توصیفی- تحلیلی از نوع کتابخانهای یا اسنادی میباشد، که برای گردآوری اطلاعات از ابزار فیشبرداری استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد کودکانی که در معرض خشونتهای خانوادگی قرار میگیرند در دریافت نقشهای اجتماعی خود به تعارض بر میخورند و زمانی که با مشکلی برخورد میکنند به جای حل این مشکل از طریق اصولی و کارآمد متوسل به خشونت - آنچه که در خانواده آموختهاند - میشوند و موجبات بحرانهای اجتماعی و تنش در ساختار جامعه را ایجاد میکنند.
.1 مقدمه و هدف
در میان انواع خشونتها اعم از خانوادگی، اجتماعی و دولتی، خشونتهای خانوادگی یک آسیب جدی اجتماعی است که با وجود پیشرفتهای فرهنگی و فکری همچنان در جامعه خودنمایی میکند. خشونت خانوادگی خشونتی است که در محیط خصوصی به وقوع میپیوندد. این نوع خشونت فقط مختص به زندگی شهری یا روستایی نیست و در ابعاد مختلف فرهنگی رخ میدهد، به طبقه خاصی اختصاص ندارد، ولی هر چه جامعه فقیرتر و از نظر فرهنگی در سطح پایینتری باشد، فراوانی آن بیشتر است. خشونت خانوادگی، شایعترین نوع خشونت در سراسر جهان است، امروزه به یک پدیدهی جهان شمول پدید گشته است. که به رغم تفاوتهای فرهنگی، دینی، اقتصادی و اجتماعی بین ملتها و فرهنگها، تمامی مرزهای جغرافیایی و سیاسی را در نوردیده و به پدیده جهانی، فراتاریخی و فرافرهنگی بدل شده است و تاثیرات آن باعث نابسامانیهای مختلف در جوامع و فرهنگهای جهان گردیده است. به همین علت بیشترین قربانیان خشونت را در جهان، قربانیان خشونت خانوادگی تشکیل میدهند برخی از محققان بر این باورند که خشونتهای خانوادگی راه را برای خشونت در ساختارهای اجتماعی باز کرده است و باعث ایجاد خشونتهای سیاسی گردیده است. خانواده واحد بنیادین جامعه و کانون اصلی رشد و تعالی انسانها است. به تجربه ثابت شده است که کودک در محیط و فضای خانوادگی سالم بهتر رشد میکند و به تکامل و تعالی میرسد. تأثیر خانواده در رشد کودکان غیر قابل کتمان است - ملکی پور، . - 18 :1393 به همین منظور در این مقاله تلاش شده است به بررسی ریشهها و عوامل اصلی ایجاد خشونت در خانواده پرداخته شود و تأثیرات آن را بر جامعهپذیری دانشآموزان به عنوان شهروندان آینده که سازندگان نسل آینده جامعه و پیکره اصلی آن خواهند بود مورد بررسی قرار دهد.
سوالات اصلی پژوهش به شرح زیر می باشد:
1. خشونت خانوادگی چیست؟
2. خشونت خانوادگی از کجا نشأت میگیرد؟
3. خشونت خانوادگی چگونه بر جامعهپذیری دانشآموزان تاثیر میگذارد؟
2. روش پژوهش
این مقاله با توجه به ماهیت موضوع، با روش توصیفی-تحلیلی و تکنیک مطالعه اسنادی - کتابخانهای - صورت گرفته است جامعه آماری این پژوهش عبارت است از کلیه منابعی که با تأثیر خشونتهای خانوادگی بر جامعهپذیری کودکان مرتبط بوده است و نمونه آماری این تحقیق شامل کلیه منابع در دسترس میباشد. برای گردآوری اطلاعات از این منابع از ابزار فیشبرداری استفاده شده است و به منظور استخراج یافتهها و نتایج از مدل استنباط مفهومی برای تجزیه و تحلیل اطلاعات استفاده شده است.
.3 تعریف مفهومی خشونت
خشونت عبارت است از استفاده نامشروع و غیرقانونی از زور و قدرت - نجفی ابرند آبادی ، . - 8:1379 همچنین در تعریفی دیگر می-توان گفت خشونت به معنای بروز ناگهانی و انفجار گونه نیرویی تهدید کننده و مخرب است. از دیدگاه اجتماعی، خشونت استفاده از زور یا قدرت، به شیوهای مخرب که منافع افراد دیگر را زیرپا میگذارد - پایا، . - 369:1379 در ادبیات علوم اجتماعی فکوهی خشونت را اعمال نیرویی فیزیکی بر یک فرد یا گروه اجتماعی تعریف می کند - فکوهی، . - 276:1383 خشونت نوعی آسیب اجتماعی است و به نظریه های زیست شناسی 8 - درصد - ، روان شناختی 16 - درصد - و جامعه شناختی 76 - درصد - مرتبط است - صدیق سروستانی، . - 5:1379 محسنی تیریزی در کتاب وندالیسم، خشونت را این گونه تعریف می کند: »خشونت و پرخاشگری را از نظر مفهومی میتوان کنش و عملی در نظر گرفت که از جانب فرد یا افرادی و از روی اراده و آگاهی به منظور آسیبرسانی فیزیکی یا روحی و روانی به دیگران انجام می پذیرد - « محسنی تبریزی، » . - 60:1383 به طور کلی خشونت عمل فرد معینی است که به جان یا مال یا شرف دیگران تعرض و حمله می نماید - « پرفیت، . - 27-28 :1998
با توجه به تعاریف ذکر شده میتوان سه مؤلفهی اساسی برای رفتار خشونت بار تعریف کرد که شامل:
1. نابهنجار بودن
2. ارادی بودن
3. آسیب رساندن
4. انواع خشونت
خشونت را میتوان به چهار قسمت عمده تقسیمبندی کرد:
1. خشونت بدنی
2. خشونت روانی - مانند تحقیر و دشنام -
3. خشونت اقتصادی
4. خشونت اجتماعی
گاه خشونت وسیله وصول به هدف خاصی است که مرتکب یا مرتکبین آن را به منظور خاص و جهت نیل به هدف معین مورد استفاده قرار میدهند. اما گاهی هم خشونت بدون هیچگونه هدف خاص واقع میشود که فقط رضایت بیحاصل مرتکب خود را فراهم میکند. گاه خشونت به صورت عمل حاد و آنی و بدون هیچگونه نقشه قبلی اتفاق میافتد و گاه برعکس به صورت اعمال حساب شده و با طرح و نقشه های قبلی تحقق می یابد
