بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این تحقیق بررسی تأثیر خلاقیت بر کارآفرینی سازمانی در کسبوکارهای کوچک و متوسط بوده است. این تحقیق براساس هدف، و برنامه های آن کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی از نوع همبستگی است. افزایش خلاقیت ونوآوری در سازمانها به ارتقای کمیت و کیفیت خدمات، کاهش هزینه ها، جلوگیری از اتلاف منابع، کاهش بوروکراسی، افزایش کارایی و بهره وری، ایجاد انگیزش، افزایش رضایت شغلی و کاهش نرخ جابجایی در بین کارکنان سازمان شود.پس باید عواملی که باعث ایجاد خلاقیت ونوآوری در سازمان می گرددتوجه شود برای اینکه رفتار سازمانی کارآفرینانه باشد و سازمان با رویکرد کارآفرینی به هدفهای توسعهای دست یابد باید مدیریت شوندجامعه آماری مقاله تحقیق شامل همه افراد و کارکنان شرکتهای کوچک و متوسط منطقه ویژه اقتصادی در شهرشیراز در سال 1396 به تعداد 1206 نفر بوده است. از این تعداد 292 نفر به شیوه طبقهای تصادفی انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات دو پرسشنامه استاندارد بهکار گرفته شد. روایی محتوایی پرسشنامهها براساس نظر خبرگان بررسی شد. پایایی آنها نیز با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد. دادههای جمعآوریشده با نرمافزار اس پس اس اس تجزیهوتحلیل شد . نتایج تحقیق نشان داد خلاقیت تأثیر مثبت و معناداری بر کارآفرینی سازمانی در کسبوکارهای مورد مطالعه میگذارد.
کلیدواژگان
خلاقیت، کارآفرینی سازمانی،کسب و کار های کوچک و متوسط
مقدمه
با بررسی رشد اقتصادی کشورهای توسعهیافته، مشخص میشود روحیه کارآفرینی و کارآفرینان در رشد اقتصادی و اشتغالزایی آنها نقش بسزایی داشته است - کنت وهمکارن*،2014؛ دو واددمون،. - 2011کارآفرینی به عنوانموتور محرکه توسعه اقتصادی در عصر اطلاعات نقش محوری ایفا میکند.تغییرات سریع محیط، تشدید فضای رقابتی، کوتاهشدن چرخه حیات محصولات و افزایش روزافزون انتظارات جامعه نیاز به کارآفرینی را اجتنابناپذیر کرده است. از همین رو، در سالهای اخیر مطالعه کارآفرینی، بهدلیل سهم اقتصادی-اجتماعی فعالیتهای کارآفرینانه نوپا و نقش برجسته آن در ایجاد پل بین نوآوری و بازار، اهمیت کاربردی یافته است - منتظری،پسندی وعلیرضایی،. - 1395 این نقش هم در افزایش درآمد ملی و بیش از آن، در ایجاد مشاغل پویا اهمیت دارد - مدهوشی وهمکاران *،. - 2015 کارآفرینی عبارت است از فرایند شناسایی فرصتها، نوآوری برای بهکارگیری فرصتها و اقدام مخاطرهآمیز برای ایجاد ارزش - مقیمی وهمکاران، . - 1392 مطالعاتنشان میدهد از نظر برخی اقتصاددانان و صاحبنظران و دانشمندان مدیریت، موتور حرکت و رشد اقتصاد یکجامعه کارآفرینانهستند که در محیطی رقابتی و در شرایط عدم تعادل - و نه تعادل ایستا - جامعهرا به حرکت درمیآورند و توسعه میبخشند - همتیو همکاران، . - 1388 کلید موفقیت کارآفرینی، یافتن روشهای خلاقانهای است که با بهکارگیری تکنولوژیهای جدید یا بازاریابی بهتر، سریعتر وکمهزینهتر کالاهای جدید، خواستههای بشری را به نحو احسن برآورده میکنند. این بهمعنای تولید کالاهای موجود با هزینههای کمتر یا ارتقای کیفیت آنها یا بهمعنای ایجاد بازارهایی برای کالاهایکاملاً جدید است. در واقع، کارآفرینی عامل اصلی ایجاد خلاقیت و نوآوری است - کنت وهمکاران،. - 2014 در مطالعاتی که درباره کارآفرینی و کارآفرینان انجام میگیرد، همواره این پرسش مطرح میشود که لازمه کارآفرینی سازمانی چیست؟ و چگونه میتوان آن را در سازمان نهادینه کرد و زمینه ظهور آن را در سازمان فراهم کرد؟ کارآفرینان معتقدند ادارهکردن محیط ناسازگار در اقتصاد درحالگذر، از طریق خلاقیت امکانپذیر است - شوقی و شفیقی،. - 1389
بی شک یکی از زیباترین ویژگیهای انسان، قدرت آفرینندگی و خلاقیت اوست. به کمک همین ویژگی است که انسان میتواند اهداف آرمانگرایانه خود را تحقق بخشیده و تواناییهای خود را شکوفا سازد - آقایی، . - 1383امروزه همه سازمان ها برای بقا، نیازمند اندیشه های نو و نظرات بدیع و تازه اند. افکار و نظرات جدید همچون روحی در کالبد ساز مان دمیده می شود و آنرا از نیستی و فنا نجات می دهد - لوزانو ،. - 2014 در عصر ما برای بقاء و پیشرفت و حتی حفظ وضع موجود، باید جریان نوجویی و نوآوری را در سازمان تداوم بخشید تا از رکود و نابودی آن جلوگیری شود . برای آنکه بتوان در دنیای متلاطم و متغیر امروز به حیات ادامه داد باید به نوآوری و خلاقیت روی آورد و ضمن شناخت تغییرات و تحولات محیط برای رویارویی با آنها پاسخ های بدیع و تازه تدارک دید و همراه تأثیرپذیری از این تحولات بر آنها تأثیر نهاد و بر آنها شکل دلخواه داد - هی هان و همکاران ،2015؛الوانی، . - 1388 انسان کیفیت زندگی خود را مرهون ذهن و اندیشه خود می باشد و ذهن نیز به نوبه خود متکی بر خلاقیت و نوآوری است . اگر انسان خلاق و نوآور نبود در چرخه حیات اسیر فرآیند تکراری
و یکنواختی می شد نه تغییری روی می داد و نه بهبودی، همه اختراعات و اکتشافات بشر و پیشرفت های گوناگون در زمینه های مختلف، مرهون خلاقیت و نوآوری است - سید عباس زاده، . - 1388بر همین اساس، مسئله اصلی تحقیق حاضر این است که آیا خلاقیت بر کارآفرینی سازمانی در کسبوکارهای کوچک و متوسط منطقه ویژه اقتصادی شیراز تأثیر دارد؟
مرور مبانی نظری خلاقیت شغلی
سازمانهای امروزی در محیطی پیچیده و متغیر به سر میبرند به گونه ای که دیگر همچون گذشته قادر به پیشبینی وضعیت آینده نیستند. تغییر از ویژگیهای بارز عصر حاضر است. بنابراین، اگر در عصر کشاورزی، قدرت بازو و در عصر صنعتی، ابزار و ماشین آلات عاملهایی مهم برای بقا و ماندگاری به شمار میآمدند، در عصر متغیر کنونی تنها منبع قدرت و ماندگاری سازمانها، یادگیری بهتر و سریعتر نسبت به رقباست.چرا که یادگیری، عامل اصلی،کلیدی و مورد نیاز سازمانی است که میخواهد در دنیای متغیر امروزی پا برجا بماند - شریفی و اسلامیه، . - 1387
در جهان امروز سازمانها برای بقا در میدان رقابت ملزم به داشتن تفکرات نو و خلاقیت هستند. عصر ما برای بقا و پیشرفت و حتی حفظ وضع موجود، باید جریان نوجوئی و نوآوری را در سازمان تداوم بخشید تا از رکود و نابودی آن جلوگیری شود. برای آنکه بتوان در دنیای متلاطم و متغیر امروز به حیات ادامه داد باید به نوآوری، همگام سازی با تغییرات و به روز رسانی روی آورد و ضمن شناخت تغییرات و تحولات محیط برای رویارویی با آنها پاسخ های بدیع و تازه تدارک دید و همراه با تأثیرپذیری از این تحولات بر آنها تأثیر نهاد و بر آنها شکل دلخواه داد - نژاد ایرانی و همکاران، . - 1389
مثل هر مفهوم نظری و انسانی دیگر، تعریف خلاقیت نیز تابع گرایشات و برداشتهای شخصی و مکتبی صاحبنظران است که در مجموع مشابه به نظر میرسند. به منظور جلوگیریاز طولانی شدن بحث، ذیلاً به ذکر تعاریف خلاصه چند تن از پژوهشگران و محققان در زمینه تحقیقات و منابع علمی خلاقیت اشاره میگردد.فرهنگ توصیفی اصطلاحات روانشناسی: »تفکر خلاق تفکری است که مشخصه اصلی آن توانائی کنار گذاشتن فرض های غیرلازم و زایش افکار اصیل است" - دافی*، . - 82:1380 رابینز » - 1991 - خلاقیت به معنای ترکیب ایدهها در یک روش منحصر به فرد یا ایجاد پیوستگی بین ایده هاست« - طالب بیدختی و انوری، . - 23 :1383استرنبرگ » : - 1989 - خلاقیت ترکیبی از قدرت ابتکار، انعطافپذیری و حساسیت در برابر نظریاتی که یادگیرنده را قادر میسازد خارج از نتایج تفکر نامعقول به نتایج متفاوت و مولد بیندیشد که حاصل آن رضایت شخصی و احتمالا خشنودی دیگران خواهد بود - «کفایت، . - 1373تورنس » : - 1973 - خلاقیت عبارت است از حساسیت به مسائل، کمبودها، مشکلات و خطاهای موجود در دانش، حدس زدن، تشکیل فرضیه هایی در باره این کمبودها، ارزشیابی و آزمایش این حدس ها و فرضیه ها و احتمالاً اصلاح و آزمودن مجدد آنها و در نهایت نتیجه گیری« - طالب بیدختی و انوری، . - 1383 یکی از نظریه های مطرح در رابطه با خلاقیت کارکنان نظریه خلاقیت تورنس - 1980 - می باشد. ابعاد خلاقیت در نظریه مزبور عبارتند از: سیّالی، بسط، ابتکار و انعطاف پذیری.
کارآفرینی سازمانی
واژه کارآفرینی از کلمه فرانسوی - entreprenure - بهمعنای »متعهدشدن« نشأت گرفته است - ونوس و داناییفرد، . - 1391 همچنین، واژه - Entrepreneurship - معانی متعددی از جمله کارآفرینی دارد - منتظری،پسندی وعلیرضایی،. - 1395 کارآفرینی بهعنوان پدیدهای نوظهور، بهتازگی در محافل علمی ایران مطرح شده است. احیای تحقیقات و عملیات کارآفرینی در دنیا به دهه 1980 میلادی بازمیگردد که آن را »انقلاب کارآفرینانه« نامگذاری کردهاند. »جان تامپسون« معتقد است رفتار کارآفرینانه نیازی فراگیر و ضروری برای همه سازمانها - دولتی، خصوصی، داوطلبانه و غیره - با هر اندازه - بزرگ، متوسط و کوچک - است. کارآفرین سازمانی ریسک را متوجه خود کرده و از دوش ذینفعان برمیدارد. در حالی که کارآفرینان سنتی برای ذینفعان ریسک ایجاد میکنند - مؤتمنی و همکاران، - 1388 در سالهای اخیر موضوع کارآفرینی سازمانی طرفداران فراوانی یافته است هر چند تعداد کسانی که این مفهوم را بهطور کامل درک کردهاند، بسیار محدود است - رنجبر و شریعت جعفری، - 1391 اکثر پژوهشگران اتفاق نظر دارند که این اصطلاح به فعالیتهای کارآفرینی اشاره میکند که از جانب سازمان تصویب میشود و با هدف نتایج نوآورانه، به آنها منابعی اختصاص داده میشود. نقش اصلی کارآفرینی سازمانی، توسعه روح کارآفرینی در مرزهای سازمان است و از این رو به رونق جو نوآوری کمک میکند - کوراتکو و هاجتسن ، 1383، ص. - 22
کارآفرینی سازمانی، مجموعه فعالیتهایی است که منابع و حمایت سازمانی را برای کسب نتایج نوآورانه بهکار میگیرند. کارآفرینی سازمانی شامل پرورش رفتار کارآفرینانه در سازمانی است که قبلاً تأسیس شده است. کارآفرینی سازمانی فرایندی است که با ایجاد فرهنگ کارآفرینی در سازمان در حال فعالیت توسعه داده میشود - احمدی و همکاران، . - 1392 انتونیک و هیسریچ - 2003 - ** با توجه به بررسیهایی که انجام دادند، هشت بعد کارآفرینی سازمانی را برشمردند - تسلیمی
