بخشی از مقاله
چکیده:
مقدمه و هدف: پژوهش حاضر بررسی تأثیر درمان راه حل مدار بر سازگاری زناشویی و امید به زندگی زنان شهرخرم آباد بود.روش تحقیق ازنوع آزمایشی وبه لحاظ هدف، کاربردی بود. جامعه آماری شامل کلیه زنان متأهلی می باشد،که در طول سال 94 به مراکز مشاوره خانواده شهر خرم آباد مراجعه کرده بودند.
روش: روش نمونه گیری با استفاده از جدول کوهن ازجامعه ی مذکوربه روش تصادفی ساده به حجم24نفر - 12 نفر گروه آزمایش و12نفر گروه گواه - انتخاب شد.تعداد جلسات آموزش 11 جلسه به مدت دوماه برگزار گردید.ابزارسنجش شامل پرسشنامه مقیاس سازگاری زناشویی اسپانیر - - 1996ومقیاس امیدواری اسنایدر - - 1991بودند.پایایی این ابزار بااستفاده از ضریب آلفای کرانباخ به ترتیب r= 0/89 وr=0/73 محاسبه شد.داده ها از آزمون کولموگروف اسمیرنوف، برای آزمون فرضیهها به دلیل نرمال بودن توزیع متغیرها و همگنی - همسانی - واریانسهای نمرات دو گروه مورد مقایسه، از آزمون تحلیل کواریانس و آزمون t وابسته - جفت - تجزیه و تحلیل.
نتیجه: نتایج نشان داد، درمان راه حل مدار بر سازگاری زناشویی و امید به زندگی زنان اثر دارد.همچنین درمان راه حل مدار برسازگاری زناشویی ،قدرت راهیابی و قدرت اراده زنان پس از یک ماه ماندگار است.
بحث: باتوجه به این که درمان راه حل مدار برسازگاری زناشویی و امید به زندگی زنان اثر دارد.می توان به این مسأله اشاره کرد، زمانی که زوجین در زندگی مشترک ،به جای تمرکز بر مسائل و مشکلات زندگی بر راه حل ها تمرکز پیداکنند می توانند با اعتماد به یکدیگر و نگاه به آینده به کاهش و حل مشکلات زندگی مشترک پرداخته و در نتیجه میزان رضایت از زندگی زناشویی ارتقاء دهند و خوشبختی را احساس کنند.
واژه گان کلیدی: درمان راه حل مدار، سازگاری زناشویی ، امید به زندگی،قدرت راهیابی ، قدرت اراده، زنان
:1مقدمه
امروزه به نظر می رسد که خانواده، این اساسی ترین بنیان جامعه، بیش از هر زمان دیگری در طول تاریخ بشری در معرض سستی و زوال قرار گرفته و سازگاری زناشویی از طرف زوجین دشوار تر از همیشه است - ویگل1 ،2006 به نقل از عماری و همکاران ،. - 1393 باید در نظر داشت که ازدواج حالتی ایستا و راکد ،آن هم در بین دو شخص تغییر ناپذیر نیست و ناسازگاری های زناشویی با درجات مختلف، در تعدادی از زندگی های زناشویی وجود دارد،وتقریبا همه افراد به امید یک زندگی دراز مدت توام با آرامش و خوشبختی پیوند می بندند - منادی ،. - 1385این درحالی است که یکی از مهمترین منابع زمینه ساز مشکلات روانشناختی از دست دادن امید به زندگی است - اسفند آبادی و همکاران ،. - 2007 به نظر می رسد که امیدواری در تمام ابعاد زندگی ضروری باشد. امید به معنای توانایی باور به داشتن احساس بهتر در آینده می باشد. امید به معنای نافذ خود، تحریک کننده فعالیت فرد است تا بتواند تجربه های نو کسب نماید و نیروهای تازه ای را در فرد ایجاد کند - داروودی2 ، . - 2010امید، یعنی موفقیت و آینده بهتر و دلیلی برای زیستن. وقتی امید وجود داشته باشد شادی و سرور در زندگی حضور خواهد داشت، به همین دلیل روان شناسان در سالهای اخیر به موضوع جدیدی تحت عنوان روان شناسی مثبت3 پرداخته اند. بر اساس نظریه سلیگمن4 و زیکزنت میهالی - 2000 - 5 روانشناسی طی 60 سال گذشته به طور گسترده ای تبدیل به علم درمان شده است و روانشناسان باید به فهم آن چیزهایی بپردازند که زندگی را ارزشمند می سازد - منادی ،. - 1385
پژوهش ها نشان می دهد سازگاری زناشویی و نقش آن در امید به زندگی و سلامت روانی و جسمانی زنان، باعث شده است که متخصصان حوزه خانواده و سلامت به آموزش ها و رویکردهای درمانی توجه، ویژه ای داشته باشند،که از جمله این رویکردها، می توان به رویکرد درمانی راه حل مدار اشاره نمود.در این پژوهش تلاش شده است با استفاده درمان راه حل مدار ، میزان اثربخشی آن بر، سازگاری زناشویی و امید به زندگی زنان شهر خرم آباد مورد شناسایی قرار گیرد ،تا بتوان علاوه بر افزایش شادی و موفقیت در بین زنان و به تبع در خانواده و ایجاد امید و امیدواری در زنان ،از آسیب های احتمالی ناشی از نارضایتی زناشویی چون طلاق و افسردگی و خودکشی ناشی از کاهش امید به زندگی در بین زنان جلوگیری نمود.
در کشورایران کانون خانواده و ازدواج به دلیل مسائل خاص فرهنگی و ارزشی،اهمیت بسزایی دارد. لذا تلاش برای استحکام و تداوم خانواده وارضای نیازهای عاطفی و روانی اعضاء بویژه همسران در چارچوب خانواده از اهمیت بیشتری برخوردار است - مینوچین وفیشمن6 ،. - 2000 امروزه به نظر می رسد که خانواده، این اساسی ترین بنیان جامعه، بیش از هر زمان دیگری در طول تاریخ بشری در معرض سستی و زوال قرار گرفته وارتباط صحیح در میان زوجین دشوارتر از همیشه است ویگل، - 2006 -
.تحقیقات دو دهه گذشته تعاملات منفی زناشویی را قوی ترین عامل در ایجاد ،نارضایتی زناشویی معرفی می کنند روبرتز7 - 2000 - ، شواهد فراوانی گویای آن است که زوج ها در جامعه امروزی برای برقراری و حفظ روابط صمیمی و دوستانه به مشکلات شدید و فراگیر دچارند. درحقیقت، معضل پریشانی زناشویی بیشتر از هر طبقه تشخیص روانپزشکی دیگر، دلیل مراجعه درمانجویان به مرکز بهداشت درمانی است - برنشتاین وبرنشتاین 2008 8 ، ترجمه پور عابدی نائینی و منشی،. - 1380 سازگاری زناشویی از دیرباز مورد توجه روان شناسان و جامعه شناسان قرار گرفته، یکی از گسترده ترین مفاهیم برای تعیین میزان شادی و پایداری رابطه است - ویگل و بالارد - 1999 - سازگاری زناشویی وضعیتی است که در آن زن و شوهر در، بیشتر مواقع احساس خوشبختی و رضایت دارند و از کنار هم بودن لذت می برند - سینها و ماکرجک . - 1999 1به عقیده گلدنبرگ - 1997 - 2 سازگاری زناشویی3 ،یک فرایند در حال تغییر و مجموعه ای از چهار جنبه عملکرد زوجین در زندگی مشترک و شامل - رضایت از زندگی زناشویی، پیوستگی به زندگی مشترک ،توافق و همرایی در زندگی زناشویی و تجلی عواطف و احساسات زوج در محیط خانواده - می باشد. سازگاری زناشویی - که کیفیت زناشویی و شادی زناشویی نیز نامیده می شود - به عنوان ارزیابی ذهنی فرد نسبت به همسر خود و روابط زناشویی تعریف شده است - جونسون4 ،. - 2004
مطالعه نتایج پژوهش های چند سال اخیر - احمد پور و زر نقاش 1388؛امامی1383؛رضایی پور - 1382نشان می دهد کاهش سازگاری زناشویی و امید به زندگی در بین زنان بیشتر از مردان بوده و این کاهش ضمن برهم خوردن تعادل خانواده موجب بروز آسیب های اجتماعی چون طلاق و اعتیاد و خودکشی و نظایر آن شده است. برهمین اساس ،تلاش و ارائه الگوهای مناسبی برای درمان و حل ناسازگاری ها و افزایش امید به زندگی زوجین مدنظر مشاوران خانواده و درمانگران بوده است - عماری و همکاران،. - 1393 از جمله این تلاش ها ارائه مدل ها و رویکردهای متعددی در حوزه زوج درمانی است.یکی از این مدل ها ،رویکرد درمانی راه حل مدار است.مشاوره راه حل مدار ،شکلی از درمان مختصراست که بر منابع و توانایی مراجعان برای انطباق و خلق راه حل تکیه می کند - حسینی ،. - 1391درمانگران راه حل مدار به مراجعان خود اطمینان می دهند که به اهداف خاصشان می رسند.بررسی ها نشان می دهد این رویکرد در مورد گروهی از ویژگی های فرهنگی ،عموما درمانجویان آسیایی بخصوص غرب آسیا سازگاربوده است - حسینی،. - 1391 درمان راه حل مدار رویکردی از روان درمانی است که به جای حل مشکل بر ساختن راه امیدهای تازه تأکید دارد.به جای مشکلات فعلی و ریشه های قبلی بر منابع جاری و امیدهای آینده مبتنی است - ایوسن5 ،. - 2002 هدف این مدل درمانی آن است که از طریق فراخواندن و خلق راه حل هایی برای مشکلات مراجعان به آنها کمک کند که به نتایج مورد نظرشان برسند - بهاری،. - 1388 در این دیدگاه فرض می شود که راه حل ها فراوان هستند و فقط باید آنها را کشف کرد.
یکی از گسترده ترین مفاهیم برای تعیین و نشان دادن میزان شادی و پایداری رابطه زن و شوهر ،مسأله سازگاری زناشویی است - صحت و همکاران،. - 1392سازگاری زناشویی بخصوص از طرف زنان بر بسیاری از ابعاد زندگی فردی و اجتماعی افراد از جمله امید به زندگی تأثیرمی گذارد - حسینی ،. - 1391باتوجه به نگرانی های موجود درباره آمار طلاق و افزایش روز افزون آن ،تلاش برای حفظ خانواده ازدغدغه های جاری تمامی اقشاربوده است.از جمله مهمترین رویکردهایی که می توان برای افزایش سازگاری زناشویی و امید به زندگی در زنان مد نظر قرار داد ،درمان راه حل مداراست.
ثبت تعداد 163 هزار و 569 واقعه طلاق در کشوردر سال 1393 - خبرگزاری مهر،21آبان - 1394،افزایش مراجعان به مرکز مشاوره در ارتباط با ناسازگاری های زناشویی و کاهش نرخ امید به زندگی زنان درشهر خرم آباد از ضروریات انجام پژوهش حاضر است.در صورت توجه به نتایج این تحقیق می تواند، امید به معنای یکی از منابع مقابله ای انسان در سازگاری با مشکلات و حتی بیماری های صعب العلاج در نظر گرفته شود - دوزارت 6 ، . - 2003 همچنین امید می تواند به عنوان یک عامل شفا دهنده، چند بعدی، پویا و قدرتمند توصیف شود و نقش مهمی در سازگاری زناشویی داشته باشد - هارپر7 ،. - 2004از دیگر آثار سودمند افزایش سازگاری زناشویی و امید به زندگی در بین زنان ، امید بر سلامت جسمانی و روانی وافزایش نرخ ماندگاری خانواده، تایید شده است - کاترین8 و همکاران، . - 2003 به عنوان مثال همبستگی مثبت،سازگاری زناشویی و امید با
