بخشی از مقاله
چکیده
زبان فارسی از دورة قدیم تا اکنون در بنگلادش بهترین زبان است و این زبان در زبان ملی و محلی هم تأثیر داشت کهاین، بی معنی دیده نمی شود و از این رو ادیب بنگالی زبان فارسی را در دورة میانه و در دورة نو استفاده کرده اند و بیشتر کلمه فارسی در زبان بنگلا جاي بزرگ گرفت و این بزرگی با تأثیر ایرانیها آمد. بنگلیان فلسفه ایرانی و شاعر عرفانی مانند مولانا رومی، خواجه حافظ و سعدي شیرازي را با آثار ادبی گسترش عرفان، تصوف و شخصیات بزرگ می توانند و فکر و نظر عمر خیام که از شاعران فارسی دیگر برخورده است؛ شهرت و کمالات او با رباعیات در جهان گردده، مضامین آن که اغلب فلسفه و موعظه است بسیار ارزیابی دارد. او روزگار خود شهرت عظیم یافته بود و ملقب بزرگ هم داشته است حتی در ادبیات بنگالی شهرت بسیار از شاعران ایرانی برتر می دارد. بدین جهت، این پژوهش از آن است که رباعیات او بیش ازهفتاد نفر بنگالی هندو و مسلمان با زبان بنگلا ترجمه کرده اند و زندگی او را هم بسیار از صد نفر با زبان بنگلا نوشته شده اندبپردازد.
رسالات او در حکمت و ریاضات یادگار مانده است ولی خیام در بنگالیان براي رباعیات فارسی مشهور به جهت این نویسندگان و ادیب بنگالی رباعیات را از نظر شعر فلسفه برترغنی و قابلیت بیحساب می شماردند. بررسی تأثیر این شاعر در ادبیات بنگلا اشاره روابط با زبان و ادبیات فارسی که دراین مقاله بحثشده است.
کلیده واژها: عمر خیام، ترجمه رباعیات، زبان فارسی در ادبیات بنگلاد.
مقدمه
حکیم عمربن ابراهیم خیام نیشابوري پیش ازهشت صد سال در ایران متولد شده؛ وي هنر و علم خاص داشت که در زمان خود معروف و براي گسترش علم فلسفه، ریاضی و طبعی از دیگران برتر فایق و زبان فارسی را با فکر تازه با وصیله رباعیات از خراسان تا آسیاي صغیر خصوصا در کنار هندوستان آخرین کشور بنگلادش جلو اندخته است. - حلبی، - 1392:385 مسلم است که بسیار روزها زبان فارسی در بنگال با تأثیر از شاعر رودکی و نظامی گنجوي در ملت هندو و مسلمانان بنگال قابلیت یافت و هم رباعیات عمر خیام، مثنوي رومی و گلستان سعدي به شهرت عظیمه بالا رسیده است اشکالی ندارد. اهل مغرب و مشرق فرنگیان خیام را بیشتر شناخته شد و هم رباعیات او را با زبان خودش طریقه ترجمه و تشریح آوردند. اولین کسی که اهل مغرب رباعیات را با زبان انگلیسی ترجمه کرده بود ادورد فیتزجرالد1883-1809 - 1م. - است که رباعیات عمرخیام را در سال 1859 میلادي در یورپ و انگلیستان شناساي کرد و این ترجمه را ایرانیان هم پسند و جایزه داد. - رستمی، - 186: 1390 دراین زمان درادبیات بنگلا عمر خیام با شخصیت و فیلسوف گسترش یافت و نویسندگان بنگلا عمر خیام را از شهر تا روستا قابلیت به بزرگترین شاعر فلیسوف ایرانی آشناي کردند میتوانند. بیشترمردمهاي بنگالی زبان فارسی را شیرین و زبان دل می توانند و بزرگترین وجه این است که در سالهاي پیش تأثیرفرهنگ
