بخشی از مقاله
چکیده:
قرارگرفتن نوجوانان وجوانان ایرانی در برابر شبکه های اجتماعی با سیل عظیمی از اطلاعات،پیامها وبرنامه های متنوعی از سراسر جهان که هرکدام فرهنگ،هویت،کارکردوسبک زندگی خود را ارائه معرفی میکند و باعث می شود که نوجوانان وجوانان باانبوهی از فرهنگ و خرده فرهنگهای جدیدی روبرو شوند که تفاوتها اختلافات زیادی نسبت به ارزشهای اصیل دارند.لذا درنتیجه این امر می توان شاهد تغییرات فرهنگی همچون تغییر رویه،رفتار،طرز تفکر،هویت فرهنگی ودر واقع سبک زندگی نوجوانان وجوانان بود. امروزه ارتباطات و رسانه های جدید می توانند نقش تعیین کننده ای در فرهنگ وشکل دهی سبک زندگی ایفا کنند.دراین ارتباط،نوع محتوای برنامه های رسانه با عرضه هنجارهای متفاوت وگاهی متعارض،آثار متفاوتی بر سبک زندگی افراد دارد. نسل جوان امروز برپایه های لرزانی از هویتهای سیال عصر مدرن قرار گرفته اندکه در قالب هیچکدام از آنها جای نمی گیرند،گسترش ارتباطات وگردش آزاد اطلاعات درجهان معاصر بستری نوین،مملواز چالش و فرصتی است که درآن هویت،شخصیت وبنیان فرهنگی کلیه جوامع در معرض تغییرات شگرف قرار گرفته است. هدف اصلی این تحقیق بررسی شبکه های اجتماعی نوین و پیامدها و کارکردهای آن در زندگی روزمره سبک زندگی جوانان و تاثیرات آن بر کنش های روزمره، استنباط خود و نیز روابط اجتماعیشان است و از نظریه یادگیری اجتماعی و نظریه استفاده و خشنودی برای تبیین مسئله استفاده شده است.
مقدمه:
انسان، موجودی مدنیالطبع نامیده شده و همواره با همنوعانش در ارتباط بوده، در واقع این ارتباط ریشه در نیاز او به ارتباطات اجتماعی دارد، همین نیاز سبب شکلگیری اجتماعات انسانی، شهرها و جوامع شده و در گذر زمان و ادوار زندگی انسان متحول و متطور گشته است. بشر، در دورههای گوناگون برای تسهیل ارتباطات اجتماعی خود دست به اختراعاتی از جمله، تلفن، تلگراف، تلوزیون، ماهواره و اینترنت زده است. شبکههای اجتماعی که زاده وب2 هستند، از همین دست است. ورود برنامه های ماهواره ای واینترنتی جهان در حال توسعه،باعث پذیرش افکارجدید و روشهای زندگی وارداتی در بین قشر جوان میشود وهمین باعث میشود که در عمل از بسیاری از عادات و رسوم سنتی جامعه خود سرباز زنند و دائم به تقلید فرهنگ غربی پرداخته ودر پی عمل به روشهای جدید زندگی به سبک وسیاق بدعتهای غربی هستند؛ودرمقابل از آنچه مبتنی بر میراث فرهنگی وتمدنشان است دورتر و بیگانه می شوند. در رابطه با تاثیرات رسانه بر اخلاقیات،عقاید،رفتار،فرهنگ،هویت وسبک زندگی جامعه نمی توان از نقش مهم وتاثیرگذارآن گذشت زیرا رسانه ها مجموعه بسیار گسترده ای ازپیامها، اطلاعات،تصاویروافکاری هستند که خیلی ازآنها براساس یک نقشه حرکت کرده وبه دنبال هدف ومقصود خاصی است.آنها که زیربنای خانواده را هدف قرار داده اند و به سوی متلاشی کردن نظام خانواده حرکت میکنند بطوری که هیچ حد و مرزی رعایت شئون خانوادگی وحفظ هویت در نظر گرفته نمی شود.تبلیغ سبک زندگی غربی ورواج اباحه گرایی که منتج به آمار بالای طلاق، دوستیها وروابط نامشروع،رسوایی هاو آزار واذیتهای جنسی،قتل،انتشار تصاویر خصوصی،کشف حجاب وبسیاری از هنجارهای ضد ارزش در جامعه شده است. گسترش سریع و فراگیر شبکه های اجتماعی در بین جوانان پرسش هایی را درباره پیامدهای احتمالی آنها برای کاربران وجامعه پدید آورده است. این فناور یها، سبک های زندگی جوانان را بیش از سبک های زندگی سایرگروه های سنتی تغییر داده است. بنابراین یک مسئله جالب توجه این است که جوانان چگونه هویت خود را درجهان فناوری می سازند. از آنجا که حدود 60 درصد جامعه ما را جوانان تشکیل می دهند، شایسته است که رابطه آن ها با رسانه های اجتماعی یا همان شبکه های اجتماعی و تآثیرات آن بر زندگی جوانان، با توجه به گسترش آن در جامعه ما، موردتوجه ویژه قرار گیرد. متاسفانه در ایران در عرصه سیاست گذاری فضای مجازی به ویژه رسانه های جدید توجه چندانی به نیازهای ارتباطی مخاطبان ایرانی در پیوستن به شبک ههای اجتماعی نشده است.در حقیقت نگاه منفی به تحولات فناوری در عرصه رسانه های جدید و بی توجهی به نیازهای ارتباطی مخاطبان نه تنها ما را از شناخت علمی اینگونه نیازهادور می کند، بلکه زمینه را برای تاثیرگذاری این شبکه هاکه بسیاری از مواقع همسو با منافع ملی ما نیست فراهم می آورد. مفهوم شبکه های اجتماعی: شبکه های اجتماعی واژه ای است که برای نامیدن گروهی از افراد که در میان خود دارای ارتباطات وسیع ومستمر هستند ویک حلقه منسجم ارتباطاتی را تشکیل می دهند به کار می رود. این واژه بیشتر امروز برای نامیدن سایتهای اینترنتی به کار می رودکه افراد با عضویت در آنها امکان دستیابی به اطلاعات سایر اعضا ،آشنایی با علایق آنها ،به اشتراک گذاری تولیدات متنی ،صوتی وتصویری ونیز تشکیل گروههایی بر اساس علایق مشترک با برخی دیگر از اعضای سایت را پیدا می کنند - صدیق بنای، - 1387بنابراین جذابیت شبکه های اینترنتی از یک سووسهولت فعالیت در این دسته از جوامع از سوی دیگر سبب می شود تا رابطه میان عضویت و حضور در شبکه های اجتماعی اینترنتی وتغییرات مربوط به سبک زندگی جوانان عضو به عنوان یک پرسش جدی برای پژوهشگران عرصه فرهنگ وارتباطات مطرح شود
تعریف سبک زندگی: » سبک زندگی «مفهومی است که در سال های پایانی قرن نوزدهم و نیز سال های آغازین قرن بیستم به طور ویژه مورد توجه اندیشمندان قرار گرفت. اگرچه پیشینه این واژه را باید همزاد عمر بشر بدانیم اما در همین سالها بود که افرادی همچون ماکس وبر در آثار خود به مفهومی ناظر بر ارزش های مشترک انسانی که به گروهی هویتی خاص می بخشید توجه نمودند. او رفتار را برآمده از تمایلات و ترجیحاتی می دانست که در نهاد افراد شکل می گیرد و فرصتهای زندگی، بستر بروز آن را فراهم می کند - رضا سیف پور. - 5 .1393زیمل نیز اندیشمند دیگری است که به طور مشخص به تعریف سبک زندگی پرداخت. او سبک زندگی را مجموعه صورت های رفتاری می دانست که فرد یا گروه بر اساس انگیزه های درونی خود و در راستای تلاش برای ایجاد توازن میان شخصیت ذهنی و زیست محیط عینی و انسانی خود برگزیده است
آسیب های سیاسی و روانی شبکه های اجتماعی: با رشد رسانه های نوین، جهان وارد عصر دوم رسانه ها شده است که بر خلاف دوره مدرن و عصر نخست، آینده آن به طور کامل قابل پیش بینی نیست؛ زیرا در عصر دوم رسانه ها که در آن بحث رسانه های الکترونیک جدید، حاکمیت دارند و اطلاعات حرف آخر را می زنند، پدیده ها کمتر قابل پیش بینی اند. رسانه های نوین، دارای آسیب های بسیار مهم روانی و سیاسی است که می توانند زمینه و بستر مناسبی را برای جنگ نرم ایجاد کنند.
الف آسیب های روانی: در مورد آسیب های روانی شبکه های اجتماعی، می توان به موارد ذیل اشاره کرد:کاهش احساسات: به دلیل اینکه اغلب ارتباطات در این فضا، به صورت نوشتاری است، اغلب فاقد احساسی است که در فضای واقعی، از طریق قدم زدن، سخن گفتن و. .. به دست می آید. افراد با وجود امکانات ارتباطی در فضای مجازی، دیگر اهمیتی به کیفیت روابط نمی دهند و این مسئله، به کاهش بیشتر احساسات منجر می شود. متن گرایی: علیرغم امکانات چند رسانه ای موجود در فضای مجازی، هنوز هم قسمت عمده ای از ارتباطات در فضای مجازی را ارتباطات متنی در قالب ایمیل و چت تشکیل می دهد. ارتباطات متنی می تواند شکل جدیدی از هویت مجازی را شکل دهد. انعطاف پذیری هویتی: افراد در فضای مجازی، به دلیل نبود راهنماهای چهره ای، می توانند بازنمایی های متفاوتی از خود ارائه دهند.
