بخشی از مقاله
چکیده
شبکههای اجتماعی مجازی با توجه به کارکردهای متنوعشان برای ترویج سبک زندگی مبتنی بر اینترنت، مورد استقبال قرار گرفتهاند. در این رسانه اجتماعی نوین، رسانه دیگر مالک مخاطبان نیست، محدویت زمان و مکان وجود ندارد، متن، صوت و تصویر در دسترس همگان قرار گرفته است و برقراری ارتباط میتواند با کارهای روزانه عجین شود. در این میان جوانان بیش از همه، این رسانه اجتماعی را در زندگی خود به کار گرفتهاند. از اینرو هدف از تحقیق حاضر بررسی اینگونه از ابزارهای ارتباطی و تاثیر آنها بر روی سبک زندگی جوانان شهر همدان میباشد
روش تحقیق در این پژوهش از نوع تحقیقات توصیفی-پیمایشی میباشد که به روش میدانی انجام شدهاست. در این پژوهش برای ارزیابی اثر متغیرهای مستقل - شبکههای اجتماعی مجازی - بر متغیر وابسته - سبک زندگی جوانان با مولفههای: پوشش، نوع تغذیه، الگوی ازدواج و اوقات فراغت - از پرسشنامه شکاری و حاجیانی - 1393 - استفاده شدهاست. روایی این پرسشنامه به وسیله 10 تن از اساتید دانشگاه تأیید شده و همچنین پایایی پرسشنامه با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ - 0.93 - میباشد. جامعه آماری در این پژوهش را کلیه دانشآموزان پایه دهم دبیرستانهای ناحیه یک شهر همدان - N=285 - تشکیل میدهند.
نمونه آماری در این پژوهش - n 160 - میباشد که به روش تصادفی در دسترس انتخاب شده است. دادههای این پژوهش با استفاده از آزمون پارامتری من-ویتنی و T-test در نرم افزار spss مورد بررسی قرار گرفت و نتایج تحلیل نشان داد که عضویت در شبکههای مجازی نه به لحاظ مدت آن و نه به لحاظ شدت فعالیت در آن زمینهساز شکلگیری سبک ویژهای از زندگی نبوده است و بدین ترتیب فرضیات این پژوهش رد شده و عدم رابطهی مستقیم میان عضویت در شبکههای اجتماعی و سبک زندگی متمایز اثبات میشود.
مقدمه
با ورود به عصر اطلاعات و جامعه شبکهای، ما در بیشتر حوزهها شاهد تحولات تکنولوژیکی گوناگون هستیم. اینترنت به مثابه "رسانه جدید" و یکی از مهمترین دستاوردهای انقلاب ارتباطات، ازمحدودیتهای الگوهای چاپ و پخش در ارتباطات فراتر رفته است. از جمله پدیدههای جدید که بر اثر ادغام فناوریهای مختلف ارتباطی در سالهای اخیر شکل گرفته، شبکههای اجتماعی مجازی است. این شبکهها با عضوگیریهای رایگان از کاربران توانستهاند در جریان سازیهای مختلف نقشی اساسی بر عهده داشتهباشند. مهمترین این شبکهها براساس بیشترین مخاطب عبارتنداز: فیسبوک، مای اسپیس، اورکات، توییتر، فرندفید
امروزه شبکههای اجتماعی جایگاه بسیار مهمی در بین افراد و جوامع پیدا کردهاند. هر رسانهای بنا به اقتضائات خاص خودش میتواتد تاثیراتی روی افراد برجای بگذارد. برخی از پژوهشگران، شبکههای اجتماعی را عاملی مهم در تحولات و تغییرات اجتماعی عصر کنونی میدانند که کاربران با حضور در این شبکهها صورتی جدید از تعاملات اجتماعی را به وجود میآورند. قدرت شبکههای اجتماعی را در شرایط کنونی دنیای امروز میتوان به یک "انفجار ارتباطی" تشبیه کرد. که باعث شده ارتباط وسیعی را میان افراد و شهروندان ایجاد کند که در دنیای واقعی، با این وسعت امکان پذیر نبود
تاثیر شبکههای اجتماعی، باعث شکلگیری مفاهیمی همچون صمیمیت و اعتماد در فضای سایبر شده است. از طرفی برخی از اطلاعات ارائه شده توسط کاربران میتواند منجر به کاهش پایبندی به مباحث اخلاقی باشد. که این امور نیز بر دوام و استحکام روابط جوانان میتواند اثرگذار باشد
عضویت در شبکههای اجتماعی اینترنتی باعث ایجاد سبک جدیدی از زندگی نیز شده است. در روابط اجتماعی روزمره، معمولا ما فقط با کسی رابطه برقرار میکنیم که در فعالیتهای روزمره ما دخیل باشد. این روابط اجتماعی میتواند به صورت مکالمه رودررو ، ارسال پیامک، مکالمه تلفنی و یا رفتن به مکانی همراه با آن شخص باشد. این گونه ارتباطات، فعالیتهایی هستند که معمولا در زندگی روزمره به آنها مبادرت میورزیم، اما امروزه، به نظر میرسد با رشد کاربران اینترنت، سبک جدیدی از زندگی به نام سبک زندگی مجازی در بین جوانان در حال شکل گرفتن باشد. این شیوه زندگی که در آمیخته با شبکههای اجتماعی مجازی است، می-تواند سبک جدیدی از زندگی را شکل دهد که همه فعالیتهای روزمره را تحت تاثیر قرار میدهد.
از سوی دیگر جذابیت شبکههای اجتماعی اینترنتی از یک سو و سهولت فعالیت در این دسته از جوامع از سوی دیگر سبب میشود تا رابطه میان عضویت و حضور در شبکههای اجتماعی اینترنتی و تغییرات مربوط به سبک زندگی جوانان عضو به عنوان یک سوال جدی برای پژوهشگران عرصه فرهنگ و ارتباطات مطرح شود. مفهوم سبک زندگی که امروزه به یکی از مفاهیم بنیادین در تحلیلهای اجتماعی تبدیل شده است
یکی از حوزههای جدید و مهم مطالعاتی محسوب میشود که در سالهای اخیر توجه قابل ملاحظهای از محققان اجتماعی را به خود جلب کرده است - قوانلو قاجار،. - 1390 بنابراین همان طور که گفته شد رشد کاربران اینترنت و شبکههای اجتماعی اینترنتی، پیدایش سبک جدیدی از زندگی به نام سبک زندگی جوامع مجازی را در برای جوانان در پی داشتهاست. این شیوه زندگی که در آمیخته با شبکههای اجتماعی مجازی است، سبک جدیدی از زندگی است که همه فعالیتهای روزمره را تحت تاثیر قرار میدهد. اما لازم است تا جزئیات ارتباط میان عضویت و حضور در شبکههای
اجتماعی اینترنتی و مقولههای مختلف سبک زندگی مورد بررسی قرار گیرد تا بتوانیم درک درستی از محدوده روابط میان شبکههای اجتماعی اینترنتی و سبک زندگی بدست آوریم.
به دلیل گستردگی حوزه تسلط شبکههای اجتماعی مجازی در جوامع امروزی و نیز برخورداری این پدیده از ویژگی سیال بودن و حرکت پویامدارانه ، لازم است همگام با رشد و تکامل تکنولوژیکی و محتوای شبکههای اجتماعی مجازی، در ابعاد مختلف، کارکرد آنها، به ویژه نقش آنها در تحولات اجتماعی، در عصر جهانی شدن مطالعات بیشتری صورت بگیرد
با توجه به مطالب ذکر شده سوال اصلی تحقیق که در انجام این پژوهش به دنبال پاسخگویی به آن هستیم این است که آیا عضویت و حضور در شبکههای اجتماعی مجازی بر سبک زندگی جوانان و پارامترها و متغیرهای مربوط به سبک زندگی تاثیر گذار است یا خیر؟
بیان مساله و اهمیت پژوهش
با رشد شتابان تکنولوژی ارتباطات، دو روند بزرگ و اثرگذار و متعامل "جهانی شدن و مجازی شدن" بر زندگی انسانها تأثیر گذاشته است. انتقال زندگی انسانها به فضاهای سایبر و مجازی شدن روابط انسانی به عامل اصلی تغییر الگوهای فکری و رفتاری بخش عظیمی از انسانها به ویژه جوانان میباشد
بدین ترتیب زمینه بکارگیری این ابزار ارتباطی وگسترش شبکهای از این دست درکشورهای در حال توسعه از جمله در کشورمان ایران گریز ناپذیر است. فرهنگ رسانهای با برتری مشهود اینترنت به عنوان فراگیرترین و مسلطترین فرهنگ تأثیرگذار در جامعه شناخته شده است
ارتباطات مجازی میتوانند زمینه شگلگیری عادت وارههای جدیدی را فراهم سازد که خود به کنش و انتخابهای عقلانی منتهی میشود. ظهور عادت وارههای جدید، عادت وارههای قبلی را به چالش میکشاند. - ذکایی، . - 1386 لذا تغییر سبک زندگی میتواند بر فرایند "فرهنگ سازی" در جامعه تاثیرگذار باشد. علاوه بر آن میتواند، تنشها و چالشهایی را در اقشار اجتماعی ایجاد و به یک جریان سیاسی- اجتماعی تبدیل شود با این وجود متاسفانه هنوز مباحث شبکههای اجتماعی، نه در شکل ایجابی و نه سلبی در جامعه ایران، به خوبی مورد مطالعه و بررسی قرار نگرفته است. بر همین اساس ضروری به نظر میرسد تا با انجام پژوهشی دقیق و علمی تاثیرات شبکههای اجتماعی بر سبک زندگی جوانان ایرانی دنبال شود. لذا پرداختن به موضوع شبکههای اجتماعی مجازی و سبک زندگی از دو جهت حائز اهمیت است.
1. تغییرجایگاه استفاده از اینترنت و شبکههای اجتماعی مجازی در سرانه مصرف اعضای شبکههای اجتماعی مجازی.
2. تغییرنمادهای فرهنگی ناظر به شیوه زندگی در نتیجه عضویت و حضور در شبکههای اجتماعی اینترنتی که مواردی نظیر سبک پوشش، ادبیات، افراد و شیوه برقراری ارتباط با دیگران را شامل میشود.
