بخشی از مقاله
چکیده
تحقیق حاضر به بررسی رابطهی عدالت سازمانی بر رفتار شهروندی میپردازد. مفهوم عدالت سازمانی و رفتار شهروندی تشریح میشود. در این پژوهش عدالت سازمانی و رعایت آن در سازمان به عنوان عامل مهم و تأثیرگذار در افزایش رفتارهای داوطلبانه کارکنان سازمانی بیان میشود و با بررسی نتایج پژوهشهای صورت گرفته در این زمینه میتوان ادعا کرد که عدالت رویهای و عدالت مراودهای بیشترین تأثیر را بر رفتار شهروندی دارد.
مقدمه
سازمانها برای دستیابی به موفقیت و رقابت با سایر سازمانها نیازمند نیروی انسانی متعهد هستند. نیروهایی که علاوه بر انجام وظایف تعیین شده، خود را وقف سازمان کرده و برای تحقق اهداف آن از هیچ تلاشی دریغ نورزند. این نوع رفتار از سوی کارکنان سازمان، رفتار شهروندی نامیده میشود - ابراهیمپور، خلیلی، حبیبیان، کریمی،. - 1390 رفتار شهروندی سازمانی از ارزشها و الگوهای رفتاری حاکم و مورد قبول افراد در سازمان نشأت میگیرد. رعایت عدالت به عنوان مهمترین ارزشهای حاکم در سازمان در توسعهی رفتار شهروندی تأثیر دارد بیان مسأله مهمترین عامل که در بقای سازمانها نقش دارد، نیروی انسانی سازمان است - گرجی،. - 1393 هر سازمانی برای اینکه اثربخش باشد، قبل از هر چیز باید بتواند در موارد بحرانی ضمن انطباق با محیط و مقابله با هر مشکلی بهترین منابع خود را به کار گرفته و نیروی آنها را در جهت هدف اصلی سازمان هدایت کند و از سلامت سازمانی برخوردار باشد که این خود مستلزم رعایت عدالت در سازمان بوده تا کارکنان برداشت مثبت از محیط کار خود داشته باشند و با بروز رفتارهای پسندیده سازمان، دستیابی به اهداف سازمانی را سرعت بخشند - فانی و همکاران،. - 1392 رفتار شهروندی رفتاری داوطلبانه در سازمان از جانب کارکنان است اگر کارکنان احساس بیعدالتی در سازمان نکنند، بنابراین مدیران نمیتوانند نسبت به این موضوع بیتفاوت باشند.
مبانی نظری تحقیق
عدالت سازمانی
ادارک عدالت سازمانی، یک الزام اساسی برای کارکرد مؤثر سازمانها، رضایت کارکنان سازمان میباشد. ادراک عدالت در شکل دادن نگرشها و رفتارهای کارکنان نقش بسیار مهمی را ایفا میکند - . - Ronald,2005 رعایت عدالت، یکی از مهمترین عوامل مؤثر بر بقای سازمان و حفظ سلامت آن در بلندمدت است، به ویژه هنگامی که نیل به ثبات پویا در شمار اهداف مدیران قرار میگیرد، رعایت عدالت یکی از الزامات سیاسی رفتار سازمانی به شمار میرود، زیرا رعایت عدالت، موجب افزایش احساس تعلق خاطر، وفاداری و اعتماد افراد به سازمان میشود و بر سرمایهی انسانی و اجتماعی سازمان میافزاید - محرمزاده و همکاران،. - 1391 در عدالت سازمانی سازمانی مطرح می-شود که باید با کارکنان با چه شیوههایی رفتار شود تا احساس کنند با آنها به صورت عادلانه برخورد شده است. عدالت سازمانی به شیوههای رفتار با کارکنان میپردازد، به گونهای که کارکنان احساس کنند به صورت عادلانه با آنها رفتار شده است، به عبارت دیگر تلاش در جهت تشریح و توضیح عدالت در محیط کار به عنوان عدالت سازمانی شناخته می-شود - در تقسیمبندی انواع عدالت سازمانی سه مفهوم عدالت توزیعی، عدالت رویهای، عدالت مراودهای، مطرح شده است عدالت توزیعیٌ عدالت توزیعی: به عادلانه بودن پیامدها و نتایجی که کارکنان دریافت میکنند، اشاره دارد . این نوع عدالت سازمانی ریشه در نظریه برابری آدامز دارد که به نحوهی پاسخدهی افراد نسبت به مداخلهها و رفتارهای ناعادلانه مدیران و سرپرستان در توزیع امکانات و پاداشها توجه دارد. عدالت رویهایٍ عدالت رویهایانصاف ادراک شده از رویهها و فراگردهایی که توسط آنها، پیامدها تخصیص مییابند اشاره دارد. بر این اساس، رویهها زمانی منصفانه ادراک میشوند که بطور ثابت و بدون در نظر گرفتن منافع شخصی و بر مبنای اطلاعات دقیق به کار روند و علایق همه بخشهای سازمانی مشارکت کننده مدنظر قرار گیرد و استانداردها و در نهایت هنجارهای اخلاقی نیز رعایت شوند عدالت مراودهایَ افرادی که احساس بیعدالتی در سازمان میکنند، به احتمال بیشتری سازمان را رها میکنند یا سطح پایینی از تعهد سازمانی را از خود نشان میدهند و حتی ممکن است رفتارهای ناهنجار مثل انتقامجویی از خود نشان دهند - . - Bos,2001 در عدالت سازمانی مطرح میشود که باید با کارکنان با چه شیوههایی رفتار شود تا احساس کنند با آنها به صورت عادلانه برخورد شده است
