بخشی از مقاله
چکیده: بیماریهایی که در طیور گوشتی عملکرد کبد را مختل می نمایند در مسمومیتها نیز شکل میگیرند، کبد اندام تشخیصی مهمی در چنین مواردی است و به دلیل تشدید متابولیسم به منظور افزایش تولید و راندمان، کبد نقش مهمی در متابولیسم دارد و بهعنوان واسطهی مهم دستگاه گوارش و خون از اهمیت خاصی برخوردار است و هر گونه آسیب کبدی در نخستین گام روی تغذیه و در نتیجه راندمان تولید جوجه ها تاثیر خواهد داشت - زارعی - 1385 همچنین بهعلت ایجاد سمیت شدید کبدی بر اثر مصرف برخی از داروها مثل نئومایسین و جنتامایسین در دوز مصرفی بالاتر از دوز درمانی باعث مرگ ناگهانی در طیور میشوند . - Giannenas2010 - روش بررسی: تعداد 60 قطعه جوجه یکروزه بهطور تصادفی به سه تیمار و بیست تکرار برای هر تیمار تقسیم شدند. تیمارها: شاهد مسموم، یونجه رقیق مسموم ، یونجه غلیظ مسموم میباشد؛ در پایان دوره پرورش آنزیمهای شاخص عملکرد کبد - AST,ALT,ALP - تعیین شدکه نتایج به شرح زیر می باشد: تیمارها از لحاظ آنزیمهای کبدی کاهش نشان دادهاند ولی از لحاظ آماری یونجه رقیق مسموم برای آنزیم کبدی ALT در سطح 0/05 و آنزیم کبدی ALP در سطح0/01معنی دار بوده و آنزیم AST کاهش معنی داری را نشان نداد. نتیجه گیری: عصاره الکلی یونجه در غلظت 0/1 درصد اثر ضد مسمومیت داشته و سبب کاهش معنیدار آنزیمهای کبدی ALT,ALP میگردد ولی در غلظت بالاتر ممکن است باعث تشدید مسمومیت شود.. نتیجهی این طرح نشان داد که اثر یونجه بر مسمومیت در طیور، وابسته دوز مصرفی می باشد.
کلمات کلیدی: یونجه، مسمومیت، جوجه گوشتی، سویه راس.
مقدمه:
آنتی بیوتیکهای دامپزشکی که جزو خانواده آمینوگلیکوزیدها می باشند؛ با ایجاد آپوپتوزیس یا مرگ برنامه ریزی شده سلول و ایجاد رادیکال آزاد تاثیر منفی بر بافتهای بدن مثل کبد و کلیه میگذارند و اثر اتوتوکسیسیتی داروهای مصرفی در صنعت طیور از جمله جنتامایسین نیز به اثبات رسیده است - - Burt, 2004 در این تحقیق از استامینوفن بعنوان داروی مسمومیت زا استفاده شده است زیرا سیستم کبدی سیتوکروم P-450، استامینوفن را به یک متابولیت بالقوه سمی به نام ان- استیل- پارابنزوکین-ایمین - NAPQI - متابولیزه میکند که از طریق کنژوگاسیون با گلوتاتیون، به اسید مرکاپتوریک تبدیل می شود که این اسید محلول در آب بوده و از طریق کلیه دفع می گردد و تا حد زیادی بیخطر میشود ولی در دوز مصرفی بالا، تولید زیاد متابولیتهای سمی، ذخایر گلوتاتیون موجود را تخلیه میکند و در نتیجه، زمینه برای ایجاد نکروز فراهم میگردد و در ادامهی این روند، شواهد آزمایشگاهی نکروز سلول کبدی - افزایش سطح ترانسآمینازهای سرم - و اختلال عملکرد کبد دیده میشود. یکی از تستهای مهم بررسی عملکرد کبد، آنزیمهای شاخص عملکرد کبد است - . - Koeppen and Stanton, 2010افزایش سطح AST در سرم، آسیب کبدی را نشان میدهد و همچنین ALT که تبدیل آلانین به پیرووات و گلوتامات را کاتالیز میکند، برای کبد اختصاصیتر بوده و پارامتر مناسبتری برای تشخیص آسیب کبدی میباشد و از طرفی دیگر، سطح سرمی ALP نیز با عملکرد کبد، در ارتباط میباشند. محرکهای رشد گیاهی با مکانیسمهایی همچون؛ فعالیت ضد میکروبی و کمک به تثبیت و پایداری اکوسیستم میکروبی روده و جلوگیری از تهاجم میکروبی در روده Jamroz et al, 2006 - - .تحریک سیستم ایمنی . - Maass et al, 2005 - افزایش مصرف خوراک با افزایش ترشح و فعالیت آنزیمهای گوارشی و تعدیل میکروبی روده - نوبخت و شهریار، . - 1389افزایش ترشح صفرا و موکوس و بهبود جذب مواد مغذی با فعالیت بیشتر آنزیمهای گوارشی - Cuppett and . - Hall,1998فعالیت آنتیاکسیدانی و حفظ لیپیدهای خوراکی از تخریب اکسیداتیو و در نتیجه کمک به خوشخوراکی جیره - Craig, . - 1999 و در آخر افزایش رشد . - Jamroz et al,2003 - تاثیر مثبتی بر عملکرد، رشد و سلامت حیوانات اهلی میگذارند. کبد بهعنوان بزرگترین غده ضمیمه دستگاه گوارش، خون وابران روده را دریافت میکند و در نتیجه تمامی مواد جذب شده در روده از جمله سموم و مواد اگزوژن وارد کبد میگردد. کبد در بدن طیور به عنوان عضو سمزدا محسوب میشود که بخش قابل توجهی از فعالیتهای سمزدایی آن مربوط به خنثی نمودن سموم تولیدی توسط میکروبهای مضر میباشد و با توجه به اینکه در استفاده از گیاهان دارویی؛ جمعیت میکروبی مضر کاهش مییابد، لذا کبد متحمل فعالیتهای سم زدایی کمتری شده و عملکرد کبد بهبود مییابد - Van Ben den et al,1999
از عوامل تاثیرگذار بر پاسخ طیور به محرک های رشد گیاهی می توان به تحقیقات دیگر محققان از جمله: کراس و همکارانش اشاره کرد :که با مقایسه اثرات گیاهان دارویی مختلف و روغن آنها بر عملکرد جوجههای گوشتی، استنتاج کردند؛ کمیت و کیفیت مواد شیمیایی فعال موجود در عصارههای گیاهی، در اثرگذاری این مواد بر عملکرد پرنده مؤثر میباشند - - Cross et al,2007 از جمله فاکتورهایی که ممکن است اثر محرکهای رشد گیاهی بر عملکرد پرنده را تحت تاثیر قرار دهند، میتوان: -1 بخشهایی از گیاه که مورد استفاده قرار گرفتهاند -2 ویژگیهای فیزیکی بخشهای مورد استفاده گیاه -3 ژنتیک گیاه -4 سن گیاه -5 مقدار مصرف شده از مواد گیاهی -6 روش استخراج عصاره -7 زمان برداشت گیاه و -8 رقابت و اثر متقابل مواد گیاهی با دیگر مواد مغذی را نام برد - Hashemi and . - Davoodi, 2010 به علاوه اثرگذاری مواد محرکهای رشد گیاهی میتواند تحت تاثیر عوامل داخلی و خارجی نظیر وضعیت تغذیه حیوان، عفونت، ترکیب جیره و محیط قرار گیرد . - Jamroz et al,2005 - اگرچه محرکهای رشد گیاهی دستهای از مواد افزودنی طبیعی هستند، ولی به منظور استفاده گسترده از آن ها در تغذیه طیور لازم است تحقیقاتی به منظور مشخص کردن مکانیسم عمل این مواد بطور مثال؛ رقابت آنها با دیگر اجزای جیره، اثر مسمومیت زایی و مسمومیت زدایی و همچنین سنجش سالم و مفید بودن آنها در جیره صورت گیرد.
مواد و روش ها:
عصاره گیری: گیاه یونجه به میزان 10 کیلوگرم تهیه و برای تعیین نوع و جنس گیاه مورد نظر ، در آزمایشگاه گیاهشناسی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی جهاد کشاورزی فارس از نظر گونه و کد هرباریوم مورد تأیید قرار گرفت. نام انگلیسی یونجه مورد استفاده در طرح Alfalfa/Lucern و نام علمی آن نیز Medicago sativa می باشد. گیاه یونجه تحت شرایط استاندارد در سایه خشک نموده و پس از آسیاب نمودن نمونهها جهت عصارهگیری در آزمایشگاه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی جهاد کشاورزی شیراز - بعثت - با روش ذیل انجام شد. ابتدا پودر آسیاب شدهی یونجه را در ظروف شیشهای ریخته و سپس متانول %90 را به آن اضافه کردیم و چندین مرتبه در طی بیست و چهار ساعت، جهت مخلوط شدن و آغشته شدن متانول با یونجه و حل شدن بهتر مواد مؤثره محتویات ظرف را به هم زده و بعد آن با کمک کاغذ صافی مخلوط یونجه و متانول را از هم جدا کرده و در انتها به کمک دستگاه تغلیظ عصاره - روتاری - تمام متانول موجود در عصاره جدا شد و عصاره تغلیظ شده در ظروف جدا گانه، جهت مصرف نگهداری شد.
طرز مصرف عصاره:
