بخشی از مقاله
مقدمه:
آنتی بیوتیکهای دامپزشکی که جزو خانواده آمینوگلیکوزیدها می باشند؛ با ایجاد آپوپتوزیس یا مرگ برنامه ریزی شده سلول و ایجاد رادیکال آزاد تاثیر منفی بر بافتهای بدن مثل کبد و کلیه میگذارند و اثر اتوتوکسیسیتی داروهای مصرفی در صنعت طیور از جمله جنتامایسین نیز به اثبات رسیده است((Burt, 2004 در این تحقیق از استامینوفن بعنوان داروی مسمومیت زا استفاده شده است زیرا سیستم کبدی سیتوکروم P-450، استامینوفن را به یک متابولیت بالقوه سمی به نام ان- استیل- پارابنزوکین-ایمین (NAPQI) متابولیزه میکند که از طریق کنژوگاسیون با گلوتاتیون، به اسید مرکاپتوریک تبدیل می شود که این اسید محلول در آب بوده و از طریق کلیه دفع می گردد و تا حد زیادی بیخطر میشود ولی در دوز مصرفی بالا، تولید زیاد متابولیتهای سمی، ذخایر گلوتاتیون موجود را تخلیه میکند و در نتیجه، زمینه برای ایجاد نکروز فراهم میگردد و در ادامهی این روند، شواهد آزمایشگاهی نکروز سلول کبدی (افزایش سطح ترانسآمینازهای سرم) و اختلال عملکرد کبد دیده میشود. یکی از تستهای مهم بررسی عملکرد کبد، آنزیمهای شاخص عملکرد کبد است(.(Koeppen and Stanton, 2010افزایش سطح AST در سرم، آسیب کبدی را نشان میدهد و همچنین ALT که تبدیل آلانین به پیرووات و گلوتامات را کاتالیز میکند، برای کبد اختصاصیتر بوده و پارامتر مناسبتری برای تشخیص آسیب کبدی میباشد و از طرفی دیگر، سطح سرمی ALP نیز با عملکرد کبد، در ارتباط میباشند. محرکهای رشد گیاهی با مکانیسمهایی همچون؛ فعالیت ضد
میکروبی و کمک به تثبیت و پایداری اکوسیستم میکروبی روده و جلوگیری از تهاجم میکروبی در روده Jamroz et al, 2006) ).تحریک سیستم ایمنی .(Maass et al, 2005)افزایش مصرف خوراک با افزایش ترشح و فعالیت آنزیمهای گوارشی و تعدیل میکروبی روده (نوبخت و شهریار، .(1389افزایش ترشح صفرا و موکوس و بهبود جذب مواد مغذی با فعالیت بیشتر آنزیمهای گوارشی ( Cuppett and .(Hall,1998فعالیت آنتیاکسیدانی و حفظ لیپیدهای خوراکی از تخریب اکسیداتیو و در نتیجه کمک به خوشخوراکی جیره ( Craig, .(1999 و در آخر افزایش رشد .(Jamroz et al,2003) تاثیر مثبتی بر عملکرد، رشد و سلامت حیوانات اهلی میگذارند.
کبد بهعنوان بزرگترین غـده ضـمیمه دسـتگاه گـوارش، خـون وابـران روده را دریافـت مـیکنـد و در نتیجـه تمـامی مـواد جـذب شـده در روده از جمله سموم و مواد اگزوژن وارد کبد میگـردد. کبـد در بـدن طیـور بـه عنـوان عضـو سـمزدا محسـوب مـیشـود کـه بخـش قابل توجهی از فعالیتهای سمزدایـی آن مربـوط بـه خنثـی نمـودن سـموم تولیـدی توسـط میکـروبهـای مضـر مـیباشـد و بـا توجـه به اینکه در استفاده از گیاهان دارویی؛ جمعیت میکروبـی مضـر کـاهش مـییابـد، لـذا کبـد متحمـل فعالیـتهـای سـم زدایـی کمتـری شده و عملکرد کبد بهبود مییابد (Van Ben den et al,1999)
از عوامل تاثیرگذار بر پاسخ طیور به محرک های رشد گیاهی می توان به تحقیقات دیگر محققان از جمله: کراس و همکارانش اشاره کرد :که با مقایسه اثرات گیاهان دارویی مختلف و روغن آنها بر عملکرد جوجههای گوشتی، استنتاج کردند؛ کمیت و کیفیت مواد شیمیایی فعال موجود در عصارههای گیاهی، در اثرگذاری این مواد بر عملکرد پرنده مؤثر میباشند((Cross et al,2007 از جمله فاکتورهایی که ممکن است اثر محرکهای رشد گیاهی بر عملکرد پرنده را تحت تاثیر قرار دهند، میتوان: -1 بخشهایی از گیاه که مورد استفاده قرار گرفتهاند -2 ویژگیهای فیزیکی بخشهای مورد استفاده گیاه -3 ژنتیک گیاه -4 سن گیاه -5 مقدار مصرف شده از مواد گیاهی -6 روش استخراج عصاره -7 زمان برداشت گیاه و -8 رقابت و اثر متقابل مواد گیاهی با دیگر مواد مغذی را نام برد ( Hashemi and .(Davoodi, 2010 به علاوه اثرگذاری مواد محرکهای رشد گیاهی میتواند تحت تاثیر عوامل داخلی و خارجی نظیر وضعیت تغذیه حیوان، عفونت، ترکیب جیره و محیط قرار گیرد .(Jamroz et al,2005)
اگرچه محـرکهـای رشـد گیـاهی دسـتهای از مـواد افزودنـی طبیعـی هسـتند، ولـی بـه منظـور اسـتفاده گسـترده از آن هـا در تغذیـه طیور لازم است تحقیقاتی به منظور مشـخص کـردن مکانیسـم عمـل ایـن مـواد بطـور مثـال؛ رقابـت آنهـا بـا دیگـر اجـزای جیـره، اثـر مسمومیت زایی و مسمومیت زدایی و همچنین سنجش سالم و مفید بودن آنها در جیره صورت گیرد.
مواد و روش ها:
عصاره گیری: گیاه یونجه به میزان 10 کیلوگرم تهیه و برای تعیین نوع و جنس گیاه مورد نظر ، در آزمایشگاه گیاهشناسی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی جهاد کشاورزی فارس از نظر گونه و کد هرباریوم مورد تأیید قرار گرفت.
نام انگلیسی یونجه مورد استفاده در طرح Alfalfa/Lucern و نام علمی آن نیز Medicago sativa می باشد.
گیاه یونجه تحت شرایط استاندارد در سایه خشک نموده و پس از آسیاب نمودن نمونهها جهت عصارهگیری در آزمایشگاه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی جهاد کشاورزی شیراز(بعثت) با روش ذیل انجام شد.
ابتدا پودر آسیاب شدهی یونجه را در ظروف شیشهای ریخته و سپس متانول %90 را به آن اضافه کردیم و چندین مرتبه در طی بیست و چهار ساعت، جهت مخلوط شدن و آغشته شدن متانول با یونجه و حل شدن بهتر مواد مؤثره محتویات ظرف را به هم زده و بعد آن با کمک کاغذ صافی مخلوط یونجه و متانول را از هم جدا کرده و در انتها به کمک دستگاه تغلیظ عصاره (روتاری) تمام متانول موجود در عصاره جدا شد و عصاره تغلیظ شده در ظروف جدا گانه، جهت مصرف نگهداری شد.
طرز مصرف عصاره:
عصاره از همان روز نخست جوجه ریزی ازطریق آب شرب به جوجه ها داده شد و برای حل نمودن عصاره در آب آشامیدنی جوجه ها؛ طی جدول زیر، غلظت عصاره برای هر گروه تعیین و بوسیله الکل طبی در آب آشامیدنی آنها حل شد. برای انجام این کار ما مجبور به استفاده از آبخوری کله قندی برای هر گروه بطور مجزا بودیم .
پارتیشن بندی تیمارها
ردیف نام گروه تعداد جوجه غلظت عصاره در آب آشامیدنی
1 شاهد مسموم 20 0
2 یونجه 1 مسموم 20 2 گرم در لیتر
3 یونجه 2 مسموم 20 3 گرم در لیتر
اصول پرورش جوجهها: کلیه مراحل پرورش شامل اصول غذا دهی (میزان و دفعات)، رژیم نوری، تراکم، درجه حرارت سالن و تهویه بر اساس دستورالعمل پرورش جوجههای گوشتی راس 308 انجام گرفته است.
فاکتورهای خونی و نحوهی کار در آزمایشگاه: در سنین 48 روزگی، از هر گروه آزمایشی 10 جوجه بطور تصادفی انتخاب، به دلیل نزدیک شدن به آزمایشگاه، آنها را در قفسهای مرغ زنده به منطقه منتقل و سپس از هر یک از آنها خونگیری به عمل آمد حدوداً 6 ml خون از هر جوجه گرفته و در لوله آزمایش ریخته شد و سر لوله با درپوش بسته شد. هر لوله با نام عصاره و شماره جوجه نامگذاری شده بود. لولههای آزمایشی در ظرف با دمای حدود 2 - 4 درجه سانتیگراد نگهداری و به آزمایشگاه منتقل شد و در آنجا به مدت 10 دقیقه در دستگاه سانتریفیوژ با سرعت 3000 دور در دقیقه قرار گرفت، تا سرم آن جدا شود. بعد از جداسازی سرم خون، هریک از نمونه-های سرم به لولههای آزمایش مخصوص انتقال داده شد. و نمونههای سرم جدا شده در فریزر با دمای 20 درجه سانتیگراد زیر صفر تا زمان اندازهگیری فاکتورهای خونی نگهداری شد پارامترهای مذکور سرم خون توسط کیتهای پارس آزمون و با استفاده از دستگاه اسپکتوفتومتر مدل RA1000 اندازه گیری شد.
این مطالعه از نوع آزمایشیٌ (مداخله ای) بود و جهت اجرای آن از طرح یک عاملی با 3 سطح استفاده شد و داده ها بر اساس تحلیل واریانس یکطرفه مورد تحلیل قرار گرفت. متغیر مستقل نوع مکمل دارویی با سه سطح (شاهد مسموم، یونجه1مسموم، یونجه2مسموم) و متغیر وابسته فاکتورهای خونیAST,ALT,ALP بود که در یک مقیاس پیوسته اندازهگیری شد. در این طرح گروههای آزمایشی و شاهد به روش تصادفی معادل شدند.گروه آزمایشی تحت تاثیر عصاره گیاه یونجه قرار گرفت و گروه شاهد از اثر عصاره دور نگه داشته شد. در پایان دوره آزمایش، تفاوت بین میانگین فاکتورهای خونی در گروهها، مورد آزمون قرار گرفت.
آنالیز آماری دادهها: دادههای حاصل از آزمایش با استفاده از روش مدلهای خطی ANOVA نرم افزار SPSS 16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. مقایسه میانگین تیمارها از طریق آزمون دانتٍ انجام گرفت.
