مقاله تأثیر عملکرد جنسی بر روابط زناشویی با استناد به آیات و روایات

بخشی از مقاله

چکیده
از مهم ترین اهداف تشکیل زندگی مشترک ، ایجاد آرامش بین زن و مرد است و رسیدن به کمال این آرامش به عوامل متعددی وابسته است از جمله ی آن ها ، رابطه ی جنسی سالم می باشد که این نوشتار به بررسی تأثیر عملکرد جنسی در روابط زناشویی پرداخته است. هدف این پژوهش بسترسازی روانی برای تآثیر آن در رضایتمندی از زندگی ، بررسی انواع فاکتورهای تأثیرگذار بر رابطه ی جنسی و بیان معیارهایی برا ی تشخیص رابطه جنسی متعادل م متعارف می باشد. روش انجام این پژوهش توصیفی - تحلیلی است که در آن از متون دینی ، مهارت و راهکارهای روان شناختی کمک گرفته شده است.در این مجموعه با اشاره به جنبه های مثبت و منفی در روابط زناشویی ، به تحلیل عوامل مؤثر بر فعالیت جنسی و مهارت هایی در روابط جنسی با استناد به آیات و روایات ، تأکید گردیده ، که با آنالیز این عوامل در مبحث سبب شناسی مسائل جنسی دقیق تر به بررسی آن پرداخته شده است.

کلید واژه : روابط جنسی ، روابط زناشویی ، سبب شناسی جنسی

مقدمه
در فطرت انسان علاوه بر عشق به خدا و انبیاء ، عشق به دیگر موجودات زمین نیز وجود دارد و زیباترین این جلوه های عشق ، ازکانون گرم خانواده نشأت می گیرد.آن جا که زن و مرد پیوند زناشویی می بندند تا در کنار هم با عشق و عطوفت بنیادی سالم را برای تربیت فرزندانی صالح بنا نهند، جزیی از فطرت انسانی یعنی غریزه ی جنسی به تکامل می رسد و بدون رفتن به بیراهه در قالبی مطمئن و امین ، مرتفع می شود تا مبنای آرامش گردد. با این که در زندگی مقصود و هدفی ارضاء کننده تر از عشق ورزیدن و مورد عشق ورزی قرار گرفتن نیست ، به ندرت می توان این ها را در رأس سیاهه ی آرزوهای مردم یافت؛ در حالی که وقتی رضایت خاطر ما از راه عشق فراهم شود ، لمس احساس واقعی امنیت و رضایت بی ریا امکان پذیر می شود.این احساس چنان ما را از تمنای درونی سرشار می کند که بزرگترین لذت های بیرونی در برابرش به لحظه ایی بی اعتبار و گذرا می ماند. همه ی انسان ها نیازمند این باوریم که مورد عشق و محبت قرار گیریم و دوست داشتنی باشیم اما اگر میان این تمایل و نیروی عشق فاصله افتد مشکلات بسیاری در زندگی بروز می کند.
"صمیمیت زن و مرد از لحاظ جسمانی معمولأ به عنوان لذت جنسی تعبیر می شود. اما صرف نظر از میزان هیجان انگیز بودن آن ، لذت جنسی حسی است که در مرکز نفس جای دارد . بعد معنوی رابطه ی جنسی ، شور و شعف و خلسه ی آن است که از عشق میان دو نفر سر بر می آورد. کسب این ویژگی ها از رابطه ی جنسی ، احتیاج به تقلا و کوشش ندارد. آن ها خود به خود ظاهر می شوند؛ چرا که رابطه ی جنسی نیز خودانگیخته است." - اوحدی،85 :1375 - اگر چه عمل جنسی یکی از اهداف ازدواج است ، در خلوت صورت می پذیرد و معمولأ با صراحت در مورد آن صحبت نمی شود ، اگر به طور کامل و صحیح برقرار شود یکی از اساسی ترین و مهم ترین عامل حسن تفاهم زوجین و استحکام رابطه زناشویی است." از این رو بسیاری از مشکلات زناشویی نمایانگر یک مشکل ارتباطی است. وقتی زن و شوهری از ازدواج خود راضی و خرسند نباشند احتمال این که در اتاق خواب خود به گونه ایی طبیعی رفتار نکنند، چندان دور از انتظار نیست." - مهدوی ، - 144 : 1375 ناآگاهی در مورد مسائل جنسی می تواند سرچشمه ی بسیاری از اختلالات روانی - رفتاری باشد. اختلالات فعالیت جنسی به هر دلیلی که ایجاد شود دارای پیامدهای منفی بسیار هستند. از آن جا که یکی از عوامل اساسی و موثر در پایداری روابط زناشویی ، چگونگی برقراری روابط جنسی مطلوب و مناسب می باشد و نتایج رابطه ی صحیح یا ناصحیح نه تنها در مورد هدف زوجین قرار می گیرد بلکه نسل های آینده و به دنبال آن جامعه نیز از اثرات آن بی بهره نمی ماند ، زیرا جامعه ای سالم است که خانواده هایی سالم داشته باشد.

جنبه های مثبت و منفی در روابط زناشویی
هر جامعه ای برای رشد و بالندگی نیاز به افرادی دلرد که در کانون خانوادگی مستحکمی رشد یابند و زمانی که این مأمن رشد و ارتقای فردی متزلزل شود، اثرات نامطلوبی در قسمت های اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جامعه به جای می گذارد.با توجه به این که هر جامعه توسط خانواده های سالم آن پیشرفت می کند، سلامتی و بیماری آن در سلامتی و بیماری جامعه فردا و نسل های آینده اثرگذار خواهد بود. بین زوجین عوامل مثبت ومنفی بسیاری وجود دارد که روابط زناشویی آن ها را تحت تأثیر قرار می دهد.عوامل توفیق و حفظ زناشویی از اساسی ترین عامل روانی و اخلاقی است که در ازدواج نقش مؤثری دارد ، این عامل باید قبل از ازدواج در انتخاب همسر مورد توجه قرار گیرد که اهم عوامل توفیق و حفظ زناشویی می توان به " خلوص ، حوصله و بردباری ، ازخودگذشتگی ، اعتماد و اطمینان ، همکاری ، تعهد ، سخاوت ، صداقت ، نظم ، احساس مسئولیت ، وفاداری ، سازگاری ، صمیمیت ، مهربانی اشاره نمود." - حسینی بیرجندی ،:1375 . - 99آن چه که می تواند نهال باعظمت خانواده را خشک و بی روح نماید و زندگی زناشویی را با خطر مواجه سازد ، رفتار های ناپسند زن و مرد در درون خانه هست .هیچ زن و شوهری نمی توانند ادعا کنند که با هم اختلاف نداشته اند یا ندارند. منتها شت آن فرق می کند. هر قدر دنیای پیش از ازدواج زوجین با هم متفاوت باشد ، میزان اختلاف آن ها هم بیشتر است. هیچ دو خانواده ایی یافت نمی شوند که از نظر عادت ، سلقه و عقیده د شبیه هم باشند. بنابراین کاملأ طبیعی است که اگر فرزندان آن ها با هم ازدواج کنند، دچار اختلاف شوند. داشتن اختلاف امری طبیعی است ، مهم نحوه ی برخورد با آن و شیوه ی رفعش است. برخی از رفتارها ناپسندکه پایه های زندگی زناشویی را متزلزل می کند شامل: " قدرت طلبی ، عدم تعادل در انجام امور، مقایسه کردن همسر خود با دیگران ، کنایه و زخم زبان زدن ، بدگمانی و سوء زن ، انتقام گرفتن و..." - حسینی بیرجندی ، - 103 : 1375 اما یکی از فاکتورهای مهم در برقراری روابط بین زوجین و احساس رضایت و عدم رضایت از روابط فی مابین ، روابط و ناسازگاری های جنسی در روابط زناشویی است. این مسئله از آن جهت حائز اهمیت است که به دلیل خصوصی بودن این امر در روابط زناشویی ، کنار گذاشته شده است. یکی از عواملی که منجر به اختلافات زناشویی و یا حتی طلاق شده ، عدم توافق در مسائل جنسی و یا مشکلات جنسی بعد از ازدواج در زوجین می باشد.انگیزه و میل جنسی مانند سایر انگیزه های بنیادین آدمی بخش جدایی ناپذیر ماهیت زیستی ، روانی و اجتماعی او را تشکیل می دهد و روشن است که کیفیت ارضای این انگیزه نقش بسیار مهمی را در سلامت فردی و اجتماعی و دستیابی به آرامش و آسایش ایفا میکند. بسیاری از مشکلات انسان امروزی حاصل عدم ارضای صحیح میل جنسی و نا آگاهی به ابعاد پیچیده این انگیزه بنیادی است. عدم شناخت صحیح انگیزه ی جنسی و شیوه های درست و اخلاقی ارضای آن می تواند موجب بسیاری از ناخرسندی ها و کجروی های تواند موجب بسیاری از ناخرسندی ها و کجروی های فردی و متعاق فردی و متعاقب آن موجب نابسب آن موجب نابسامانی های اجتماعی می شود." رفتار جنسی می تواند تحت تأثیر روابط شخص با دیگران ، موقعیت های زندگی و فرهنگی که شخص در آن زندگی می کند قرار گیرد.سایر عوامل شخصیتی با ساختار زیست شتاختی و احساس کلی شخص از خود نیز بر تمایلات جنسی او تأثیر می گذارد. از جمله ادراک شخص از مرد یا زن بودن که بازتاب تجارب رشدی مربوط به تمایلات جنسی در سراسر زندگی است ." - کاپلان و همکاران ، - 419 : 1996

عوامل مؤثر بر فعالیت جنسی
 
گاه افرادی که با فشارهای روزمره ناشی از کار و مسئولیت های خانوادگی دست و پنجه نرم می کنند ، در اثر خستگی یا نداشتن انرژی کافی به مسائل جنسی نمی پردازند .گاه افرادی که به مسائل جنسی به عنوان یک وظیفه می نگرند ، این فعالیت ها را با نوعی اجبار انجام می دهند. اغلب زوج ها در طول زندگی با مشکلاتی در مسائل جنسی مواجه می شوند. به علاوه بسیاری از منازعات و اختلافات زناشویی در میان زوج ها نیز به صورت اختلالات جنسی بروز می کند. ازعوامل مهم که بر امور جنسی تأثیر می گذارد می توان به موارد زیر اشاره کرد :

سن : افزایش سن و ختم فعالیت تخمدان ها و فرا رسیدن فعالیت یائسگی تأثیر بسزایی در پاسخ زن دارد. تمایلات جنسی و تعداد دفعات نزدیکی با افزایش سن کم می شود. هرچند که علاقه و احساس نزدیکی با همسر با افزایش سن تغییری نمی کند اما نوع فعالیت جنسی فرد با افزایش سن بستگی به در استرس بودن شریک جنسی و نحوه ی ارتباطات زوجین در دوران جوانی دارد.

عوامل فیزیکی : " یک سیستم عروقی و هورمونی - عصبی سالم در فعالیت مکفی جنسی نقش دارد . نداشتن افسردگی و اضطراب در عملکرد جنسی نقش دارد. دارو یا وضعیت هایی که منجر به بهم خوردن تعادل شیمیایی موادبدن می گردند می توانند بر پاسخ و    تحریک جنسی اثر گذارند. الکل ، کوکایین وآمفتامین ها تمایل جنسی را تسریع نموده ، اما ارگاسم را به تأخیر می اندازد. تداوم این مواد در نهایت منجر به کاهش ارضاء جنسی می شود." - جهانی فر و همکاران، - 79 :1380عوامل روحی - روانی : شایع ترین عامل روحی - روانی که بر پاسخ فرد اثر می گذارد عبارت است از استرس مزمن یا حاد که به صورت خستگی ، اختلال خواب ، و پریشانی خود را نشان می دهد. سایر عوامل روحی - روانی عبارتند از : "هویت جنسی فرد ، نقشی که در عملیات جنسی ایجاد کرده و او را راضی می نماید. ، دانش و رفتار جنسی و    تصور ذهنی نامطلوب از بدن خود . به نظر می رسد که تصور نامطلوب از بدن خود شیوع بسیاری داشته و از زمان بلوغ یا زودتر شروع می شود. شرایطی که این حالت را تشدید می کند شامل : افزایش سن ، ابتلا به بیماری ، آثار جراحی ، ضربه و وزن بدن باشد." - همان: - 79 البته عواملی نظیر سوابق ذهنی نامطلوب مانند مورد تجاوز قرار گرفتن ، نوع ارتباط فرد با همسر ، تجارب اولیه فرد که همراه با درد و آزردگی باشد و...را نباید نادیده گرفت.
حاملگی ، شیردهی : اثر عوامل مداخله گری نظیر کم خوابی های شبانه جهت مراقبت از نوزاد ، افسردگی پس از زایمان ، درد واژینال پس از زایمان ، افزایش سن بارداری از جمله عواملی هستند که که فعالیت جنسی را کاهش می دهند.

بیماری ها : بیماری نیز از علل شایعی محسوب می شود که منجر به کاهش تمایل فرد به فعالیت جنسی و یا عدم شرکت او در این امر می گردد. البته بسیاری از بیماری ها مستقیمأ بر فعالیت جنسی تأثیر نمی گذارد اما بعضی از بیماری ها مانند دیابت یا مصرف داروهای فشار خون و الکل می توانند منجر به عدم نعوظ گردند." اختلالات جنسی نیز در فعالیت جنسی در زنان اثر می گذارند اما مردان به صورت طبیعی و به علت ویژگی های آناتومیکی ، با اختلالات بیشتری در انگیزش جنسی مواجه می شوند. ترس از افزایش درد ناشی از بیماری نیز موجب اجتناب افراد از فعالیت جنسی می گردد، ولی در بسیاری از موارد زوجین از ترس افزایش درد و رنج همسر بیمارشان از فعالیت جنسی پرهیز می کنند. بسیاری از بیمارانی که عمل جراحی انجام داده اند و یا نگران تغییرات ناشی از پیری در خودشان هستند ، از ترس مورد قبول واقع نشدن ، پیش از آن که همسرشان در این مورد ابراز نظر کند ، از فعالیت جنسی اجتناب می ورزند." - همان - 83: بیماری های روانی ، دیابت ، ناباروری ، اعمال جراحی زنان ، سرطان دهانه رحم و...از جمله بیماری هایی هستد که در کاهش روابط جنسی تأثیر دارند.

مهارتهایی در روابط جنسی - با استناد به آیات و روایات -
توجّه به آداب در هر کاری میتواند احساس رضایتمندی فرد از کار را افزایش دهد. برای رابطه ی جنسی سالم نیز آدابی معنوی و مادی، گفتاری و رفتاری وجود دارد که نقش مؤثری در رضایتمندی از رابطه دارد که به بخشی از آن ها اشاره میکنیم:

.1 ارتباط با خدا
یکی از عوامل مؤثر در ایجاد الفت، محبّت و سازگاری میان همسران، ارتباط با خدا و درخواست تفاهم و سازگاری از اوست. گاهی در مواردی که چندان به ظاهر زمینهای تفاهم و مودّت نمود نداشته است، برپایی نماز و گفتوگو با خدا در ایجاد هماهنگی و رضایت مندی میان همسران نقش فراوانی داشته است. ابیبصیر که از اصحاب مورد وثوق امام صادق - ع - است، میگوید: " مردی خدمت امام صادق - ع - رسید و من شنیدم که به حضرت میگفت: فدایت گردم، من در حالی که پا به سن گذاشتهام، با دختر کم سنّ و سالی ازدواج کردهام و هنوز با او آمیزش نکردهام. از آن میترسم که وقتی با او به بستر روم، به دلیل زیادی سنّ من از من کراهت و تنفّر پیدا کند. چه کنم چنین چیزی اتفاق نیفتد؟ حضرت به او فرمودند: قبل از آمیزش او را بگو که وضو بگیرد. سپس خود نیز قبل از آمیزش با او وضو بگیر؛ دو رکعت نماز بخوان؛ خدا را ستایش کن؛ بر محمّد و آل او درود فرست و سپس همراهان او را بگو که پس از دعای تو آمین بگویند. پس بگو: خدایا!» الفت، مودّت و رضایت او را روزی من ساز و مرا با او رضایت مند ساز؛ سپس با بهترین ارتباط و هماهنگی رابطه ما را برقرار ساز. به درستی که تو امر حلال را دوست داری و از حرام بیزاری. آن گاه حضرت به او فرمود: به درستی که الفت از ناحیه ی خدا و بیزاری، تنفّر و بغض زن و شوهر از یکدیگر از ناحیه ی شیطان است؛ چرا که شیطان میخواهد مردم را از آن چه خدا حلال کرده است، بیزار کند" - کلینی ، - 481 : 1365

.2 استعاذه و بسماالله گفتن قبل از آمیزش
 همانگونه که امام صادق - ع - فرمودند: " تنفر، بیزاری و ناسازگاری در ارتباطهای مشروع نتیجه یفعالیّت شیطان است، و الفت، مودّت و سازگاری در این نوع ارتباط از ناحیی ی خداست. پس باید از شرّ شیطان گریخت و با نام خدا ارتباط را شروع کرد تا از مواهب او برخوردار شد ودر جایی دگر فرمود: مردی که قصد آمیزش دارد و میترسد شیطان با او در امر آمیزش مشارکت کند، بسماالله بگوید و از شرّ شیطان به خدا پناه ببرد" - عاملی،:1347 - 246 پس در هر ارتباطی یاد خداوند لازم است و نباید »بسم االله الرحمن الرحیم« را فراموش کرد. این نوع فکر در صورتی که با باور قلبی همراه باشد، از شهوت حیوانی انسان میکاهد و قدری رقّت قلب و لذّت معنوی را برای انسان به همراه دارد که ترکیب آن با لذّات جنسی بسیار خوشایند است. هم چنین این شکل از یاد خداوند به همسران کمک میکند تا هیچ حقّی از یکدیگر را پایمال نکنند و وظیفه یخود بدانند که برای دیگری نیز لذّت مناسب را فراهم کنند." »استعاذه و بسمله« به انسان کمک میکند تا به زمینههای غیرجنسی نیز برای ایجاد و ارتقای سازگاری بیندیشد." - اسلامی نسب ، - 81 :1381
.3 آمادهسازی روحی 

برای بهرهمندی بیشتر در روابط جنسی، لازم است همسران آمادگی آمیزش را داشته باشند. چنانچه آمادگی نداشته باشند، چهبسا هر یک با امر مکروه و ناپسندی مواجه شوند. آگاهی همسر از حضور همسر خویش، زمینه ی اجابت بهتر در برابر درخواست او را فراهم میسازد. این مسئله بهقدری مورد توجه امامان معصوم - ع - بوده است که امام صادق - ع - میفرماید:" برای مرد مناسب نیست وقتی شبانه از سفر خود برمیگردد، بر اهل خود وارد شود؛ مگر اینکه صبر کند تا صبح شود" - عاملی ، - 15 :1347 یکی از پیامدهای بیاطلاعی زن از بازگشت شوهر خویش این است که آمادگی لازم را برای اجابت درخواست همسر ندارد.

.4 نظافت و زینت
رعایت بهداشت جنسی، زدودن موهای زاید، کوتاه کردن موی سر، اصلاح صورت، انتخاب مواد بهداشتی و آرایشی و سایر موارد باید مورد توجه قرار گیرد. زدودن موهای دستگاه تناسلی، بهویژه در مردان، میل جنسی را افزایش میدهد. هیچیک از همسران نباید اینگونه به همسرش بنگرد که او منتظر است تا پس از آمیزش جنسی هم غسل کند و هم به نظافت خود برسد؛ بلکه باید چنین بداند که استحمام پس از آمیزش جنسی فقط برای امتثال امر الاهی در انجام غسل واجب است. آمادگی برای رابطه ی جنسی را باید قبل از آمیزش ایجاد کرد. زنان باید به این رسیدگی بهطور ویژه توجه کنند؛ زیرا اساساً مردان از طریق حس بینایی و بویایی تحریک میشوند.

.5 آمادهسازی جنسی
زمینهسازی برای ارضای هر چه بهتر خواستههای جنسی برای همسران امری است که مورد ترغیب است و عجله کردن در آن و