بخشی از مقاله
چکیده:
واژه مدیریت دانش در دنیای مدیریت، موضوعات مختلفی را در بر می گیرد. علت ایجاد آن به دلیل انتقال و حرکت سیستمهای اقتصادی و تولیدی به سوی ایجاد جوامع دانش محور است. در این نگرش دانش به عنوان سرمایه، به عنوان یک دارایی مطرح میشود. در این پژوهش تأثیر هر یک از مولفه های مدیریت دانش
مدل نوناکاتاکوچی یعنی:اجتماعی سازی,ترکیب,برونی سازی و درونی سازی دانش بر مدیریت دانش سازمان مورد بررسی قرار گرفته است. این تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی، روش پژوهش در این تحقیق پیمایشی و از نوع تحقیقات توصیفی که به صورت میدانی اجرا می شود. جهت بررسی تأثیر هر یک از مولفه های مدیریت دانش بر اساس مدل نوناکاتاکوچی پرسشنامه ای جهت گردآوری داده ها توسط محقق طراحی شده است.
مدیران ارشد گروه اصلی مورد مطالعه را تشکیل داده اند. در این پژوهش از آمارهای توصیفی و استنباطی استفاده شد .برای بررسی نرمال بودن داده ها از آزمون کلموگروف- اسمیرنوف و همچنین برای تعیین تأثیر گذاری فرآیندهای مدیریت دانش از آزمون رگرسیون استفاده شد و در آخر مدل علی متغیر های مدیریت دانش ارائه می گردد. تحلیل داده ها نشان می دهد اجتماعی سازی دانش بیشترین نقش و تأثیر را در مدیریت دانش سازمان ورزش و جوانان استان فارس ایفا می کند و به ترتیب سطح اجتماعی سازی, ترکیب ,درونی سازی, بیشترین نقش را در تبیین دانش سازمان ایفا می کنند.
.1 مقدمه:
دانش و مدیریت دانش رفته رفته جای خود را در سازمان ها باز می کند و به تدریج علاقه مندی به حوزه مدیریت دانش در سازمان ها افزایش می یابد . نظام های مدیریت دانش با استفاده از فن آوری های جدید اقدام به ذخیره و اشاعه اطلاعات ساختار نیافته می نمایدند.مدیریت دانش، سرمایه فکری یک منبع سازمانی است که بخشی از دانش آشکار و ضمنی سازمان را در بر میگیرد - اومتو1،. - 2002 مدیریت دانش با فرآیند سازماندهی و توزیع دانش صریح سرو کار دارد که این دانش ارزش سازمانی محسوب می گردد
کامب و گرمین - 2003 - نشان دادند که مدیریت دانش می تواند به بهبود عملکرد افراد و سازمان منجر شود دانش آشکار در قالب مجموعه های گوناگونی از دانش که پیش از آن مبادله و مستند شده اند و سپس به منظور خلق دانش جدید دسته بندی می شوند و در این حالت دانش عینی و آشکار را به راحتی می توان بیان، مستند و یا انتقال داد - بالسترین4،. - 2008مدیریت دانش متضمن فرآیند مستمر و پویای تبادل دانش ضمنی با دانش آشکار می باشد.این فرآیند ناظر بر چهار راهبرد اساسی است که نوناکاتاکوچی - - 1995در نظریه دانش آفرینی خود بدان اشاره نموده است.
به دلیل جدید بودن موضوع مدیریت دانش , دسته بندی استاندارد و مشخصی در رابطه با مدل های پیاده سازی مدیریت دانش وجود ندارد.با علم بر اینکه مدل ها در هر قلمروی فهم پدیده ها را آسان می سازد, در اینجا به بررسی مباحث مطرح نظری وعملی در حوزه مدیریت دانش با تکیه بر توصیف و ارزیابی مدل های موجود پرداخته می شود. چند نمونه از مدل های پیاده سازی نظام مدیریت دانش در سازمان ها ارائه می گردد:
مدلمارک "هفت سی": این مدل بر مبنای هفت واژه که حرف اول آنها Cاست بنا شده و از این رو مدل هفت سی لقب گرفته است.اجزای این مدل شامل فرایندهای زیر می باشد:
- 1بسط "تسهیم ایده های خود به کمک دیگران"
- 2در دام انداختن و مقید کردن "تعیین ایده های بهتر و مستند نمودن آنان"
- 3خلق-ایجاد "ایجاد و تفاهم جدید با کار با همکاران ,مشتریان و موسسات بیرونی
- 4همکاری "تبادل دانش در سطح عمومی"
- 5صرف کردن "استفاده تمامی دانش جمعی برای آنچه باید انجام دهیم
- 6مبادله-ارتباط "کمک به دیگران برای توجه به دانش و فایده دانش خارجی و بیرونی که ارزش فراگیری دارد"
- 7فرهنگ "بسط فرهنگ تسهیم دانش در تمامی سازمان"
مدل "نوناکاتاکوچی": محققان ژاپنی نوناکا و تاکوچی تأثیر بسیاری بر مبنای مدیریت دانش داشته اند. مفهوم "دانش پنهان" و "دانش آشکار توسط نوناکا برای طرح ریزی نظریه یادگیری سازمانی طبقه بندی شده است.در این تقسیم بندی با توجه به همگرائی بین شکل های پنهان و آشکار دانش,آنان مدلی را پایه گذاری کرده اند که به نام خودشان معروف شده است.این مدل بر خلاف مدل های پیشین تمرکز خود را بر دو نوع دانش آشکار و نهان مبذول داشته ,به نحوه تبدبل آنها به یکدیگر و نیز چگونگی ایجاد آن در تمامی سطوح سازمانی - سطح فردی,گروهی و سازمانی - توجه دارد.بر پایه این مدل مراحل زیر برای تبدیل این دو نوع دانش در سطوح گوناگون سازمان انجام میشود:
- 1اجتماعی سازی "دانش پنهان فردی به دانش پنهان جمعی"
- 2بیرونی سازی "دانش نهان فردی به دانش آشکار فردی"
- 3درونی سازی "دانش آشکار فردی به دانش نهان فردی"
- 4ترکیب "دانش آشکار فردی به دانش آشکار جمعی"
تفاوت مهم مدل نوناکاتاکوچی باسایر مدل ها از جمله مدل هفت سی در این است که هنگامی که افراد در این فرآیندها شرکت میکنند,آموزش سازمانی نیز رخ میدهد ,زیرا در این مشارکت ,دانش افراد با دیگران ,به اشتراک گذارده میشود,توضیح داده میشود,برای دیگران قابل دستری میشود و همچنین خلق و تولید دانش جدید از طریق این فرآیند رخ میدهد.
بنابر این میتواند نتیجه گرفت که مدل نوناکاتاکوچی مدیریت دانش را در سازمان با ابعاد بیشتری در نظر دارد و به طور هماهنگی به افزایش مدیریت دانش سازمان میپردازد.خلق دانش نتیجه تاثیر متقابل افراد و دانش آشکار و پنهان است, به واسطه تعامل فرد با دیگران ,دانش نهان ,برونی سازی شده به اشتراک گذارده میشود, همچنین افراد در این فرآیندها از راه مدیریت دانش با به دست آوردن بینش و تجربه سازمانی کارکنان دیگر,دانش را خلق ,منتشر و درونی میکنند
در پژوهش خود با عنوان"تعیین سهم نسبی فرآیند مدیریت دانش بر سلامت سازمانی در اداره کل تربیت بدنی و هیئت های ورزشی شهر اصفهان" با استفاده از پرسشنامه نوناتاکاکوچی دریافتند که بین مدیریت دانش و سلامت سازمانی کارکنان اداره تربیت بدنی رابطه معنادار وجود دارد و بین اجتماعی سازی,درونی سازی,برونی سازی و ترکیب با برخی از مولفه های سلامت سازمانی همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد. معمار و همکاران - - 1392 در پژوهشی با عنوان واکاوی مدیریت دانش بر اساس مدل نوناکاتاکوچی در دانشگاه صنعتی شاهروددر یافتند که وضعیت سازمان بر اساس مدل نوناکاتاکوچی از لحاظ سطح دانش آشکار و پنهان فردی و نیز دانش آشکار و پنهان جمعی در نقطه ای مطلوب قرار دارد و در جهت پیشرفت ارزیابی شده است.
با توجه به یافته های پژوهش چنانچه مدیران بخشهای مختلف دانشگاه راهبردهای مدیریت دانش را مورد توجه قرار دهند,سازمان آنها به مدیریت دانش در سطح مطلوب نزدیک خواهد شد. در پژوهشی با عنوان ارزیابی وضعیت مدیریت دانش بر اساس مدل نوناکاتاکوچی در شرکت تالیا مینویی و همکاران - - 1389 دریافتند که سازمان در بخشهای آشکار سازی فردی اعضای مرکز,دانش آشکار فردی اعضای مرکز,دانش آشکار سازی سازمانی شرکت, تبدیل دانش آشکار مرکز به دانش نهادینه مرکز ضعیف میباشد و در قسمت تبدیل دانش آشکار فردی اعضای مرکز به دانش سازمانی مرکز ضعیفترین عملکرد را دارد و در بخشهای دانش پنهان فردی اعضای مرکز و سطح دانش نهادینه مرکز عملکرد مطلوبی دارد.
به طور کلی سازمان در وضعیت مطلوبی قرارندارد.همچنین قلی زاده و همکاران - 1384 - در پزوهش خود با عنوان"نسبت میان فرآیند تبدیل دانش و فرهنگ سازمانی در دانشگاه فردوسی مشهد" درونی سازی در مدیریت دانش دانشگاه فردوسی مشهد از بالاترین جایگاه برخور دار است و بین فرهنگ سازمانی و درونی سازی رابطه معناداری وجود دارد در حالی که اجتماعی سازی با فرهنگ سازمانی رابطه معنادار ندارد.پارنت و همکاران - - 2014در پژوهش خود با عنوان"تحقیق تئوری و عمل مدیریت دانش و انتقال آن در مورد بازیهای المپیک 2010 "دریافتند مفاهیم اطلاعات و دانش باید به صورت پیوسته از آشکار به پنهان - با تجربه - جایگزین شود و همچنین در زمان اجرای مدیریت دانش یا فرآیندهای انتقال دانش ,فرهنگ سازمانی افراد مهم هستند و باید در نظر گرفته شود.
براسنا و همکاران - - 2014در تحقیق خود با عنوان"مدیریت دانشش و عملکرد سازمانی در شرکت خدمات;نقش رهبری تحول گرا و رهبری تعاملی " دریافتند که رهبری تحول گرا اثرات قوی تر و مثبتی بر فرآیند مدیریت دانش - ترکیب,درونی سازی,بیرونی سازی و اجتماعی سازی - و همچنین بر عملکرد سازمانی نسبت به رهبری تعاملی دارد.
.2 روش تحقیق:
پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کاربردی می باشد .روش پژوهش در این تحقیق پیمایشی و از نوع تحقیقات توصیفی می باشد که بصورت میدانی اجرا شده است. جهت بررسی تآثیر فرآیندهای مدیریت دانش مدل نوناکاتاکوچی از پرسشنامه ای محقق ساخته بر اساس طیف لیکرت با انتخاب خیلی کم, کم, متوسط, زیاد و خیلی زیاد استفاده شد. به منظور تهیه سوالات پرسشنامه با توجه به مطالعات انجام شده و بررسی مفاهیم اصلی و مطالعه الگوهای پیشنهادی در 4 سطح مدل نوناکاتاکوچی, توسط محقق مشخص گردید.روایی پرسشنامه را اساتید مدیریت ورزشی تأئید کرده و برای تعیین پایایی آن از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد که میزان آلفای کرونباخ پرسشنامه 0/95
