بخشی از مقاله
چکیده
مقدمه: انتخاب سبک زندگی اثرات بسیاری در زندگی دارد بطوری که از طرفی میتواند تمدن اسلامی را بسازد و از طرف دیگر موجب هدررفت کلیه استعدادهای فرد شود. هدف از این مطالعه، بررسی تاثیر فضای مجازی بر سبک زندگی بود. مطالعه حاضر به روش تحلیلی- توصیفی با گردآوری اطلاعات از بین نظریات و آرای به جا مانده، به مطالعه و بررسی تاثییرات فضای مجازی بر سبک زندگی اقدام نموده و سپس به تحلیل دادهها، مطابق با هدف مقاله، پرداخته شده است. نتایج حاکی از آن است که فضای مجازی به طور مستقیم و غیر مستقیم بر سبک زندگی کاربران تاثیرات بانفوذی دارد چرا که اساساً طراحان اصلی در فضای مجازی، خود مروج سبک زندگی غربی و هدف اصلی نیز نشانه گرفتن اعتقادات کابران میباشد. سبک زندگی غربی علیرغم سیما و سطح مرفه خود، حاوی چالشهای عمیقی است که آینده روشنی را
نمایان نمیسازد. بسط تفکر توحیدی در فضای مجازی تنها راه ساختار شکنی ریشههای فرسوده سبک زندگی غربی است. سبک زندگی الهی و اسلامی بر مدار توحید در فضای مجازی، بستر رشد و تعالی فردی و اجتماعی را آماده می-سازد و برای احیاء و بازسازی این مهم تلاش و همت همگان را میطلبد. در نهایت پیشنهاد میشود با عنایت به تاثیر عمیق و نافذ فضای مجازی بر سبک زندگی در ابعاد مختلف کارکردی فرد، پرداختن به این موضوع به طور خاص مورد توجه سیاستگزاران فضای مجازی، شورای عالی فضای مجازی و اساتید تدوین محتوای دینی، مبلغان دینی قرار گیرد.
واژه های کلیدی: فضای مجازی؛ سبک زندگی
مقدمه
یکی از اصلیترین مضامین مورد توجه متخصصین علوم اجتماعی دگرگونیهای فرهنگی- اجتماعی در دهههای اخیر است. این دگرگونیها در حوزههای مختلفی رخ داده است که از جمله آنها میتوان به تغییرات در شیوههای زندگی اشاره کرد. از دهههای 60 و 70 میلادی مفهوم سبک زندگی به عنوان یکی از مفاهیم مورد توجه در گفتمان علوم اجتماعی تبدیل شده و به تعبیر کوکرهام همچنان که جامعهشناسی به سوی قرن 21 پیش میرود، همهی شاخصها نشان میدهد که پژوهش درباره سبکهای زندگی نیز میتواند کانون تمرکز جامعهشناسی باشد - فاضلی، . - 1382 سبک زندگی به عنوان یکی از پیامدهای پایگاه اجتماعی به صفاتی مربوط میشود که گروههای مربوط به پایگاه اجتماعی را از هم متمایز میکند؛ گروههایی که هر یک دارای درجه ای ازتشخّص" رفتار" هستند. همانگونه که وبر میگوید: سبک زندگی همچون پاره فرهنگ، متمایز کننده طبقات اجتماعی در درون فرهنگ اصلی جامعه در نظر گرفته میشود - رسولی، . - 1382 سبک زندگی به عنوان مجموعه رفتارها تلقی میشود؛ مجموعهای نسبتاً هماهنگ از همه رفتارها و فعالیتهای یک فرد معین در جریان زندگی روزمره. سبک زندگی مستلزم مجموعهای از عادتها و جهت گیریها و بنابراین برخوردار از نوعی وحدت است که علاوه بر اهمیت خاص خود از نظر تداوم امنیت وجودی پیوند بین گزینشهای فرعی موجود در یک الگوی کم و بیش منظم را تأمین میکند - گیدنز، . - 1382 در واقع سبک زندگی چیزی بیش از شخصیت یا طبقهی اجتماعی شخص است و به طور کلی شامل الگوی کامل کنش و واکنش فرد در جهان است - آتش پور و جنتیان، . - 1382 در زبان های مختلف از ترکیب سبک زندگی در شکل های مختلف یاد شده است. در زبان آلمانی lebensstill و در زبان انگلیسی در گذشته life style و style of life / living و امروزه بیشتر به صورت life style استفاده شده است. این ترکیب از دو واژهی سبک - - Style و زندگی - life - تشکیل می شود - لغت نامه کمبریج، . - 2004 تعریف دیگر از سبک زندگی: شیوه انجام چیزیخصوصاً، راهی که نشان دهنده تأکید بر طرز نگرش خاص یا مشخصه دوره معینی باشد - لغت نامه ام. اس. ان. انکارتا، . - 2004 معنای سبک زندگی در لغت نامهها: - 1 نوعی روش زندگی فرد، گروه یا فرهنگ - لغت نامه وبستر، - 2 . - 2004 روش خاصی از زندگی یک شخص یا گروه - لغت نامه آکسفورد، - 3 . - 1990 شیوه زندگی یا سبک زیستن که منعکس کننده گرایشها و ارزشهای یک فرد یا گروه است، عادات، نگرش ها، سلیقه ها، معیارهای اخلاقی، سطح اقتصادی و. . . که با هم طرز زندگیکردن فرد یا گروهی را می سازد - لغت نامه رندم هاوس، . - 1987 در سوره مبارکه ذاریات آیه 56 هدف از خلقت انسان، عبودیت و بندگی خدا ذکر شده است:و ما" خلقتُ الجنّ و الإنس إلا لیعبدون". این هدف، سبب نوعی نگرش کلی به انسان و روش زندگی وی میگردد که همان سبک زندگی است. اسلام چارچوبهای کاملی برای فهم انسان و حیات طیبه روشن نموده است؛ اما برای فهم دقیق و تطبیق آن بر زندگی امروزی، لازم است با روشهای تجربی، آثار پیدا سازی این سیاستها را در موضوعات امروزی بررسی نماییم. سبک زندگی اسلامی برخاسته از آموزههای قرآنی، دینی و سیره پیامبر و اهل بیت - ع - است و این سیره ما را به سمت معاد سوق میدهد و یاد معاد را در ما زنده میکند و اگر انسان یاد خدا و یاد قیامت را در خود احیا کندقطعاً، در سبک زندگی او اثر میگذارد و وی متوجه میشود که این فرصتهایی که در اختیار اوست، آزمایشی بیش نیست - سلیمانی، . - 1391
در سال های اخیر بحث تاثیر فضای مجازی بر شیوه تفکر و سبک زندگی مسئله ای بوده است که نگرانیها و سئوالات زیادی در ابعاد فرهنگی و اجتماعی ایجاد کرده است و گاهی بدون تامل و هیچ تحقیقی که بتواند تاثیرات این پدیده ی مجازی را بررسی کند، شاهد اظهار نظرهای متناقض و مبهم در خصوص ارتباط مستقیم فضای مجازی و سبک زندگی جوانان بوده ایم - عیوضی، . - 1388 در جامعه اطلاعاتی امروز است. این دنیای الکترونیکی نامحدود، یک منبع بزرگ اطلاعات است. اگر همه کانالهای بزرگترین شبکههای تلویزیونی را50 برابر کنیم، باز هم به پای تعداد منابع اطلاعاتی اینترنت نمیرسد - یانگ، . - 1998 با نگاهی به آمارها میتوان رشد اینترنت را در قالب اعداد و ارقام بهتر دید. تعداد کاربران اینترنت در آمریکا از 18 میلیون نفر - %6/7 جمعیت - در سال 1995، به 165 میلیون نفر - %59 جمعیت - در سال 2002 رسیده است و در همین سال تعداد کاربران اینترنت در دنیا 605 میلیون نفر بوده است - به نقل سایت آمارگیری 1 . - NAU در واقع میتوان گفت که تعداد کاربران اینترنت بصورت تصاعدی افزایش مییابد، یعنی هر شش ماه دو برابر میشود.
درگذشته، بیشتر استفاده کنندگان از شبکه اینترنت را پژوهشگاهها و مؤسسههای عالی تشکیل میدادند، اما در سالهای اخیر، جنبههای بازرگانی و سرگرمی این شبکه جهانی، غلبه یافته است. با توجه به رشد روزافزون اینترنت، میتوان پذیرفت که اینترنت و در معنای گستردهتر، رسانه از عواملی است که میتواند بر جنبههای مختلف زندگی تأثیر بگذارد. در کانادا، %30 تعاملات دولتی بصورت الکترونیکی انجام میشود. براساس اعلام نیویورک تایمز، تعداد ساکنان نیویورک که مایحتاج خود را از اینترنت سفارش دادهاند از%16 در سال2003 به %52 در سال 2004 افزایش یافته است. همچنین درصد رزروهای اینترنتی شرکت هتلهای هیلتون از %2 در سال 2000 به %14 در حال حاضر افزایش یافته است. در آمریکا در سال 2004، %28 و در سال 2005، %34 صاحبخانهها پروندههای مالیاتی خود را بصورت الکترونیکی پر کردهاند. - بیدی، . - 1396 تیح اخیراً فناوری جدیدی معرفی شده است که شکارچیان به کمک آن میتوانند از منزل خود و تنها با برقرار کردن ارتباط با سایت شرکتی که این امکان را فراهم ساخته است، با یک اسلحه واقعی در ایالت تگزاس، که یکی از مناطق معروف آمریکا در زمینه شکار حیوانات است، صید مورد نظر را نشانه بروند و به آن شلیک کنند - تقوی الحسینی، . - 1384 حضور در رسانههای اجتماعی هزینه زیادی را بر کاربر تحمیل نمیکند و همچنین به تخصص و سواد بالایی نیز نیاز ندارد چرا که اغلب رسانه های اجتماعی از زبانهای گوناگون پشتیبانی میکنند، همچنین به دلیل شباهت قالب و نحوه فعالیت در هر یک از انواع رسانه های اجتماعی و نیز ساده بودن کلمات و اصطلاحات، کاربر به راحتی میتواند در رسانه های مختلف ولو اینکه به زبان دیگری باشند فعالیت کند. نتیجه آنکه روز به روز بر تعداد کاربران و استفاده کنندگان از رسانه های اجتماعی افزوده خواهد شد.
