بخشی از مقاله
چکیده
نظریه کوانتوم چشم اندازی است که بر مکانیک کوانتومی استوار است و از عرصه علم فیزیک برگرفته شده است.نفوذ علمی تئوری کوانتوم چنان بود که اصول و مفاهیم آن،به صورت پارادایمی در سایر رشته های علمی از جمله در علم مدیریت،مورد استفاده قرار گرفت. در مدیریت کوانتومی دو عامل صلاحیت و نفوذ مطرح است.هدف از مدیریت کوانتومی افزایش میزان اثر بخشی و توان مدیران و کارکنان سازمان است.راهبرد هایی که بدین منظور در مدیریت کوانتومی استفاده می شود شامل تشکیل گروه های خود گردان،ارائه بازخورد وسیع به مدیران و کارکنان که باعث پیشگیری از اشتباهات هزینه زا برای سازمان می شود و افزایش میزان یادگیری در سازمان است. مدیرانی که رویکرد کوانتومی را در سازمان خود و در روابط با کارکنان خود بکار می گیرند باید بدانند که برای افزایش سطح بهره وری در سازمان تنها یک علت خاص را نباید ارائه دهند بلکه ارتقاء بهره وری را باید ترکیبی از عوامل گوناگونی همچون توان و آمادگی کاری کارکنان،انگیزه کارکنان برای انجام موفقیت آمیز امور،شناخت کامل کارکنان از کاری که انجام می دهند و نیز حمایت سازمانی به این معنی که کارکنان برای انجام موفقیت امیز کار حمایت شوند بدانند.مدیران کوانتومی برای افزایش بهره وری نیروی کار خود نه تنها به کارایی،اثربخشی و رشد و پیش بینی پذیری ارزش می گذارند بلکه به انرژی حاصل از بینش و ارزش های پایدارتری نیز توجه می کنند. مدیران کوانتومی باید کارکنانی خلاق و نوآور پرورش دهند که این خود مرهون آموزش مناسب کارکنان،تحمل مخاطره، الگوهای ارتباطی مناسب و فراهم آوردن محیطی مناسب برای کارکنان است تا از طریق کار گروهی و منسجم مدیران را در جهت بهره ورتر کردن سازمان یاری رسانند.مدیریت کوانتومی اگر به عواطف و احساسات کارکنان ارزش و احترام بگذارد و تمام تلاش خود را مبنی بر اینکه نیروی کار در شرایط مطلوب به کار بپردازند.
مقدمه
در قرن بیست و یکم تعامل بین رشته های علمی مختلف بر تلاش در جهت بازتعریف رویکردها و مدلهای ذهنی متمرکز گردیده است.پیشرفت های بزرگ علم فیزیک و شکل گیری فیزیک کوانتومی،موجب ارتقاء درک و شناخت انسان در مورد پدیده های آشوبناک و پیچیده شد.رشد و نفوذ علمی تئوری کوانتوم چنان بود که اصول و مفاهیم آن،به صورت پارادایمی در سایر رشته های علمی از جمله در علم مدیریت،مورد استفاده قرار گرفت - محمد هادی،فریبرز،1390،ص. - 71 پیام کوانتوم این است که کل اجزای جهان و از جمله انسانها موجوداتی پویا، آگاه، و مرتبط با هم هستند.کوانتوم به معنی ذره در حال حرکت و با گرایشهای احتمالی است و اینکه نظم از بی نظمی حاصل می آید - اصل نجاری،باقر،1392،صص. - 1-4 شروع قرن بیست و یکم را می توان از نظر فناوری عصر کوانتوم نامید عصری که تغییرات سریع و مستمر جهان را به طور پیچیده ای از حالت ثبات و قابلیت پیش بینی خارج کرده است - غلام زاده،حجت،1393،ص. - 1در چنین جهانی توانایی مدیران برای هدایت و رهبری، نظارت و کنترل، و ایجاد هماهنگی به طور فزایندهای به مخاطره افتاده است. به گواه دانشمندان شروع قرن بیست و یکم را میتوان از نظر فناوری و پیشرفتهای صورت گرفته عصر کوانتوم نامید. رایانه ها، اینترنت، بارکد خوانها و جراحی های لیزری تنها چند نمونه از پیامدهای جدید و نوآوریهای نظریه فیزیک قرن بیستم هستند، که مکانیک کوانتومی نامیده می شوند - درگی،پرویز،ص. - 1کلمه کوانتوم از نظر لغوی اشاره دارد به مقداری از چیزی - درگاهی،حسین،2012،ص. - 1در این شاخه از فیزیک،که موضوع آن مطالعه حرکات ذرات زیراتمی است،این بینش وجود دارد که پدیده های زیراتمی را نمی توان تنها به عنوان ذره یا موج طبقه بندی کرد، بلکه باید تنها به عنوان چیزهایی در نظر گرفت که قادرند شامل هردو باشند. یعنی هم حالت ذره ای و هم حالت موج گونه داشته باشند. این چیزها که ماده اولیه جهان به حساب می آیند کوانتا و جمع آنها کوانتوم نامیده شدند - شلتون،صص. - 1-3در نگاه کوانتومی انسان ها موجوداتی کوانتومی هستند،اگر چه در نگاه اول هر فرد موجودی مادی به نظر می رسد. و این موجود دارای بعد نامحسوس و غیرمادی است که گمان می رود کارکرد آن تحت تأثیر اصول و قواعد کوانتومی باشد - . - Dyer.1988.pp1-2گسترش نفوذ علمی فیزیک کوانتوم و قابلیت آن در تبیین بسیاری از پدیده های ناملموس و پیچیده موجب شد تا مفاهیم تئوری کوانتوم،در قالب پارادایمی نوین در علم مدیریت مورد استفاده قرار گیرد.این پارادایم ضمن برخورداری از قابلیت تبیین بسیاری از مفاهیم پیچیده زمانی،چشم انداز جدیدی به روی علم سازمان و مدیریت گشوده است.پارادایم کوانتومی در مدیریت سعی دارد تا قوانین،مفاهیم و اصول تئوری کوانتوم را در قالب استعاره و رهنمود،جهت حل مسائل مدیریتی و توصیف و تبیین پدیده های سازمانی،مورد استفاده قرار دهد - محمد هادی،فریبرز،1390،ص. - 71 مطابق رویکرد کوانتومی به مدیریت، مدیران برای افزایش اثربخشی عملکرد خویش نیازمند رویکرد جدیدی به انسان، فرایندها، و اشیا هستند؛ که به جنبه های ذهنی، غیرمنطقی،و بی نظمی رفتار خود و زیر دستانشان مربوط می شود - تونکه نژاد، ماندنی،1391،ص. - 1-8 همواره یکی از مهمترین دغدغههای مدیران درسازمانها موضوع بهرهوری وراهکارهای افزایش آن بوده است.امامدیران بهرغم تلاش بسیار به نتیجه مطلوب نمیرسند و بیشتر برنامههایشان با شکست روبهرو میشود،این مدیران بر مبنای پارادایم نیوتنی - مدیریت سنتی - عمل میکنند و با این تفکر که مدیر باید همه امور را کنترل کند، تمام توان خود را روی اهداف متمرکز میکنند واز ابزارها و تکنیکهای مختلف مدیریتی برای کنترل ورسیدن به آن استفاده میکنند. در مقابل در پارادایم کوانتومی - مدیریت مدرن - ،مدیران خود را در برابر یک سیستم پیچیده میبینند. بنابراین هرآنچه در نگرش نیوتنی و یک برنامه خطی کاربرد دارد، در برابر یک پدیده کوانتومی جواب نخواهد داد. علوم جدید و بهطور خاص فیزیک کوانتوم و تئوری پیچیدگی به ما روش دیگری را ارائه میدهد. پارادایم کوانتومی میگوید که هیچ چیز در طبیعت مشخص و فیزیکی نیست و پدیدههای زنده غیر قابل پیشبینی و کنترل هستند. بنابراین بر خلاف نگرش نیوتنی که به انسان نگاه ماشینی داشت، پارادایم کوانتومی نه تنها این دید را ندارد بلکه انسان را یک پدیده زنده و کوانتومی میداند که اگر این پدیده طراحی و کنترل شود تخریب خواهد شد .مساله مهم این است که وقتی یک پدیده کوانتومی کنترل میشود خاصیت خود را از دست میدهد. لذا یک پدیده کوانتومی را باید آزاد گذاشت و نباید کنترل کرد .وقتی با این دیدگاه بخشهای مختلف سازمان را مورد بررسی قرار میدهیم به این نتیجه میرسیم که هرچه طراحی و کنترل بیشتر باشد آن بخش، مشکلات بیشتری دارد.پدیدههای کوانتومی اساسا خودجوش هستند، برای افزایش بهرهوری در سازمان، سیاستهای منابع انسانی باید به صورت خودجوش ایجاد شوند، ما نمیتوانیم آن را طراحی کنیم. یکی از مهمترین وظایف مدیران کوانتومی ایجاد ساختاری در سازمان است که دوگانگی و پارادوکسی را که از گذشته در سازمانها در بین تیمها وجود داشت از بین برده و به افراد یک سازمان کمک میکنند که بهعنوان یک فرد خلاق در تیم، شک,وفا شوند
ادبیات و پیشینه تحقیق .1 سازمان کوانتومی
سازمان های کوانتومی از ویژگی های خاصی برخوردار هستند،که بین آنها و سازمان های مبتنی بر پارادایم نیوتنی تمایز ایجاد می کند.به طور کلی،ویژگی های سلسله مراتبی،عمودی،تقلیل گرا،مکانیکی و بخشی در سازمان های نیوتنی و ویژگی های چند جانبگی،متقاطع،چند جهتی،رابطه ای و ترکیبی در سازمان های کوانتومی تسلط دارند - . - Malloch & proter-o.2007.pp1-2کانال ارتباطی،از عناصر اصلی پیچیدگی سازمان ها هستند.این موضوع در سازمان های کوانتومی به طور کامل تحقق می یابد.در این سازمان ها با تأکید بسیار بر ارتباطات،تلاش می شود از طریق تمرکز زدایی و استفاده از ساختارهای خودگردان و بهره گیری از ارتباطات عمودی،افقی و مورب،ارتباطات در سازمان تسهیل می گردد - محمد هادی،فریبرز،1390،ص . - 71در سازمان های کوانتومی،رهبران به انعطاف در انجام کار و ایجاد توازن میان رسمیت مکانیکیBساختاری سازمان و پویایی رابطه ایB میان بخشی آن و به تشخیص سهم هر یک در دیگری و همچنین در کل توجه خاص دارند - . - Malloch & proter-o.2007.p7سازمان های کوانتومی از توانایی به حداکثر رساندن مزیت شبکه ای بودن، یعنی انعطاف پذیری و سرعت بالا برخوردارند، و ارتباطات چند جهته و کارکنان چند مهارته هستند و اعتماد به یکدیگر در سطح بالایی قرار دارد و با روشن نمودن مقاصد نیاز به دخالت و هدایت مدیران کاهش می یابد تنها بر مقاصد مشترک تأکید می گردد - . - Shelton et al.2002.pp1-28در این سازمان ها اهداف سازمانی متضاد می توانند به طور مطلوبی همزیستی داشته باشند، که از طریق ارزش های هسته ای و اهداف هسته ای محقق می شوند - . - Collins & Porras.1994 .pp73-76ارزش های هسته ای، اصول پایدار و اساسی و مجموعه ای از اصول راهنما و جاودان سازمان هستند.ارزش های هسته ای بیش از اینکه مستثنی کننده باشند،فراگیر و دربر گیرنده اند و از ارزش های متعالی انسان همچون کمال،درستی،همیاری و همدلی نشأت می گیرند - محمد هادی،فریبرز،1390،ص. - 71در سازمان های کوانتومی انعطاف پذیری و سازگاری در سطح بالایی قرار دارد و جو حاکم در سازمان باز و حمایتی است،و در آن به پرورش نیروی انسانی توجه خاصی می شود.به گونه ای که افراد سازمان اارزشمند بودن بکنند و بخواهند در رشد و تعالی و موفقیت سازمان مشارکت کنند و سهم بیشتری داشته باشند - . - Baber et al.1999.pp321-328تحقق مزیت های فوق و شکل گیری سازمان کوانتومی، نیازمند به شیوه خاصی از مدیریت،موسوم به مدیریت کوانتومی است
.2 مدیریت کوانتومی
شروع قرن بیست و یکم ناظر به دورانی است که از نظر فناوری آن را می توان عصر کوانتوم نامید.رایانه ها،اینترنت،بارکدخوان ها و جراحی لیزری تنها چند نمونه از پیامدهای جدید و نوآوری های نظریه فیزیک قرن بیستم است،که مکانیک کوانتومی نامیده می شود.این اصطلاح در سال های دهه 1920 برای تشریح فیزیک نوین،فیزیک قلمرو خرد اتم معرفی گردید.قلمرو خرد اتم به هر چیزی اشاره دارد که در جهان مادی از اتم کوچکتر است - گلشن،ابراهیم،1386،ص. - 44 واژه کوانتوم از ریشه لاتین کوانتاس به معنای » چه مقدار« گرفته شده است. این کلمه نخستین بار توسط لنارد در حوزه فوتوالکتریک به کار رفت و پلانک از این واژه برای توصیف ذره های ماده و انرژی بهره برد - آخشیک،سمیه سادات،1391،ص. - 44علی رغم وضعیت عجیبش،مکانیک کوانتومی به عنوان یکی از تئوری بسیار موفق فیزیک محسوب می شود - . - M. Agrawal & Sharda. 2005.p2 تئوری کوانتوم،در نتیجه تلاش های علمی نظریه پردازان
