بخشی از مقاله
چکیده
هدف این پژوهش بررسی تاثیر انتخاب کارکنان با ویژگی های اخلاقی ، اسلامی بر بهره وری سازمان در آموزش و پرورش شهر دلیجان است، پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی است که به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش را کارکنان آموزش و پرورش شهر دلیجان تشکیل میدهند و نمونه گیری به روش طبقه ای منظم است و300 نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه های انتخاب کارکنان بر اساس ویژگی های اخلاقی ، اسلامی و اثربخشی سازمانی است. یافته های پژوهش نشان میدهد که بین انتخاب کارکنان بر اساس ویژگی های اخلاقی ، اسلامی و زیرمتغیرهای آن یعنی ایمان به هدف، علم، قدرت، امانتداری و درستکاری، صداقت و راستی، حسن سابقه، وراثت صالحه، سعه صدر، شجاعت و قاطعیت، عدالت و دادگری پایبند بودن به اصول و ضوابط و دوری از روابط، دلسوزی و عشق به کار و اثربخشی سازمانی رابطه معنادار هست. - . - P< 0/001
کلید واژه ها: ویژگی های انتخاب، الگوی اخلاقی انتخاب کارکنان، بهره وری سازمانی، آموزش و پرورش .
بیان مساله
امروزه بیش از هر زمان دیگر، مشخص شده است که وجود منابع سرشار مادی به تنهایی سازمان و تشکیلات منسجم، کارامد و اثربخش را ایجاد نمیکند. عنصر ضروری و اجتناب ناپذیر دیگر، نیروی انسانی کارامد است و ویژگیهای کیفی مدیران و کارکنان، عامل تعیین کننده ای درکامیابی هر سازمان به شمار میرود.
از این رو در مطالعات و پژوهشهای مربوط به مدیریت منابع انسانی بویژه امروزه که با تنوع و تحول سرسام آور اطلاعات و ارتباطات روبه رو هستیم، مدیران و نظامهای مدیریتی را در جوامع مختلف به چالشی عظیم کشانده و یکی از موضوعاتی که مورد توجه فزاینده صاحب نظران قرار گرفته و از خطیرترین و مهمترین اقدامات لازم در فراگرد مدیریت شمرده شده، انتخاب و گزینش نیروی انسانی برای سازمان است کونتز و همکاران . - 1370: 45 -
انتخاب ناصحیح باعث هزینه های گزاف آموزشی، کم کاری، ضعیف بودن کیفیت کار و بالاخره پایین بودن سطح اثربخشی و بهره وری موسسه می شود - میرسپاسی، - 1389: 200؛ حال اینکه یکی از راهکارهای اساسی برای خروج از بسیاری مشکلات توجه به مدیریت اسلامی و بر اساس مطالعه و به کارگیری مبانی و اصول این مکتب است. با توجه به اینکه مدیریت اسلامی معنویات و فرهنگ بنا شده و هدف آن آخرتگرایی است، یعنی قرار دادن امکانات دنیوی در جهت آخرت، افراد جامعه میتوانند به قرب الهی دست یابند و تأثیر آن بر تمام امور اجتماعی در کوتاه مدت مشهود خواهد بود. در واقع میتوان گفت اسلام در تمام شئون زندگی انسان از جمله مدیریت خرد و کلان، امور استخدامی، رهبری جامعه و روابط بین الملل و قوانین اجتماعی سخن دارد و به کارگیری آنها تعالی انسان و رشد و موفقیت سازمانی را در پی خواهد داشت - توانایان فرد - 13:1365
در واقع میتوان گفت به عکس آنچه بعضی فکر میکنند، مشکل بزرگ جامعه ما کمبودها نیست بلکه مشکل، ضعف بعضی از مدیریتها و استخدام بر اساس رابطه و عدم شایستگی و لیاقت است که هرگاه این امر خطیر با الهام از مبانی معنوی اسلام و دستورهای جامع و حرکت آفرین آن اصلاح شود بسرعت میتوان ضعفها را جبران کرد، که این خود ارتقای اثربخشی و بهره وری سازمانها و نهادهای جامعه را به دنبال دارد - اژدری، - 1388؛ همچنین از آنجا که انقلاب اسلامی ایران حاکمیت اصول و ارزشهای الهی بر محیط اجتماعی از جمله نهادها و سازمانهای مربوط به آن را ضروری ساخته است، توجه به انتخاب کارکنان بر اساس ویژگی های اخلاقی ، اسلامی از آرمان های این نظام به شمار می رود.
با توجه به این مطالب سؤال اصلی تحقیق این است که: "آیا بین انتخاب کارکنان بر اساس ویژگی های اخلاقی ، اسلامی و اثربخشی سازمانی رابطه وجود دارد؟"
نتایج
اثربخشی سازمان تحت تأثیر سه متغیر از جمله ویژگیهای کارکنان قرار دارد.
بین رفتار اخلاقی افراد و عوامل آن - مسئولیت پذیری، اعتماد، وجدانکاری، رفتار عادلانه - با اثربخشی سازمانی رابطه مثبت و معناداری هست.
بین سابقه کاری منابع انسانی و اثربخشی رابطه معناداری نیست. ولی بین تحصیلات و شخصیت منابع انسانی و اثربخشی سازمانی رابطه معناداری هست.
بین انتخاب کارکنان واثربخشی سازمان رابطه معناداری نیست.
علاقه کارکنان نسبت به کارشان از عوامل موفقیت سازمان است.
گزینش کارکنان بر اساس ویژگی های اخلاقی ، اسلامی نقش مهمی در بهره وری و موفقیت سازمان دارد.
سعه صدر موجب دوراندیشی و حزم و واقعنگری مسئولان و مدیران می شود و اگر اسلامی محرابی رابطه بین اخلاق سازمانی مدیران و اثربخشی کرم دخت و 1390 سازمانی علاقه بند عوامل مؤثربرارتقای میرزایی 1391
بهره وری نیروی انسانی دولتمردان فاقد این ویژگی باشند از عهده بسیاری از مشکلات و نارساییها برنخواهند آمد.
بین اخلاق سازمانی و اثربخشی سازمانی رابطه مثبت هست و بین خودمداری سازمانی و اثربخشی سازمانی رابطه معناداری نیست. بین خیراندیشی و پایبندی به اصول اخلاقی با اثربخشی سازمانی رابطه مثبت وجود دارد.
بین انتخاب صحیح کارکنان و بهره وری نیروی انسانی رابطه مثبت معنادار وجود دارد.
جدول 2 خلاصه پیشینه پژوهش
همان گونه که در جدول شماره 2 مشاهده میشود تحقیقاتی توسط محققان انجام شده است که گزارش آنها به شرح زیر ارائه میشود.
گودمن و پنینگ - 1977 - در مورد اثربخشی پژوهشهایی انجام دادند که طبق آنها به این نتیجه رسیدند که اثربخشی سازمان تحت تأثیر سه نوع متغیرقرار دارد:
الف ویژگیهای سازمانی از قبیل ساختار و فناوری
ب ویژگیهای محیطی از قبیل وضع اقتصادی وبازار ج ویژگیهای کارکنان از قبیل صفات شخصی
نصیری - 1385 - پژوهشی را تحت عنوان »بررسی رابطه رفتار اخلاقی با اثربخشی سازمانی انجام داد و نتیجه گرفت که بین رفتار اخلاقی کارکنان و مدیران با اثربخشی سازمانی رابطه مثبت معناداری وجود دارد؛ همچنین بین عوامل رفتار اخلاقی مانند مسئولیت پذیری، اعتماد، وجدانکاری و رفتار عادلانه با اثربخشی سازمانی رابطه مثبتی هست.
گودرزوند چگینی و صالحی امین - 1385 - پژوهشی را تحت عنوان »تأثیر ویژگیهای فردی منابع انسانی بر اثربخشی مدارس غیرانتفاعی« انجام دادند و پس از بررسی و تحلیل سؤالات و آزمون فرضیهها مشخص شد که بین سابقه کاری منابع انسانی و اثربخشی رابطه معناداری نیست ولی بین تحصیلات و شخصیت منابع انسانی و اثربخشی سازمانی رابطه معناداری هست.
ابراهیم نژاد و محی الدینی - 1388 - در پژوهشی تحت عنوان »بررسی رابطه بین انتخاب کارکنان و اثربخشی سازمان مورد سنجی در مجتمع مس سرچشمه رفسنجان« نتیجه گرفتند که بین انتخاب کارکنان و اثربخشی سازمان رابطه معناداری نیست.
مقدسی پور - 1389 - در پژوهشی کتابخانهای تحت عنوان »علاقه و ایمان به کار، شرط موفقیت کارمندان« به این نتیجه رسید که علاقه کارکنان نسبت به کارشان از عوامل موفقیت سازمان است.
نیک پور و زارع کاسب - 1390 - در پژوهشی کتابخانه ای تحت عنوان »گزینش اسلامی کارکنان کلید موفقیت سازمانهای امروز« به این نتیجه رسیدند که گزینش کارکنان بر اساس ویژگی های اخلاقی ، اسلامی نقش مهمی در بهره وری و موفقیت سازمان دارد.
