بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر6 هفته تمرینات استقامتی و مقاومتی بر روی شاخص مقاومت به انسولین، لپتین، گلوکز و درصد چربی در مردان دیابتی نوع 2 شهر قزوین بود. جامعه آماری این پژوهش را کلیه مردان دیابتی نوع 2 شهر قزوین را تشکیل میدادند. همچنین نمونه آماری این پژوهش 30 نفر مرد دیابتی نوع 2 شهر قزوین تشکیل میدادند. دامنه سنی آنها بین 60 - 65 سال بود. روش نمونهگیری در دسترس
و هدفمند و به صورت تصادفی به سه گروه مساوی 10 نفر، شامل 10 - نفر گروه مقاومتی، 10 نفر گروه استقامتی و 10 نفر گروه شاهد - تقسیم شدند. این تحقیق از نوع کاربردی و نیمه تجربی است، که با طرح پیش آزمون و پس آزمون صورت گرفت. تمام اندازهگیریها در ساعت 7 صبح در حالی انجام شد که از آزمودنیها خواسته شده بود که 3 ساعت قبل از آزمون از خوردن و آشامیدنی خوداری کنند. پس از اندازهگیری فشارخون و ثبت الکتروکاردیوگرام و معاینه قلبی- عروقی توسط پزشک صورت گرفت. در این تحقیق نمونههای خونی 12 تا 14 ساعت ناشتایی و طی دو مرحله پیش از شروع پروتکل، پس از 6 هفته در هر سه گروه انجام شد. در شروع کار از آزمودنیها خواسته شد تا دو روز پیش از خونگیری، هیچ نوع فعالیت شدید ورزشی انجام ندهند. با استفاده از آزمون آماری شاپیروویلک و همگنی واریانسها توسط آزمون لون از آنالیز واریانس اندازههای تکراری برای مقایسه تغییرات واریانس درون گروهی و بین گروهی استفاده شد. سطح معنی داری کمتر از 0/05 در نظر گرفته شد. یافتهها نشان دادند نتایج به دست آمده نشان داد که 6 هفته تمرینات استقامتی و مقاومتی بر روی شاخص مقاومت به انسولین، لپتین، گلوکز و درصد چربی در مردان دیابتی نوع 2 شهر قزوین در گروه تجربی پس از مداخله تمرینی تفاوت معناداری وجود نداشت. در نتیجه علت این امر تفاوت در مدت، شدت و سطح تمرینی آزمودنیها باشد. مدت انجام فعالیت ورزشی میتواند بر تغییر نیمرخ چربی تأثیر داشته باشد.
مقدمه
بروز و شیوع دیابت نوع دو کماکان در بسیاری از نقاط جهان رو به افزایش است که با افزایش شیوع چاقی و سبک زندگیکم تحرک ارتباط دارد - هینگ و همکاران، . - 2010 دیابت نوع دو یک اختلال متابولیکی است که با سطوح بالای قند خون، مقاومت به انسولین، و کمبود نسبی انسولین در بدن تعریف میشود - پرسد و همکاران، . - 2012 مقاومت به انسولین که به عنوان کاهش پاسخ بافتهای محیطی به عملکرد انسولین تعریف میشود، از عوامل اصلی در شیوع دیابت نوع دو و عوارض طولانی مدت آن به شمار میرود - ریدی و همکاران، . - 2010 در نتیجه میتوان گفت دیابت تحت تاثیر کنترل وزن قرار دارد و بنابراین تغییرات وزن در این بیماری بسیار مهم است - لی و همکاران، . - 2013 اگر چه کاهش یا افزایش وزن سادهترین شاخص در تشخیص انحراف از نقطه تعادل در انرژی محسوب میشود، اما در ورای این تغییر به ظاهر ساده، سازو کارهای پیچیدهای به طور مرکزی و محیطی در این برهم خوردگی و تنظیم آن اثرگذارند - لوچ و همکاران، . - 2013 در سالهای اخیر در عرصه پژشکی، فعالیت بدنی و ورزش به عنوان مکمل درمانی برای کنترل بیماری مورد توجه محافل علمی قرار گرفته است و در این زمینه اثر فواید بالقوه فعالیت بدنی بر دیابت نوع 2 بیشتر مشخص شده است - روال و همکاران، . - 2012 کاهش فعالیت ورزشی و میزان حرکات روزمره، موجب افزایش احتمال دیابت و دیگر اختلالات متابولیکی میگردد - ایکست و همکاران، - 2007 و برای پیشگیری از عوارض و کنترل دیابت، انجام تمرینات ورزشی پیشنهاد شده است - گردن و همکاران، . - 2009 تصور بر این است که فعالیت ورزشی به وسیله کاهش سطح لیپیدهای پلاسمایی و گلوکز خون، کاهش استرس اکسایشی و افزایش حساسیت انسولینی باعث بهبود و تعدیل عوارض ناشی از دیابت میشود - تیکسر و همکاران، . - 2011 با توجه به گسترش این بیماری در دنیا و در کشور ما و همچنین هزینههای مالی و انسانی آن، بایستی این بیماری، مدیریت شده، در جهت درمان بهینه و موثر دیابت اقدام شود. چندین سال است که ورزش همراه با رژیم غذایی و دارو درمانی یکی از سه روش اساسی درمان دیابت به شمار میرود - بولی و همکاران، . - 2001 همچنین بیان شده ممکن است فعالیت جسمانی منظم، نقش کلیدی در مدیریت دیابت نوع 2 به خصوص کنترل هیپرگلیسمی و اصلاح عوامل خطرزا قلبی- عروقی مانند کاهش هیپرانسولینم، افزایش حساسیت به انسولین، کاهش چربی بدن و کاهش فشار خون ایفا کند. فعالیت ورزشی خصوصا" از نوع استقامتی هوازی ممکن است باعث تغییر در تعادل انرژی، افزایش تحریک ترشح هورمونهای متابولیکی، افزایش اشتها و در نتیجه چاقی شود - شمس و همکاران، . - 2010 حقشانس و همکاران در سال - 1390 - به این نتیجه رسیدند 12 هفته تمریناستقامتی باعث افزایش و سطوح گلوکز و انسولین را به طور معنی داری کاهش میدهد - حقشناس و همکاران، . - 1390 به هر حال اثر تمرینهای ورزشی به خصوص تمرینهای استقامتی و مقاومتی بر شاخص مقاومت به انسولین، لپتین، گلوکز و درصد چربی کاملا" مشخص نشده است. با توجه به اهمیت موضوع در این تحقیق به بررسی تأثیر6 هفته تمرینات استقامتی و مقاومتی بر روی شاخص مقاومت به انسولین، لپتین، گلوکز و درصد چربی در مردان دیابتی نوع 2 شهر قزوین پرداخته شد.
روش شناسی
هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر6 هفته تمرینات استقامتی و مقاومتی بر روی شاخص مقاومت به انسولین، لپتین، گلوکز و درصد چربی در مردان دیابتی نوع 2 شهر قزوین بود. جامعه آماری این پژوهش را کلیه مردان دیابتی نوع 2 شهر قزوین تشکیل میدادند. همچنین نمونه آماری این پژوهش را 30 نفر مرد دیابتی نوع 2شهر قزوین را شامل میشدند. ابتدا به وسیله آگهی و تلفن زدن به مرد دیابتی نوع 2 شهر قزوین در خصوص موضوع پژوهش اطلاع رسانی شد، آنگاه از داوطلبان شرکت کننده در پژوهش ثبت نام به عمل خواهد آمد. دامنه سنی آنها بین - 65 60 سال به بالا و مردان دیابت نوع 2 که قند خون بیشتر از 125 میلی گرم در دسی لیتر دارند به عنوان آزمودنی انتخاب میشوند بود. معیارهای ورود به مطالعه شامل: آزمودنیها همچنین نباید دارای بیماری قلبی- عروقی، اسکلتی- عضلانی و متابولیکی، عدم زخم پای دیابتی، عدم استفاده از انسولین، عدم مصرف دارو، عدم استعمال دخانیات، دارای اضافه وزن یا چاق و سابقه فعالیت ورزشی منظم نداشته باشند اما قادر به انجام فعالیتهای ورزشی باشند. روش نمونهگیری در دسترس و هدفمند و به صورت تصادفی به سه گروه مساوی تقسیم شدند که شامل 10 نفرگروه مقاومتی، 10 نفر گروه استقامتی و 10 نفر گروه شاهد بودند. در مرحله اول آزمودنیها در مورد هدف این تحقیق و نحوی اجرای پژوهش آشنا شدند. آزمودنیها بر اساس شرایط تحقیق به صورت داوطلبانه در تحقیق شرکت کرده و فرم رضایت نامه را امضا نمودند. این تحقیق از نوع کاربردی و نیمه تجربی است، که با طرح پیش آزمون و پس آزمون صورت گرفت. برای ارزیابی ترکیبات بدن به ترتیب طول قد آزمودنیها به وسیله قدسنج سکا با حساسیت 5 میلیمتر، محیط باسن و کمر به وسیله متر نواری با حساسیت 5 میلیمتر، درصد چربی بدن و وزن با حساسیت 100 گرم به وسیله دستگاه الکتریکال ایمپدنس اندازهگیری شدند. تمام اندازهگیریها در ساعت 7 صبح در حالی انجام شد که از آزمودنیها خواسته شده بود که 3 ساعت قبل از آزمون از خوردن و آشامیدنی خوداری کنند. پس از اندازهگیری فشارخون و ثبت الکتروکاردیوگرام و معاینه قلبی- عروقی توسط پزشک صورت گرفت. برای بررسی متغییرهای بیوشیمی عمل خون گیری پس از 12 تا 14 ساعت ناشتایی و طی دو مرحله پیش از شروع پروتکل، پس از 6 هفته در هر سه گروه انجام شد. در شروع کار از آزمودنیها خواسته شد تا دو روز پیش از خونگیری، هیچ نوع فعالیت شدید ورزشی انجام ندهند، سپس از آنها در وضعیت نشسته از سیاهرگ دست چپ 5 سیسی خون گرفته خواهد شد. سپس سرمها حاصل در یخچال و در دمای -80 درجه سانتیگراد نگهداری خواهد شد تا در زمان لازم مورد استفاده قرار گیرد. مقدار لپتین سرمی به روش الایزا و با استفاده از کیت تجاری شرکت R&D - آمریکا - و غلظت سرمی گلوکز ناشتا به روش گلوکزاکسیداز و با استفاده از آنالیزور گلوکز - Beckman Instruments, Irvine, CA - اندازهگیری شد. شاخص مقاومت انسولین نیز با استفاده از معادله - HOMA-IR - به دست آمد. نحوه انجام تمرین استقامتی به این صورت بود که به مدت 6 هفته و در هر هفته 4 جلسه و هر جلسه به مدت 60 دقیقه آزمودنیها به فعالیت میپرداختند، که تمرینات استقامتی شامل - دویدن روی نوارگردان - به مدت 20 دقیقه و با شدتی معادل 65 تا 70 درصد ضربان قلب ذخیره بود. شدت تمرین به وسیله ضربان سنج - پلار ساخت کشور فنلاند - کنترل شد. تمرینات مقاومتی با شدتی معادل 70 درصد یک تکرار بیشینه همراه با 10 تکرار در هر حرکت برای 3 سست متوالی با طمان استراحت30 ثانیهی بین هر ایستگاه و در مجموع 3 دقیقهای بین بین هر دور در نظر گرفته شد. تمرینات مقاومتی شامل - پرس سینه، حرکت صلیب با دمبل، جلو بازو، پشت بازو، اسکات، دراز نشست، زیر بغل، اکستنشن و فلکشن ساق - بودند، تمرینات مقاومتی را حرکت به صورت ایستگاهی دایرهای بود. گروه کنترل هیچ گونه فعالیتی در طول تحقیق شرکت نکرد. پس از اتمام 6 هفتهای تمرینها برای هر سه گروه پس آزمون انجام خواهد گرفت تا تفاوت بین گروههای تمرین هوازی، تمرین مقاومتی و شاهد بر روی متغییرهای مورد نظر مشخص شود. پس از کسب اطمینان از طبیعی بودن توزیع نظری داده ها با استفاده از آزمون آماری شاپیروویلک و همگنی واریانسها توسط آزمون لون از آنالیز واریانس اندازههای تکراری برای مقایسه تغییرات واریانس درون گروهی و بین گروهی استفاده شد. تجزیه و تحلیل دادهها به وسیله نرم افزار SPSSانجام گرفت. سطح معنی داری کمتر از 0/05 در نظر گرفته شد.
یافته ها
نتایج به دست آمده نشان داد که 6 هفته تمرینات استقامتی و مقاومتی بر روی شاخص مقاومت به انسولین، لپتین، گلوکز و درصد چربی در مردان دیابتی نوع 2 شهر قزوین در گروه تجربی پس از مداخله تمرینی تفاوت معناداری وجود نداشت.
نتیجهگیری
هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر6 هفته تمرینات استقامتی و مقاومتی بر روی شاخص مقاومت به انسولین، لپتین، گلوکز و درصد چربی در مردان دیابتی نوع 2 شهر قزوین بود. نتایج به دست آمده نشان داد که 6 هفته تمرینات استقامتی و مقاومتی بر روی شاخص مقاومت به انسولین، لپتین، گلوکز و درصد چربی در مردان دیابتی نوع 2 شهر قزوین در گروه تجربی پس از مداخله تمرینی تفاوت معناداری وجود نداشت. بنابراین باعث افزایش معنیداری در سطوح لپتین سرمی مردان دیابتی نوع 2 شد که نتایج پژوهش حاضر با یافته کامبلی و همکاران در سال - 2008 - و بیژه و همکاران در سال - 2012 - همسو بود. اما با قدیری و همکاران در سال - 2012 - و های آکل و همکاران در سال - 2014 - همخوانی نداشت. کامبولی و همکاران در سال - 2008 - در پژوهشی که انجام دادند به این نتیحه رسیدند که 12 هفته تمرین هوازی موجب کاهش کاهش معنی
