بخشی از مقاله
چکیده
با افزایش سن شاخصهای استرساکسیداتیو افزایش مییابد. این افزایش به علت کاهش آنتیاکسیدانهای درونزا و افزایش فعالیت رادیکالهایآزاد اتفاق میافتد. نشان داده شده است که تمرینات مقاومتی و استقامتی با تقویت سیستم آنتیاکسیدانی موجب مهار استرساکسایشی میشود. از طرفی نقش آنتیاکسیدانی الBآرژنین مورد تائید است. بنابراین پژوهش حاضر قصد دارد تاثیر هشت هفته تمرین همزمان با مکملیاری الBآرژنین بر - GPXشاخص آنتیاکسیدانی - و فشارخون مردان سالمند را مورد بررسی قرار دهد.
33 مرد سالمند با میانگین سنی 67/72 ± 4/61 به صورت تصادفی در 3 گروه 11 نفری - گروه تمرین همزمان + مکمل، تمرین همزمان + دارونما و گروه کنترل - تقسیم شدند. تمرینات شامل 8 هفته تمرین همزمان، هفتهای سه جلسه اعمال شد. گروه مکمل روزانه 1000 میلیگرم ال_آرژنین مصرف کردند. گروه دارونما نیز از مالتودکسترین به عنوان پیلاسبو بهره بردند. اندازهگیری GPX و فشارخون در دو نوبت پیشآزمون و پسآزمون با رعایت تمام موارد ضروری، در شرایط یکسان از هر سه گروه گرفته شد. از نرمافزار SPSS نسخهی 20 برای تحلیل دادهها استفاده شد.
آزمون K-S نرمال بودن دادهها را تائید کرد. سپس در آزمون تیوابسته در هر گروه به صورت مجزا نشان داده شد که GPX در گروه تمرین + مکمل در پسآزمون نسبت به پیشآزمون افزایش معنیداری داشته است - . - P=0/001 همچنین فشارخون کاهش معنیداری را در گروه تمرین + مکمل تجربه کرد - . - P=0/001 در گروه تمرین + دارونما نیز GPX افزایش - - P=0/001، و فشارخون کاهش - - P=0/001 معنیداری در پسآزمون نسبت به پیشآزمون داشته است. اما در گروه کنترل تغییرات در میزان GPX و فشارخون معنیدار نشده است.
از طرفی آنالیز واریانس بر مبنای آزمون LSD نشان داد بین گروه تمرین + مکمل و تمرین + دارونما تفاوت معنیداری در میزان - P=0/409 - GPX، فشار سیستولی - - P=0/522 و فشار دیاستولی - - P=0/153 وجود ندارد. همچنین بین گروه تمرین + مکمل و کنترل تفاوت معنیداری در - P=0/001 - GPX، فشار سیستولی - - P=0/001 و فشار دیاستولی - - P=0/001 وجود دارد. از طرفی بین گروه تمرین + دارونما و کنترل تفاوت معنیداری در میزان - P=0/001 - GPX، فشار سیستولی - - P=0/006 و فشار دیاستولی - - P=0/003 وجود دارد.
یافتههای حاصل شده از این پژوهش نقش تمرینات همزمان را پررنگتر از مصرف ال_آرژنین میداند. البته، گروه تمرین همزمان + مکمل افزایش بیشتری در میزان GPX نسبت به گروه تمرین همزمان + دارونما در پسآزمون داشته است، که این یافتهها اثرگذاری الBآرژنین را مشخص میکند، اما این تغییرات بین این دو گروه به سطح معنیدار نرسیده است. با این حال باید اثر مکمل ال_آرژنین به تنهایی و بدون تمرین هم بررسی گردد. در واقع تمرین همزمان با تقویت سیستم آنتیاکسیدانی درونزا و کاهش فشارخون سالمندان همراه است. این یافتهها توصیه میکند که تمرینات همزمان بسیار مفید، کم عارضه، تاثیرگذار و چند-وجهی در ارتقاء سلامت سالمندان میباشد.
مقدمه
رادیکالهای آزاد مولکولهایی هستند که شامل یک یا چند الکترون جفت نشده - منفرد - در خارجیترین لایه ظرفیت خود بوده و بنابراین بسیار واکنشپذیر هستند و این مواد از طریق واکنشهای جانبی فرآیندهای متابولیکی بدن به وجود میآیند. در شرایط طبیعی همیشه یک توازن بین تولید گونههای فعال اکسیژن، نیتروژن و دفاع ضداکسایشی در افراد سالم وجود دارد. اما در صورتی که توازن اکسایندهها و آنتیاکسیدانها از بین برود وضعیتی به نام فشار اکسایشی به وجود میآید که باعث آسیب وارد ساختن به ماکرومولکولهای زیستی از قبیل اسیدهای هستهای، غشاء فسفولیپیدی و پروتئینهای داخل و خارج سلول و در نهایت بروز بیماریهای استحالهای مختلف - از قبیل بیماریهای قلبی-عروقی، دیابت قندی، سرطانها، آلزایمر، پارکینسون و... - و پیری می-شود
دستگاه آنتیاکسیدانی بدن انسان وظیفه دارد تا با تولید و به کارگیری مواد آنتیاکسیدانی موجب قطع زنجیره واکنشهای ایجاد شده به وسیله بنیانهای آزاد شود. این دستگاه، تعادل زیستی - هموئستاز - عملکرد طبیعی بدن را حفظ کرده و فشار اکسایشی ناشی از افزایش بنیانهای آزاد را تعدیل میکند. آنتیاکسیدانها به دو دستهی آنزیمی که شامل - SOD CAT - GPX و غیرآنزیمی که شامل ویتامین A - C - E و فلاونوئیدها و گروه تیول مثل - GSHگلوتاتیون - است، تقسیم میشوند.
شواهد فراوانی نشان میدهد تحت شرایط فیزیولوژیک و پاتولوژیک گوناگونی از جمله ورزش شدید، افزایش سن، تمرین در ارتفاع زیاد، عدم تحرک و خیلی از بیماریها ظرفیت اکسایشی کل بدن نمیتواند به طور کامل از پراکسیداسیون لیپیدی و آسیب عضلانی جلوگیری کنند در چنین مواقعی، نقش مواد آنتیاکسیدانی غیرآنزیمی یا خوراکی اهمیت پیدا میکند - Finaud, . - Lac, & Filaire, 2006 به نظر میرسد سالخوردگی با شاخصهای آسیباکسیداتیو مرتبط باشد
در واقع با افزایش سن تولید آنتیاکسیدانها کاهش یافته، بنابراین رادیکالهای آزاد کمتر دفع شده و باعث تولید استرس-اکسیداتیو بیشتر میشود. - GPXگلوتاتیون ردوکتاز - به عنوان یک آنتیاکسیدان درونزا مطرح است. از طرفی نشان داده شده است که از دست دادن قدرت، توان و توده عضلانی نتایج قابل توجهی بر کیفیت زندگی و سلامتی افراد مسن دارد. تمرین مقاومتی در سنین بالا به عنوان یک استراتژی مناسب برای جلوگیری از کاهش توده و عملکرد عضلانی پیشنهاد شده است
آثار مثبت تمرینات استقامتی نیز بر همگان واضح است. بنابراین بسیار منطقی خواهد بود تا با استفاده از تمرینات همزمان - ترکیب تمرینات مقاومتی با استقامتی - از فوائد هر دو سبک تمرین بهره ببریم. همچنین باید این نکته را گفت که از جمله ترکیبات آنتیاکسیدانی میتوان به الBآرژنین اشاره کرد - . - Jablecka et al., 2012 به این نکته نیز باید اشاره کرد که با افزایش سن فشار خون بیشتر میشود. نشان داده شده است که الBآرژنین با تولید نیتریکاکسید و از طریق گشادسازی عروق باعث کاهش فشار خون میشود
با توجه به مطالب فوق انتظار میرود میان سالمندی، - GPXبه عنوان آنتیاکسیدان - ، رادیکالهای آزاد، الBآرژنین و تمرینات همزمان ارتباطی وجود داشته باشد. بنابراین مشخص شد که با افزایش سن شاخصهای استرساکسیداتیو افزایش مییابد. این افزایش به علت کاهش آنتیاکسیدانهای درونزا و افزایش فعالیت رادیکالهایآزاد اتفاق میافتد. نشان داده شده است که تمرینات مقاومتی و استقامتی با تقویت سیستم آنتیاکسیدانی موجب مهار استرساکسایشی میشود. از طرفی نقش آنتیاکسیدانی الBآرژنین مورد تائید است. بنابراین پژوهش حاضر قصد دارد تاثیر هشت هفته تمرین همزمان با مکملیاری الBآرژنین بر - GPXشاخص آنتیاکسیدانی - و فشارخون مردان سالمند را مورد بررسی قرار دهد.
روششناسی
33 مرد سالمند با میانگین سن67/72 ± 4/61 سال، قد168/45 ± 3/11 سانتیمتر، وزن70/03 ± 5/04 کیلوگرم، بهطور داوطلبانه وارد پژوهش شدند. باید این نکته را یادآور شد که از تمامی افراد قبل از انجام هر اقدامی رضایتنامه کتبی گرفته شد. همچنین تمامی مراحل به صورت کامل برای آزموندنیها تشریح شد. آزمودنیها به صورت تصادفی در 3 گروه - هر گروه 11 نفر - گروه تمرین همزمان + مکمل، گروه تمرین همزمان + دارونما و گروه کنترل تقسیم شدند .
تمرینات شامل هشت هفته تمرین هم-زمان - ترکیب تمرین مقاومتی + استقامتی - ، هفتهای 3 جلسه و با توجه به اصل اضافهبار و رعایت مسائل ایمنی در سالمندان اعمال شد. با توجه به شرایط سنی و مسائل ایمنی در سالمندان برای آزمودنیها تمام حرکات با حمایت یار کمکی با مربی انجام شد. برنامه تمرینی به مدت هشت هفته از تمرینات ساده به مشکل و از شدت کم به شدت بالا با در نظر گرفتن اصل اضافه بار و افزایش شدت تمرین بود.
برنامه تمرین مقاومتی شامل حرکات پرس سینه هالتر، لت دست باز از جلو، پرس سرشانه دمبل، جلوبازو هالتر ایستاده، پشت بازو کابل، جلوران ماشین، پشت ران دستگاه خوابیده و ساق ایستاده دستگاه طرحریزی شد. در واقع از متد تمرینات کل بدن استفاده شد. تمرینات هوازی نیز شامل استفاده از دوچرخه ثابت بود - . - Cadore et al., 2010 همچنین در رابطه با کنترل شدت تمرین نیز باید این نکته را مطرح کرد که این کار با تعیین ضربان قلب آزمودنیها قبل از شروع تمرینات، حین اجرا و پس از انجام فعالیت در هر جلسه توسط پژوهشگر با استفاده از ضربان سنج پولار انجام شد. در هر جلسه ابتدا تمرینات مقاومتی و بعد با فاصلهی 2 دقیقه به تمرینات هوازی پرداخته شد
همچنین قبل از شروع تمرینات در جلسهای جداگانه، حرکات به آزمودنیها آموزش داده شد و در همان روز تست 1 RM از افراد با در نظر گرفتن موارد ایمنی گرفته شد. از فرمول برزیسکی برای مشخص کردن 1 RM استفاده شد:
گروه تمرین + مکمل روزانه 1000 میلیگرم الBآرژنین مصرف کردند. از طرفی گروه تمرین + دارونما نیز از مالتودکسترین به عنوان پلاسیبو استفاده کردند. گروه کنترل نیز بدون انجام فعالیت خاصی و بدون مصرف مکمل، به زندگی عادی خود پرداختند. این پژوهش به روش دوسوکور انجام شد.
تمام آزمودنیها در هر 3 گروه از لحاظ نوع برنامه غذایی از یک مدل پیروی کردند. این کنترل تغذیهای با نرمافزار غذایی NUT4 و کاملا دقیق انجام شد. اندازهگیریهای فشار خون و بیومارکر GPX در ابتدا و انتهای پژوهش کاملا شبیه بههم و با رعایت تمام نکات ضروری اندازهگیری شدند.
از کیت EASTBIOPHARM امریکا به شماره Cat.No : CK-E10800 برای اندازهگیری میزان GPX پلاسما به روش الیزا بهره گرفته شد. همچنین جهت اندازهگیری فشارخون از فشار سنج جیوهای با رعایت تمام نکات ضروری استفاده شد. از نرمافزار SPSS برای تحلیل دادهها استفاده شد. برای مقایسه اثر معنیدار در پسآزمون نسبت به پیشآزمون از آزمون تیزوجی در هر گروه به صورت مجزا استفاده شد. همچنین برای اینکه نشان داده شود بین گروهها تفاوت معنیدار بوده است از آزمون آنالیز واریانس و آزمون تعقیبی LSD استفاده شد.
یافتهها
ابتدا آزمون K-S نرمال بودن توزیع دادهها را تائید کرد. در واقع پس از معلوم شدن نرمال بودن دادهها از آزمون تی وابسته برای نشان دادن تفاوت در پسآزمون نسبت به پیشآزمون در هر گروه به صورت جداگانه استفاده شد. همچنین از آزمون آنالیز واریانس بر مبنای آزمون تعقیبی LSD برای نشان دادن تفاوت بین گروهها در هر فاکتور استفاده شد.
آزمون تیزوجی یا تیوابسته در گروه تمرین همزمان + مکمل و همچنین گروه تمرین همزمان + دارونما نشان داد، در پسآزمون نسبت به پیشآزمون مقدار فشار خون و GPX کاهش معنیداری را داشته است - - - 3 0/05جدول شماره 1 و . - 2 در واقع در هر دو گروه میزان فشار خون و GPX به صورت معنیداری در پسآزمون نسبت به پیشآزمون تغییر کرده است. به صورت دقیقتر میزان GPX در پسآزمون نسبت به پیشآزمون افزایش معنیداری داشته و میزان فشار خون - هم فشار سیستولی و هم فشار دیاستولی - کاهش معنیداری در پس-آزمون را تجربه کرده است. این تغییرات در هر دو گروه تمریت + مکمل و همچنین تمرین + دارونما کاملا مشهود است.
