بخشی از مقاله
چکیده
امروزه در راستاي آموزش زبان انگلیسی در جوامع غیر انگلیسی زبان و با ظهور رسانه هاي نوین دستاندرکاران آموزش و پرورش میکوشند تا با ارائه آموزش در هر زمان و هر مکان روند یادگیري را تسهیل نمایند. اما با توجه به تأثیر این زبان در جهانی شدن و خطر انتشار یکسویه فرهنگ گروهی خاص، حفظ اصالت فرهنگ بومی در حوزه نوین آموزش و پرورش اجتنابناپذیر است.
مطالعه حاضر با هدف آموزش زبان انگلیسی از طریق فناوري ارتباطات سیار در تلاش براي توانمندتر نمودن نوجوانان به عنوان طلایهداران اشاعه فرهنگ اسلامی ایرانی، در بین 280 نفر از دانشآموزان دختر و پسر فارس، ترك و عرب زبان ایرانی از رده سنی 16- 14 سال و از طبقه متوسط جامعه با سطح مهارت زبانی مقدماتی صورت پذیرفت. با الهام از دیدگاههاي اندیشمندان و محققان ایرانی قدیمی و معاصر محتواي انگلیسی تدوین شد تا در طی 18 جلسه غیررسمی از طریق پیامک به فراگیران آموزش داده شود.
در پایان هر جلسه به منظور بررسی شیوه آرایش محتوا، کاربرد زبان و واژگان در گفتمان دانشآموزان، آزمونهاي نوشتاري و گفتاري مجازي برگزار شد. شواهد آماري بیانگر تفاوت معنادار میان توزیع فراوانی فرایندهاي کاربرد نشانها، ترجمه تحتالفظی از زبان مادري، کمیت و کیفیت متن و تکرار در گونه فرهنگی محاورات دانشآموزان به هنگام ارائه محتواي غیربومی ایرانی و محتواي اسلامی ایرانی بود، که درصد فراوانی در میان دانشآموزان دختر ترك زبان به مراتب بالاتر بود. در جهت تقویت ارتباطات با سایر ملل اسلامی و تحکیم جایگاه اسلام در جهان، بهرهگیري از نقاط قوت گونه موجود در فرهنگ اسلامی ایرانی می تواند سرآغاز انجام پژوهش آموزش گفتگوها به زبان انگلیسی با استفاده از رسانههاي جدید باشد.
.1 مقدمه
در بین مؤلفههاي فناوري ارتباطات سیار نظیر تلفنهمراه، پیشکار دیجیتال شخصی3 و رایانههاي کیفی قابل حمل، تلفنهمراه را می توان محبوبترین و پرکاربردترین مؤلفهها در سراسر دنیا به شمار آورد - کوي و وانگ4، . - 2008 طبق گزارش سازمان ملل - 2010 - ، اکنون بیش از 4/6 میلیارد نفر از افراد در سراسر دنیا مشترك تلفنهمراه هستند؛ به عبارتی بیش از 67 درصد مردم در دنیا از امکانات تلفن همراه استفاده میکنند. این رقم در کشورهاي در حال توسعه و فقیر به مراتب بیشتر است به طوري که بیش از 75 درصد این مشترکان، در این کشورها زندگی میکنند. به موازات رشد در تعداد مشترکان تلفنهمراه، در دو دهه گذشته امکانات زیادي همچون دوربین، رادیو، امکان اتصال به اینترنت و ... به این تلفنها اضافه شده است و روند به گونهاي بوده است که اکنون بیش از سه نسل از این تلفنها به بازار عرضه شده اند
با رشد سریع فناوري ارتباطات سیار آموزش از طریق تلفنهمراه به تدریج گونهاي جدید و مؤثر در حوزه آموزش و پرورش بهحساب میآید چرا که علاوه بر داشتن مزایاي آموزش الکترونیکی توانسته است محدودیتهاي زمانی و مکانی حاکم بر کلاسهاي سنتی را در هم شکند - چن وهسیو5، . - 2008 در همین راستا آمار تحقیقات و نوشتهها در حوزه یادگیري از طریق ارتباطات سیار از سال 2000 میلادي روندي کاملا صعودي به خود گرفته است.
در جهان امروز زبان انگلیسی به عنوان تنها زبان ارتباطی در راستاي جهانی شدن مطرح است که دیگر زبانها از داشتن چنین موقعیتی عمدتاً محرومند. نفوذ غیرقابل انکار زبان انگلیسی در عرصههاي مختلف علوم، فناوري، تجارت، سیاست، ارتباطات فرهنگی و ... برکسی پوشیده نیست - طالبینژاد و علی اکبري . - 2001 لذا فراگیري زبان انگلیسی به عنوان یک زبان بینالمللی6 و تأثیرگذار بر قدرت رقابتی کشورها، امري غیرقابل اجتناب است. چگونگی ارتقاء سطوح دانش مهارت زبان انگلیسی در افراد از طریق توسعه آموزش به کمک فناوري وسایل جدید ارتباطی و محتواي مربوط به آن بدیهی است چراکه عوامل متعدد اقتصادي، اجتماعی، جسمانی، روانشناسی و ... می توانند مانع حضور افراد در کلاس هاي آموزشی به شیوه سنتی7 شوند. گوشهاي از این مشکلات در شکل 1 به تصویر کشیده شده است.
شکل-1 برخی از عواملی که مانع حضور از افراد در کلاسهاي آموزش سنتی میشود - مآخذ: تارنماي آموزشیار -
براي تقلیل حساسیت هاي موجود نسبت به گسترش و نفوذ پی آمدهاي فراگیري زبان انگلیسی، برخی از کارشناسان به ارائه الگوهایی از زبان انگلیسی پرداختهاند. از جمله آنها میتوان به الگوي زبان کمکی بین المللی انگلیسی اسمیت8، الگوي زبان جهانی انگلیسی نونان9 و مدل زبان بین المللی انگلیسی باکستر10 اشاره نمود. وجه مشترك همه این الگوها تأکید بر ماهیت جهانی زبان انگلیسی به دور از هرگونه تأثیرگذاري فرهنگی و اید ئولوژیک است.
از آنجایی که جهانی شدن به شکل کنونی الگوي نامتقارنی است که از جانب کشورهاي غربی که داراي خواستگاه مشترك فرهنگی اند از طریق زبان انگلیسی به نظام جهان تحمیل شده است، نقش این زبان در گسترش الگوي جهانی شدن بسیار مؤثر قلمداد می شود. زیرا با این ابزار، افزون بر انتشار یک سویه افکار، فرهنگ، رسوم و عادات اجتماعی گروهی خاص، سلطه و برتري آن گروه نیز مورد تبلیغ و اعمال قرار میگیرد که با واژة جهانی شدن به معناي همگرایی همه ملل در تقابل است. کامینز - 1984 - 11 نیز یکی از جنبههاي جهانیشدن که اهمیت بهسزایی براي آموزگاران دارد، ارتباط میان ملل و فرهنگ هاست. به مخاطره افتادن هویت اجتماع اکثریت از طریق تنوع زبانی، فرهنگی، نژادي و دینی میباشند. به همین خاطر استفاده از سیاست آموزشی مشکل را ناپدید میکند.
به وضوح یادگیري زبان و یادگیري فرهنگ دو مقوله کاملا مجزا هستند ولی در عین حال این دو به یکدیگر کاملا وابستهاند. بدین معنا که افراد نه تنها در نزد خویش از طریق زبان اصالت را شکل میدهند بلکه در یک مفهوم عمیقتر زبان در نوع خود قسمتی از این اصالت است. در حقیقت نظام زبانی جزیی از نظام اجتماعی است و هیچکدام جداي دیگري فراگرفته نمی شوند - هلیدي12، . - 2004 زبان مادري یکی از اصلیترین مؤلفههاي هویت و کرامت انسان است که توجه به آن به هنگام طراحی محتواي آموزشی در نوع خود میتواند ضامن حفظ آن باشد. از آنجا که الهام از فرهنگ بومی نقش بهسزایی در یادگیري زبان انگلیسی ایفا میکند لذا خروج از مرحلهي تجریدي و نهادینه شدن این روي کرد در حوزه نوین آموزش و پرورش یک امر بدیهی محسوب میشود.
از آن جهت که فراگیران موفق زبان باورهاي عمیقی را نسبت به فرایند یادگیري زبان، تواناییهاي خود و راهبردهاي یادگیري بههمراه دارند، طراحی و آمادهسازي مواد آموزشی با حفظ هویت فرهنگی و ملی نوجوانان میتواند راهگشاي آنان در ارتباطات با سایر همتایانشان باشد - برنات و للوید13، . - 2007 در واقع کاربرد شیوه هاي صحیح یاددهی و یادگیري زبان انگلیسی به عنوان زبان خارجی14 به دانشآموزان میتواند کمکی در جهت ارتباط سریع و آسان آنان با سایر همتایان خود از دیگر ملل، ادیان و فرهنگها باشد و ارتقاء در روابط اجتماعی به نوبه خود باعث رشد قابل توجه توان شناختی اعضاي جامعه گفتمانی میشود - وي گتسکی15، . - 1978 این فرایند در نوع خود نه تنها میتواند افقهاي جدیدي از علم و دانش را پیش روي آنان باز کنند بلکه میتواند در توانمندتر نمودن نوجوانان به عنوان طلایهداران اشاعه فرهنگ اسلامی ایرانی مؤثر واقع شود.
