بخشی از مقاله
چکیده
هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی تاثیر آموزش فناوری اطلاعات بر عملکرد مدیران متوسطه اداره آموزش وپرورش شهریار بود. تحقیق حاضر ازنوع توصیفی - کاربردی است که به روش علی -معلولی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش، کلیه مدیران متوسطه اداره آموزش و پرورش شهریار به تعداد 150 نفر - 74 مرد و 76 زن - بود، که با توجه به محدود بودن جامعه آماری ، کل جامعه آماری - 150 نفر - به روش سرشماری به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند .
دادهها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته که روایی و پایایی - - ./86 آنها مورد تایید قرار گرفته، جمع آوری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون tگروه مستقل و t تک گروهی استفاده شد. نتایج تحقیق بیانگر این بود که می توان گفت که مدیرانی که دوره های آموزش فناوری را طی کرده اند از توانایی برنامه ریزی آموزشی و مالی بهتری نسبت به مدیرانی که آموزش های فناوری را دریافت نکرده اند برخوردارند و در مورد مدیریت اداری در دو گروه تفاوت معنادار وجود ندارد و صرفا می توان گفت سطح عملکرد شغلی مدیرانی که دوره ها را گذرانده اند بالاتر از مقدار متوسط - میانگین نظری - است.
-1 مقدمه
تافلر در کتاب شوک آینده از جامعه امروزی تحت عنوان جامعه اطلاعاتی یاد کرده است . از این رو واژه جامعه اطلاعاتی از سال های دهه 1980 متداول بود اما ویلیام مارتین1 از جمله کسانی است که موضوع جامعه اطلاعاتی را به طور جدی مطرح کرد.
به عقیده او جامعه اطلاعاتی جامعه ای است که در آن کیفیت زندگی همانند چشم اندازهای تحول اجتماعی و توسعه اقتصادی به اطلاعات و بهره برداری از آن وابسته است؛ در چنین جامعه ای استانداردهای زندگی، الگوهای کار و فراغت نظام آموزشی و بازار کار به میزان محسوسی تحت تاثیر پیشرفت هایی قرار گرفته اند که در قلمرو اطلاعات و دانش قرار دارند.
ویلیام ملودی در تشریح جامعه اطلاعاتی معتقد است که اکنون کارکرد هر جامعه ای وابسته به اطلاعات و تبادل موثر و کافی اطلاعات و ارتباطات در بین اعضای جامعه است. اطلاعات مفهوم ذخیره سازی و انباشتی دارد اما ارتباطات یک جریان است و بیانگر فرایند انتقال و مبادله دانش است .موسسه »آی بی ام« جامعه اطلاعاتی را اینچنین تعریف می کند: جامعه ای که شاخص های آن تراکم بسیار زیاد اطلاعات در زندگی روزمره شهروندان و نیز در سازمان ها و استفاده از فناوری کامپیوتر در فعالیت های شخصی، اجتماعی و آموزشی و همچنین توان انتقال و دریافت سریع داده های رقمی میان مکان های گوناگون بدون توجه به فاصله است
ژان گودار 4 در سال 1992 چهار عنصر مهم را برای یک جامعه اطلاعاتی بر می شمارد که عبارتند از:اطلاعات در صدد است که نقطه مرکزی را به عنوان یک منبع استراتژیک کلیدی که سازمان اقتصادجهانی به آن وابسته است، اشغال کند. به عبارت ساده تر اطلاعات به عنوان محور جامعه قرار می گیرد، فناوری اطلاعات و ارتباطات زیربنایی را فراهم می سازد که پردازش و توزیع اطلاعات را فراهم می کند، رشد سریع و استثنایی اطلاعات در زمینه های گوناگون به صورت آنلاین که این امر باعث تحول چشمگیری در امور بانکداری، خدمات مالی، بورس ها و ... شده است و با اطلاعاتی شدن فزاینده اقتصاد، اقتصادهای ملی با اقتصادهای منطقه ای ادغام می شوند و یک نظام اقتصادی واحدی که مبنای جامعه اطلاعاتی را تشکیل می دهد، به وجود آمده است
بر مبنای تعاریف فوق می توان دریافت که در دهه های جدید فناوری اطلاعات وارتباطات به سرعت جهان رادرنوردیده وبربسیاری از ابعاد زندگی بشرتاثیر گذاشته است . امروزه مهارتهایی که دانش واطلاعات را با کارایی به خدمات و کالاهای نو وابتکاری تبدیل می کند معرفت اقتصاد های موفق مبتنی بردانش به شمار می آیند. لیونل بابر5 در این باره بیان می کند که فناوری اطلاعات ، یکسان سازی اقتصاد جهانی را که مبنای جهانی شدن است شدیدا تسریع نموده است.بنابراین، امروزه مدیریت سنتی جواب گوی روز افزون جوامع امروزی نیست نیاز ها هرروز متنوع تر می شوند وجوابگویی به آنها باید هماهنگ با آنها به پیش برود. در چنین وضعیتی مدیریت نیاز به اطلاعات و دانش مناسبی دارد که بازده کاری وی را افزایش و عدم اطمینان وی را کاهش دهد. یکی از ابزارهای مهم وضروری که از آن به انقلاب صنعتی چهارم یاد کرده اند فن آوری اطلاعات است که توانایی انتقال اطلاعات را به صورت online در کمتر از هزارم ثانیه دارد .
از این رو، برنامه ریزی جامع توسعه فناوری اطلاعات در نظام رسمی آموزش و پرورش ایران با هدف :
الف - کاهش مستمر فاصله بین استفاده دانش آموزان از فناوری اطلاعات داخل فضای رسمی آموزشی و خارج از آن و در نهایت دگرگونی کامل وضعیت فعلی و پیش گرفتن میزان مصرف آموزشی، داخل فضای رسمی از سایر مواد مصرفی محصولات رایانه ای و اطلاع رسانی.
ب- تحویل مستمر و در نهایت رفع کامل بحران مقبولیت نظام رسمی آموزش و پرورش کشور با استفاده از توانمندی های فناوری اطلاعات در جهت تبدیل بحران های جاری نظام های آموزشی و تربیتی به توسعه همه جانبه از طریق تغییر در فر آیند یاد دهی ، یادگیری از جمله :-تغییر محیط علمی آموزشی، اعم از بسته های آموزشی، کتب درسی و تجهیزات نرم افزاری و سخت افزاری آموزش؛
ج - تغییر نقش و رفتارهای آموزشی یاد دهندگان؛
د - -تغییر نقش و رفتارهای آموزشی یادگیرندگان به ویژه در امر یادگیری جمعی شروع شد
که از جمله مزایا و فرصت های ناشی از توسعه فناوری اطلاعات می توان به تربیت نیروی انسانی کارآمد و ماهر؛ کیفیت بخشی به آموزش و پرورش؛ تربیت نیروهای کار آفرین و کمک به اشتغالزایی؛ دسترسی آسان به منابع اطلاعاتی؛ کاهش هزینه های آموزشی در بلند مدت؛ روز آمد نمودن سیستم اداری و نظام آموزشی؛ بازآموزی معلمان و افزایش مهارت شغل و دانش آنان؛ ایجاد انگیزه و تلاش و نوآوری در برنامه های درسی؛ کاهش فاصله بین توانمندی های دانش آموزان و خدمات آموزش و پرورش و استفاده از تجارب بین المللی اشاره کرد
در آمریکا در زمینه کاربرد نرم افزارهای آموزشی مبین این موضوع است که تکنولوژی آموزشی اثرات مثبت وقابل ملاحظه ای برکارکرد وبازده دانش آموزان درکلیه موضوعات درسی ودرهمه سطوح تحصیلی درکلاس های درس دانش آموزان داشته است؛کاربرد تکنولوژی آموزشی در امیدواری فراگیران نسبت به آینده تحصیلی خود مؤثربوده است؛ تعداد دانش آموزان ،کارایی طراحی آموزشی، تأثیر نقش و کارکردهای آموزگار، نحوه ی گروه بندی فراگیران ، میزان اثر بخشی آموخته هاو کیفیت درک فراگیران، به کاربرد عوامل فناورانه در سر کلاس درس بستگی داشته است؛فناوری سبب توسعه ی رویکرد دانش آموز محوری می شود و همکاری بیشتری را در امر یادگیری ایجاب می کند.
همچنین باعث تعامل بیشتر بین معلم و دانش آموز می شود؛ تغییرات ایجاد شده در طی یک دوره به یکباره احساس نمی شوند بلکه برای نتیجه دادن به استمرار در کاربرد تکنولوژی در فرایند آموزش یادگیری نیازمندند؛ تصویرهای ویدیویی تعاملی، به ویژه در صحنه آموزش مهارت ها و مفاهیم مشکل و پیچیده ای که به صورت مجرد هستند حائز اهمیتند و اثرات مثبتی بر این نوع یادگیری دارند؛ استفاده از امکانات ارتباط از راه دور به صورت on-line برای کارهای تیمی و گروهی درسرتاسرکشورنشان داد،کاربرد تکنولوژی در مهارت های تحصیلی موجب افزایش کار گروهی است و فراگیران ،در شرایطی که از شبکه های رایانه ای استفاده می کنند ،همکاری همیاری و مشارکت بیشتری در مورد یادگیری با یکدیگر دارند
علاوه بر کاربرد فناوری در حوزه تدریس و کلاس درس ، فناوری ها در حوزه عمل نیز مورد توجه قرار گرفته اند و تاثیر بسزایی در بهبود عملکرد مدیران آموزشی داشته اند که این موضوع در ایران بیشتر در غالب مهارتهای ICDL6 انجام شده است . کلمه ICDL مخفف عبارت انگلیسی می باشد و به معنی گواهینامه بین المللی کاربری کامپیوتر است.
این گواهینامه شامل 7 مهارت اساسی مفاهیم پایه فناوری اطلاعات،مهارت کاربرد کامپیوتر و مدیریت فایل ها - ویندوز - ،مهارت واژه پردازی - ورد - ،مهارت صفحه گسترده - اکسل - ،مهارت بانک های اطلاعاتی - اکسس - ، مهارت ارائه مطلب - پاورپوینت - و مهارت اطلاعات و ارتباطات - اینترنت - می باشد - کرد رستمی و اشکنانی - که افرادی که این 7 مهارت را طبق درصدهای مشخص شده داشته باشند، از لحاظ رایانه ای باسواد به حساب می آیند و به آنها کارت مهارت یا گواهینامه ICDL می دهند.
گواهینامه بین المللی کامپیوتر ICDL در ابتدا موسوم به گواهی اروپایی کامپیوتر یعنی ECDL7 بوده است. ECDL مخفف می باشد. گواهی اروپایی کامپیورتر یا همان ECDL به علت کارآیی و نقش بسیار سازنده ای که در پرورش نیروهای کاری مسلط به کامپیوتر داشت مورد توجه اکثر کشورها واقع شد و هم اکنون در بیش از 70 کشور جهان از جمله ایران مورد توجه خاص کارفرمایان و صاحبان مشاغل می باشد .
در این زمینه مرکز رسانه استورمام8 اولین موسسه ارائه کننده گواهینامه اروپایی کامپیوتر در آلمان است که این طرح را به صورت آزمایشی در سطح مدارس به اجرا گذاشته است. با افزایش میزان طرفداران ECDL در جهان این گواهی از مرزهای اروپا فراتر رفت و بدین ترتیب با نام ICDL یا گواهینامه بین المللی کاربری کامپیوتر مطرح شد که استاندارد آن نخستین بار توسط کشور فنلاند طراحی شد.در کشور ما نیز موسسه فناوری اطلاعات بنا بر توصیه دفتر همکاری های فناوری اطلاعات ریاست جمهوری، در جهت توسعه فناوری اطلاعات کشور فعالیت همه جانبه ای را برای ارائه آموزش های هفتگانه گواهینامه بین المللی کاربری کامپیوتر تدارک دیده است.
مرحله اول اجرای این طرح در سال تحصیلی 2001-2002 حدود 30 درصد از دبیران مقطع متوسطه، 50 درصد هنرآموزان هنرستان ها، همه مدرسان تربیت معلم و نیمی از کارشناسان را تحت پوشش قرار داد. از ابتدای سال تحصیلی2001 مرحله دوم اجرای این طرح برای همه کارمندان و رشته های مقطع متوسطه انجام شد. در سال تحصیلی 2002-2003این طرح در سطح همه کارکنان وزارت آموزش و پرورش به ویژه کارمندان و مدیران مقاطع سه گانه - ابتدایی، راهنمایی و متوسطه - به اجرا در آمده است.
این دوره برای کارمندان با هدف بهبود کیفیت فرآیند یاددهی - یادگیری شامل 120 ساعت آموزش تدوین شده است.در این دوره آموزنده به تولید دانش و به کارگیری رویکردهای نوین آموزشی - یادگیری مکاشفه ای، یادگیری پروژه - محور - می پردازد. آموزنده با محیط آموزش شبکه ای آشنا می شود و با استفاده از توانمندی های فناوری اطلاعات، انحصار چهار دیواری کلاس درس را می شکند و با همتای خود در نقاط مختلف دنیا در رابطه با طرح درس، سوال خود و ... به مذاکره می نشیند.
زمان، محدودیتی برای او و فراگیران ایجاد نمی کند و ارتباط بین فراگیران و آموزنده موجبات یادگیری تعاملی بیشتری را فراهم می آورد. آموزنده این توان را می یابد که به هوش های چندگانه فراگیران توجه کند و با به کارگیری رسانه های مختلف، سبک های یادگیری متفاوت فراگیران را لحاظ نماید و تنوع یادگیری، زمینه رشد و شکوفایی استعدادهای مختلف فراگیران را فراهم کند - طلایی ،. - 2003 نظر به اینکه فن آوری اطلاعات - IT - و فن آوری اطلاعات و ارتباطات - ICT - در کشورما از علوم نسبتاٌ جدید به حساب می آیند کارهای تحقیقی و مطالعاتی چندانی در این زمینه انجام نشده است.
