بخشی از مقاله
چکیده
»هدف اصلی« این تحقیق شناخت رابطه بین مهارت فناوری اطلاعات و ارتباطات با کیفیت زندگی کاری مدیران مدرسه های مرکز استان اردبیل در سالتحصیلی 1394-95 بود. »روش تحقیق« در این مطالعه توصیفی از نوع همبستگی انتخاب شد. جامعه آماری بیش از 1400 نفر از مدیران بخش های مختلف مدرسه های دولتی ، دانشگاه غیر انتفاعی، فنی حرفه ای و ... شهرستان اردبیل بوده است که بر اساس روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با استفاده از جدول کریجسی و مورگان تعداد 300 نفر از مدیران - زن و مرد - به عنوان نمونه انتخاب شدند. »ابزار گردآوری داده ها« دو پرسشنامه استاندارد، شامل : پرسشنامه فناوری اطلاعات و ارتباطات - با اعتبار - 0/95 و پرسشنامه کیفیت زندگی کاری - با اعتبار - 0/72بود.»روش تجزیه داده ها « با آمار توصیفی - شامل: فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار - و آمار استنباطی - شامل: ضریب همبستگی پیرسون - با استفاده از نرم افزار SPSS و Lisrel انجام شد.
»نتایج تحقیق« نشان داد که بین مهارت فناوری اطلاعات و ارتباطات با کیفیت زندگی کاری مدیران رابطه معناداری وجود دارد. همچنین رابطه مهارت فناوری اطلاعات و ارتباطات با مولفه های کیفیت زندگی کاری شامل: » محیط ایمن و سالم« ، » تامین فرصت رشد و امنیت شغلی«،» وابستگی اجتماعی زندگی کاری«، »فضای کلی زندگی«،»یکپارچگی و انسجام اجتماعی« و توسعه قابلیت های انسانی«معنادار مشاهده شد، این رابطه با دیگر مولفه های کیفیت زندگی کاری شامل: »پرداخت منصفانه« و »قانون گرایی« معنادار نشد.
مقدمه
در پنجاه سال گذشته بروز تحولات گسترده در زمینه کامپیوتر و ارتباطات، تغییرات عمده ای را در عرصه های متفاوت حیات بشری به دنبال داشته است. انسان همواره از فناوری استفاده نموده و کارنامه حیات بشری مملو از ابداع فناوری های اطلاعات و ارتباطات که از آنان به عنوان فناوری های جدید و یا عالی، یاد می شود بیشترین تاثیر را در حیات بشری داشته اند.دنیای ارتباطات و تولید اطلاعات به سرعت در حال تغییر بوده و ما امروزه شاهد همگرایی آنان بیش از گذشته با یکدیگر بوده، به گونه ای تاثیرات آن در ابعاد مختلف زندگی امروزی و آینده جوامع بشری به یکی از مهمترین مباحث روز جهان مبدل شده و توجه بسیاری از کشورهای جهان را به خود معطوف کرده است به نحوی که در تعریف اطلاعات و ارتباطات می توان گفت: امروزه فناوری اطلاعات به سرعت در حال رشد و گسترش است که نه تنها باعث از دست رفتن مشاغل نمی شود، بلکه مشاغل متعددی را در همه بخش های صنعتی، کشاورزی و خدماتی ایجاد می کند. که البته اشتغال در آنها نیاز به داشتن تخصص لازم در زمینه فناوری است.
فناوری ماهیت و نوع کار را تغییر می دهد و باعث جابه جایی مشاغل می شود. فناوری جوامع و سازمان ها را نیز تحت تاثیر خود قرار داده است. و تاثیر آن به حدی است که بر سایر مشاغل بگونه ای سایه افکنده است که آگاهی عمومی را در جهت استفاده از این فناوری بر همگان ضروری نموده است. همچنانکه قبلا اشاره شد فناوری اطلاعات موجب تحولات شغلی در جامعه خواهد شد به گونه ای که برخی از مشاغل حذف و فرصت های شغلی جدید ایجاد می شود. بی گمان اجرای موفق چنین مشاغلی از عهده افرادی بر می آید که از دانش و مهارت لازم در زمینه فناوری برخودرار باشند.نیروی کار فناوری به مشاغلی باز میگردد که در توسعه فناوری اطلاعات مهم بوده و در مرکز تنگناها یا کمبودهای مهارتی IT قرار دارند.
فناوری های اطلاعات و ارتباطات ، به عنوان فناوری غالب در هزاره جدید معرفی شده اند. این فناوری ها با سرعت بخشیدن به فرآیند مبادله اطلاعات و کاهش هزینه های داد و ستد ، به ابزاری برای افزایش بهره وری ، کارایی و رشد در تمامی حیطه های فعالیت بشری تبدیل شده اند. مزایای بالقوه این فناوری ها زمانی قابل حصول است که در بین تمام بخش های جامعه توسعه و گسترش یابند - رضایی ، 1389، ص. - 1 فناوری اطلاعات ترکیبی از ارتباط ، ذخیره ، پردازش و قابلیت های چند رسانه ای است.نقش اصلی که توسط شبکه های ارتباطی ایفا می شود. به اصطلاح اروپایی ها فناوری اطلاعات و ارتباطات گفته می شود.
زیر بنای فناوری اطلاعات و ارتباطات«شامل پردازش داده ها،ذخیره سازی سیستم ها و فناوری های ارتباطی است،این تشکلات طیف کاملی از سیستم های اطلاعاتی سازمان دهی شده ، شامل سیستم ها ی پردازش و اجرا ، سیستم هی مدیریت اطلاعاتی در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات ، پایگاه داده ها ، انبار داده ها و سیستم های طراحی منابع است - اسچوارت، . - 2006 هاگ و دیگران - 2002 - زیر ساخت فناوری اطلاعات و ارتباطات را به طور کلی شامل دو دسته سیستم های حمایت از مدیریت - سیستم اطاعات اجرایی، سیستم های حمایت از تصمیم گیری و سیستم های اطلاعات مدیریت - و سیستم های حمایت از عملکرد - سیستم های همکاری ریسک پذیر ، سیستم های کنترل فرایند و سیستم های پردازش عملیات - معرفی کرده اند.
از زمان ظهور فناوری های اطلاعاتی و ارتباطاتی ،محققان از دیدگاه های به بررسی آثار و تبعات استفاده از این فناوری ها پرداخته اند.با افزایش سرمایه گذاری در فناوری های جدید اطلاعات و ارتباطات ، مطالعه پذیرش این فناوری ها بسیار مورد توجه قرار گرفته است و محققان مختلف سعی کرده اند عواملی را که در پذیرش فناوری اطلاعات تاثیر گذار هستند ، شناسایی کنند تا بتوانند استفاده از آنها را افزایش دهند.
پذیرش ، پدیده ای چند بعدی است و مجموعه وسیعی از متغیر های کلیدی مانند ادراک ها، اعتقاد ها ، نگرش ها و ویژگی های افراد و همچنین میزان درگیری آنان با فناوری اطلاعات را شامل می شود. - چانگ و چی یونگ، - 2011 پذیرش کاربران به عنوان » علاقه مشهود در بین یک گروه برای استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات ، به منظور انجام وظایفی که این فناوری ها برای پشتیبانی از آنها طراحی شده اند« ، تعریف می شود. - دیلون و موریس، - 2010در اینجا لازم است به چند نظریه رایج درباره پذیرش فناوری اطلاعات و ارتباطات اشاره شود:
پارادایم انتظار-تایید: این نظریه به طور عمومی پس از مطالعات مختلف مورد تایید قرار گرفته است ، به وضوح بر انگیزه های روانی افراد که پس از پذیرش اولیه فناوری اطلاعات و ارتباطات ظاهر می شوند، متمرکز است - کانگ، هونگ و لی، . - 2012 والتون - - 1975، هشت متغیر اصلی را به عنوان هدف ارتقاء کیفیت زندگی کاری مورد توجه قرار می دهد .نکته مهمی که باید مورد توجه قرار گیرد آن است که همه این متغیرها با یکدیگر ارتباط دارند .این متغیرها عبارتند از:
-1جبران خدمت منصفانه و کافی :منظور از جبران خدمت منصفانه و کافی این است که به کارکنان سازمان حقوقی پرداخت گردد که تساوی درون سازمانی و برون سازمانی از آن استنباط گردد و کارکنان هنگام مقایسه خود با سایر هم ردیف هایشان در درون و بیرون از سازمان احساس ضرر و زیان نکنند.
-2 شرایط کاری سالم و ایمن :هدف شرایط کاری سالم و ایمن و یا به تعبیری دیگر ایمنی و بهداشت کاری برقراری ساعات کار معقول و شرایط فیزیکی کاری، شامل برقراری شرایط فیزیکی و ایمنی کاری که دارای حداقل خطر و ایجاد محدودی تهای سنی برای اشتغال به کار باشد.
-3امکان گسترش و استفاده از ظرفیت های انسان:هدف این متغیر آن است که فرصت کسب مهارت ها و آموزش ها را بوجود آورد و در عین حال زمینه هماهنگ شدن کارکنان با مأموریت ها، اهداف، برنامه ها وراهبردهای سازمان را در جهت تأمین نیازهای فرد و سازمان بوجود آورد.
-4امکان امنیت و رشد دائمی :این امر از طریق بهبود توانایی های فردی فرص تهای پیشرفت، امنیت شغلی و امنیت درآمد و اطمینان خاطر از اشتغال پایدار تأمین می گردد.
-5 ائتلاف اجتماعی در سازمان کاری :عدم تعصب نسبت به نژاد، رنگ، جنس و ایجاد حس اجتماعی بودن در سازمان و آزادی افراد در بیان ایده ها و احساساتشان در قالب تشکل های صنفی و بوجود آوردن زمینه مشارکت فکری و عملی شاغلین در وضع مقررات، مواردی هستند که به ایجاد یکپارچگی سازمانی کمک می کند.
-6 اعتقاد به لزوم حاکمیت قانون :این متغیر در قالب امیدواری به رعایت عدل و انصاف و ضابطه مندی در ارتقاء شغلی، آزادی سخن - حق ابراز مخالفت با نگرش های سرپرست در سازمان بدون هرگونه واهمه از جانب وی - محفوظ بودن حق واکنش در برابر همه مسائل شامل اختصاص دستمزد، پاداش ها و امنیت شغلی و اطمینان خاطر از عدم وجود تبعیض در مورد جنسیت، قومیت، مذهب و اعتقادات عنوان می شود.
-7 نقش متعادل کار :ایجاد وابستگی مستقیم تر کار به فضای کل زندگی از طریق برقراری مفهوم تعادل بین وقت کارکنان در محل کار و وقت او برای خانواده اش که می تواند به میزان زیادی تعادل میان کار و زندگی فرد را ایجاد نماید .هم چنین تعیین شرح وظایف شغلی و شرایط احراز آن تأثیر خوبی بر روحیه کارکنان و ترسیم مسیر ارتقاء شغلی خواهد داشت.
-8 کار معتبر و سودمند اجتماعی : در زمینه وابستگی اجتماعی زندگی کاری مباحث زیادی مطرح شده است .
