بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر، بررسی تاثیر آموزش مبتنی بر بازیهای گروهی بر خودتنظیمی، سلامت روان و خودپنداره دانشآموزان دارای اختلال یادگیری دوره دوم ابتدایی شهرستان ساری بود. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، نیمه آزمایشی با طرح پیشآزمون و پسآزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری آن را، کلیه دانشآموزان دارای اختلال یادگیری دوره دوم ابتدایی شهرستان ساری تشکیل میدادند که به دلیل نیمه آزمایشی بودن پژوهش، تعداد 30 نفر 15 - نفر گروه آزمایش و 15 نفر گروه کنترل - با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند.
جهت جمعآوری دادهها از پرسش-نامه خودتنظیمی بوفارد و همکاران - 1995 - با 14 سوال، پرسشنامه سلامت روان گلدبرگ با 28 سوال و پرسشنامه خودپنداره منداگلیو و پیریت - 1995 - با 24 سوال استفاده شد. روایی صوری و محتوایی ابزارها به تایید متخصصان رسید و پایایی آنها با استفاده از آزمون ضریب آلفای کرونباخ برای پرسشنامه خودتنظیمی 0/88، سلامت روان 0/86 و خودپنداره 0/765 بدست آمد. جهت تجزیه و تحلیل دادهها از آزمونهای تحلیل کواریانس تک متغیره و چند متغیره استفاده شد. نتایج نشان داد که؛ آموزش مبتنی بر بازیهای گروهی به طور معناداری موجب بهبود خودتنظیمی، سلامت روان و خودپنداره دانشآموزان دارای اختلال یادگیری دوره دوم ابتدایی شهرستان ساری شده است.
-1 مقدمه و هدف
اختلال یادگیری از اختلالات بسیار مهم در روانپزشکی کودکان است؛ براساس چهارمین راهنمای تشخیصی- آماری اختلالات روانی، اختلال یادگیری زمانی تشخیص داده میشود که پیشرفت در آزمونهای استاندارد شده به طور چشمگیری زیر حد انتظار است؛ از آنجا که این اختلال در انجام تکالیف مدرسه و انجام کارهای روزانه مشکل ایجاد میکند مهم است. گفته میشود که 50 درصد دانشآموزان در ایالات متحده آمریکا دست کم یک نوع اختلال یادگیری دارند
اختلال یادگیری، اختلال در یک یا چند فرآیند روانی پایه است که به دشواری درک گفتار و نوشتار میانجامد. این اختلال میتواند به شکل ناتوانی کامل در گوش دادن، اندیشیدن، سخن گفتن، نوشتن، هجی کردن یا انجام محاسبههای ریاضی نمایان شود - کیسی،. - 2012 1 لذا این اختلال میتواند بر خودتنظیمی، خودپنداره و سلامت روان آنها تاثیرگذار باشد.
خودتنظیمی مقولهایی است که به نقش فرد در فرآیند یادگیری توجه دارد . زیمرمن - 2000 - 2، آن را یک فرایند خودهدایتی دانسته که از طریق آن یادگیرندگان میتوانند تواناییهای ذهنیشان را به مهارتهای عملی مرتبط به تکلیف تبدیل کنند. همچنین به توانایی فراگیران برای فهمیدن و کنترل یادگیری اشاره میکند و اساساً جهت موفقیت در دورههای تحصیلی الزامی است.
از سویی دیگر سلامت روان مفهومی است که چگونگی تفکر، احساس و عملکرد ما را در مواجه با موقعیتهای زندگی نشان میدهد و امروزه از سوی سازمان بهداشت جهانی به عنوان یکی از اجزای مراقبتهای بهداشت روانی قلمداد شده است که هدف از بهداشت روان، پیشگیری از ابتلا و کاهش شیوع و جلوگیری از عوارض اختلالات و بیماریهای روانی است
خودپنداره نیز مسیری است که شخص خود را ارزیابی میکند از آنجایی که دانشآموزان دوره متوسطه در آستانه ورود به دانشگاه هستند و خودشان را برای کنکور آماده مینمایند، لذا مفهوم خودپنداره در آنان باید بالا باشد چرا که ارتباط میان خودپنداره و پیشرفت تحصیلی در مطالعه مختلفی از جمله وست ویش و استوین - 2001 - 3 مورد تایید قرار گرفت
بنابراین با توجه به اهمیت خودتنظیمی و خودپنداره و سلامت روان در پیشرفت تحصیلی دانشآموزان خصوصا دانش-آموزان دارای اختلال یادگیری، مسئولان آموزش و پرورش باید این مفاهیم را در آنها ارتقاء دهند. یکی از روشهایی که به نظر میرسد در این زمینه مفید باشد، آموزش مبتنی بر بازی است.
بازی یکی از موثرترین و بهترین راههای آموزش به کودکان است که از نظر فروبل4بالاترین مرحله رشد و تحول کودک است. او بازی را بیش از تفریح و لذتجویی تلقی میکرد و آن را سازنده و آموزش دهنده میدانست. فروبل با توسل به بازی به عنوان الگوی آموزش و برنامه درسی توانست طرح آموزشی خود را براساس بازی بنیان نهد و با استفاده از روش خاص خود که مبتنی بر بازی بود به کودکان آموزش دهد
بازی آموزشی یک فعالیت برنامهریزی شده، رقابتی و دارای هدف مشخص میباشد و همچنین محیطی رقابتی را برای کودک در جهت دستیابی به هدف فراهم مینماید - هایز،. - 2005 1 بازی آموزشی، آن نوع بازی است که به منظور دستیابی به هدف یادگیری انجام میشود و به عنوان روش تدریس، به دانشآموزان در حل مسائل آموزشی به بهترین نحو کمک میکنند.
پژوهشها در زمینه بازیهای آموزشی نشان دادهاند که استفاده از بازیهای آموزشی موجب بهبود مهارتهای اجتماعی و ارتباطی دانشآموزان میشود، همچنین موجب یادگیری خودتنظیمی، خودپنداره و خودکارآمدی دانشآموزان میشود - لچ و لینا،. - 2004 2 ویکفیلد - 1997 - 3 نیز نشان داد که استفاده از بازی در امر آموزش موجب بهبود مهارتهای اجتماعی، یادگیری بهتر مطالب درسی، افزایش خلاقیت و نوآوری دانش آموزان میشود - شریعتمداری و همکاران، . - 1390 بنابراین با توجه به اینکه استفاده از بازیهای آموزشی موجب ارتقاء یادگیری و افزایش انگیزه در دانشآموزان خصوصا دانشآموزان دارای اختلال یادگیری میشود،
لذا هدف از پژوهش حاضر، تاثیر آموزش مبتنی بر بازیهای گروهی بر خودتنظیمی، سلامت روان و خودپنداره دانشآموزان دارای اختلال یادگیری دوره دوم ابتدایی شهرستان ساری میباشد. برای نیل به این هدف کلی، سوال زیر مطرح شده است:
آیا آموزش مبتنی بر بازیهای گروهی بر خودتنظیمی، سلامت روان و خودپنداره دانشآموزان دارای اختلال یادگیری دوره دوم ابتدایی شهرستان ساری تاثیر دارد؟
-2 پیشینه تحقیق
مرادی و نوروزی - 1395 - ، در پژوهشی با عنوان »مقایسه اثربخشی آموزش از طریق بازیهای آموزشی رایانه ی و روش سنتی بر مهارتهای تفکر انتقادی و خلاقیت دانشآموزان تیزهوش« نشان دادند که؛ استفاده از بازیهای آموزشی رایانهای در مقایسه با روش سنتی بر مهارتهای تفکر انتقادی و افزایش خلاقیت دانش آموزان مؤثر بوده است. همچنین استفاده از بازی-های آموزشی رایانهای در افزایش مولفههای خلاقیت نسبت به روش سنتی بهتر بوده است؛
یارمحمدی واصل و همکاران - 1393 - ، در پژوهشی با عنوان »آموزش از طریق بازی بر بهبود نگرش ریاضی دانشآموزان دختر مقطع ابتدایی« نشان دادند که؛ آموزش از طریق بازی باعث بهبود نگرش دانشآموزان به درس ریاضی شده است. بنابراین به منظور بهبود نگرش ریاضی، باید به نقش عوامل انگیزشی به ویژه نگرش ریاضی توجه کرد و روشهای آموزشی ریاضی را در مسیر ایجاد علاقه به این درس سوق داد؛
جعفری - 1393 - ، در پژوهشی با عنوان »تاثیر بازیهای آموزشی بر رشد اجتماعی کودکان پیش دبستانی« نشان داد که دانشآموزانی که به بازیهای آموزشی میپردازند از رشد اجتماعی بیشتری نسبت به دانشآموزانی که بازیهای آموزشی ندارند، برخوردار هستند
