بخشی از مقاله
چکیده
ارزش های فردی رابطه طولانی مدتی با تصمیم گیری اخلاقی دارد. تحقیقات گذشته نشان داده است که مدیران به طور نسبی تمایل به پاسخ به معضلات اخلاقی دارند. هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر ارزش های فردی در ابعاد چهارگانه نوع دوستی، عزت نفس، ارزش های سنتی و آزادی - تغییر ارزش ها - بر تصمیم گیری اخلاقی است، بدین منظور نمونه انتخابی به تعداد 186 نفر از مدیران سطوح - عالی، میانی، عملیاتی - شرکت های داروسازی استان تهران با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند.
داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار آماری حداقل مربعات جزئی PLS تحلیل شد، نتایج پژوهش نشان داد که ارزش نوع دوستی بر تصمیم گیری اخلاقی تاثیر مثبت دارد عزت نفس و آزادی - تغییر ارزش ها - با تصمیم گیری اخلاقی همبستگی منفی دارد و فرضیه سوم منوط بر تاثیر ارزش های سنتی بر تصمیم گیری اخلاقی رد می شود.
-1 مقدمه
فضای اخلاقی و ارزشی یک سازمان به مجموعه ای از باور ها، هنجار ها و اقداماتی اشاره دارد که حاکم بر تصمیمات سازمان است. ارزش ها نشان دهنده اعتقادات و باور های افراد می باشند، به نحوی که می توان به واسطه سنجش ارزش، انسان ها را از یکدیگر جدا ساخت. - قاسمی، - 1390 تاثیر بالقوه ارزش های فردی بر تصمیم گیری اخلاقی و رفتار در روانشناسی اجتماعی وادبیات رفتار سازمانی به رسمیت شناخته شده است با این حال مطالعات اخیر نتوانستند اثرات ارزش های شخصی در تصمیم گیری اخلاقی در کسب و کار و یا زمینه سازمانی حمایت کنند
مبحث اخلاقیات در مدیریت بسیار گسترده است و مسائل متنوعی را در بر می گیرد که بخشی از آنها منافع کارکنان و بخشی دیگر منافع مصرف کنندگان کالا و خدمات را ملحوظ می دارد. رعایت اخلاق و حفظ ارزش های اخلاقی به صورت یکی از مهمترین پدیده هایی درآمده است که در بیشتر سازمان ها مورد توجه قرار می گیرند. اصول اخلاقی به صورت، بخشی از سیاست های رسمی و فرهنگ های غیر رسمی سازمان ها درآمده است.
سازمان ها با ایجاد یک برنامه مدیریت اخلاقی می توانند اخلاقیات را در محیط کار، مدیریت کنند. برنامه های اخلاقی به سازمان ها کمک می کنند تا بتوانند در شرایط بی نظمی عملکرد اخلاقی خود را حفظ کنند. امروزه مدیریت اخلاقی یکی از زمینه های علمی مدیریت به شمار می رود که دارای رویکردی برنامه ای و چندین ابزار علمی است که این ابزار ها عبارتند از :
کد های اخلاقی، کد های رفتاری، خط مشی ها و رویه ها و و روش های حل معضلات اخلاقی و آموزشی. عدم وجود مدل ها و اصول مدون اخلاقی و ارزشی موجب می شود تا هر فردی در سازمان بر اساس احساس وجدانی خود دست به عمل بزند که شاید از دیدگاه فردی او بهترین باشد اما از نظر جامعه و سازمان و مصالح کلی نظام چندان خوشایند و مطلوب نباشد.
سازمان های امروز نیز به عنوان مجموعه های متشکل از انسان ها، برای اینکه اخلاقی باشند و در مقام تصمیم گیری و عملکرد پایبند به اخلاق باشند باید از نظام جامع اخلاق برخوردار باشند و کاملا آشکار است که تدوین نظامنامه جامع اخلاق توجه به ارزش ها را ایجاب می کند، زیرا این ارزش ها هستند که اصلی ترین منبع اخلاق به شمار می آیند. در واقع اخلاق به اجرا درآوردن ارزش ها است.
بسیاری از رفتار ها و تصمیمات کارکنان و مدیران در سازمان های امروزی تحت تاثیر ارزش های اخلاقی آنهاست از آنجا که نیروی انسانی چه به صورت فردی و چه به صورت گروهی و در تعامل با دیگران همچنان مهمترین عامل تولید به شمار می آید، قضاوت افراد در مورد درستی یا نادرستی کار ها بر کمیت و کیفیت عملکرد آنها و به تبع آن عملکرد سازمان و در نتیجه موفقیت آن به شدت تاثیر دارد. از این رو توجه به اصول اخلاقی برای سازمان ها ضرورتی اجتناب ناپذیر است.
اخلاق در معنی تشخیص صحیح از نا صحیح و خوب از بد همیشه موضوع مورد بحث فلاسفه بوده و آنها به عنوان یکی از شاخه های فلسفه در مورد آن سخن گفته اند. به عنوان مثال تعریف اخلاق از نظر ارسطو غایت انگارانه است، یعنی هر عملی که نهایتا به حصول خیر منجر شود، عملی صحیح و درست و اخلاقی خواهد بود و هر عملی که خلاف نیل به خیر حقیقی باشد خطا و نادرست است. طبق این تعریف اعمالی نظیر پزشکی و فعالیت های اقتصادی که نهایتا به سلامت افراد جامعه و تولید ثروت منجر می شود، اعمال اخلاقی هستند. - کاپلستون، - 1367 با توجه مطالب گفته شده مسئله اصلی پژوهش حاضر اینست که ارزش های فردی چه تاثیری بر تصمیم گیری اخلاقی در ابعاد مختلف می تواند داشته باشد؟
مروری برادبیات تحقیق
ارزش ها:
ارزش ها بیانگر عقاید اصولی هستند که از نظر فردی یا اجتماعی نوعی رفتار - نسبت به رفتار مخالف - برتر شمرده می شوند آنها نمایانگر ایمان و اعتقاد راسخ هستند مبنی براینکه " از نظر شخص یا دید اجتماع یک شیوه خاص رفتاری یا حالت غایی وجود دیگری برتری دارد ." ارزش ها در وجود خود، رگه هایی از عنصر متفاوت یا داوری دارند، که حامل نظرها و عقاید فرد می باشد مبنی بر اینکه چه چیز درست، نادرست یا مطلوب است. ارزش ها از نظر محتوایی و شدت، ویژگی های خاص خود را دارند، ویژگی محتوایی ارزش نشان دهنده این مطلب است که نوع رفتار مورد نظر اهمیت زیادی دارد ولی شدت تنها نشان دهنده درجه یا میزان آن اهمیت می باشد.
هنگامی که ارزش های فردی را بر حسب میزان شدت فهرست می کنیم سیستم ارزشی فرد به دست می آید. همه افراد دارای سلسله مراتبی از ارزش ها هستند که تشکیل دهنده سیستم ارزشی آنها می باشد. این سیستم با توجه به اهمیت نسبی که به چه چیز های با ارزش، مثل آزادی، تفریح، احترام به نفس، فرمانبرداری، برابری و از این قبیل چیز ها می دهیم مشخص می شود.
منظور از ارزش، نظام اعتقادات شخصی و اجتماعی است. هر فردی سلسله ارزش های فردی، گروهی و اجتماعی خاص خود را دارد که از عواملی مانند شرایط خانوادگی، دینی، سیاسی، فرهنگی و ... ناشی شده است. این عوامل بر تکوین شخصیت و طرز تفکر افراد تاثیر می گذارد و ارزش های فردی آن ها را به وجود می آورد. ارزش ها، معیار های اخلاقی و معنوی انسان را ایجاد می کنند و بر همه افکار، حرکات و ادراکات او تاثیر می گذارند، به گونه ای که حتی علی رغم کوشش آگاهانه، فرد به سختی می تواند از تاثیر آن ها مصون بماند
ارزش در جامعه شناسی به فضای خوب یا بد، شایسته و مطلوب و ناشایست و نا مطلوب در نزد یک فرد یا گروه تعریف شده است. بعضی نیز آن را هنجار و معیار انتخاب یک فرد یا گروه در میان علی البدلهای مختلف مربوط به یک موقعیت تعریف کرده اند. گی روشه تحت تاثیر دورکیوم و پاسونز ارزش ها را پایه نمادین کنش دانسته و می گوید: ارزش شیوه ای از بودن یا عمل است که یک شخص یا جمع بعنوان آرمان می شناسد و افراد یا رفتار هایی را که بدان نسبت داده می شوند، مطلوب و متشخص می سازد، وی برای ارزش پنج ویژگی اساسی قائل است این ویژگی ها به قرار زیرند:
- 1 ارزش ها در نظام آرمانی قرار دارند نه در حوادث و مسائل عینی - که بیانگر و حاکی از آن و الهام گرفته از آن هستند - همچنین ارزش ها از قضاوت های ارزشی متفاوت و موجد آنها هستند
