بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر استفاده از فضاي مجازي بر رضایت زناشویی دبیران زن صورت پذیرفت. روش پژوهش توصیفی از نوع زمینه یابی بود. جامعه آماري کلیه دبیران زن متأهل دوره متوسطه اول ناحیه 2 شهرستان ساري به تعداد 243 نفر که بر اساس جدول کرجسی و مورگان تعداد 140 نفر با روش نمونه گیري تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت گردآوري داده ها از پرسشنامه استاندارد رضایت زناشویی انریچ استفاده شد. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از آمار توصیفی شامل فراوانی و درصد و آمار استنباطی آزمون T تک نمونهاي بود. نتایج نشان داد که استفاده از فضاي مجازي بر رضایت زناشویی و ابعاد آن - رضایتمندي زناشویی، ارتباطات زناشویی، حل تعارض زناشویی و تحریف آرمانی - در دبیران زن تأثیر معناداري دارد.
.1 مقدمه
ازدواج به عنوان مبناي شکل گیري نهاد خانواده و مهمترین واقعه در زندگی فردي، همواره در افکار عمومی جامعه و در تحقیقات علمی و دانشگاهی مورد توجه قرار گرفته است. ازدواج یک نهاد اجتماعی و حقوقی مهم می باشد که از طریق فراهم کردن مجموعه خاصی از حقوق، امتیازات، تعهدات، مسئولیتها و انتظارات نقشی جدید، از روابط زناشویی پایدار حمایت میکند وموجب بقا و تداوم نهاد خانواده و ساختار اجتماعی می شود
اگر چه افراد به دلایل مختلفی ازدواج می کنند، ولی اکثر آنان خواستار یک زندگی خوب و بدون تعارض هستند. به عبارت دیگر زوجین در پی کسب رضایت زناشویی هستند که به دست آوردن این رضایت کار آسانی نیست. رضایتمندي زناشویی یکی از مهمترین شاخص هاي رضایت از زندگی است که بر میزان سلامت روانی، میزان رضایت از زندگی و حتی بر میزان درآمد، موفقیت تحصیلی و رضایت از شغل زوجین تأثیر می گذارد و از سویی ناسازگاري در روابط زوجین موجب اختلال در روابط اجتماعی، گرایش به انحرافات اجتماعی و افول ارزشهاي فرهنگی بین زن و شوهرها می شود .
از نظر الیس، رضایت زناشویی احساس عینی خوشنودي، رضایت و لذت تجربه شده توسط زن و شوهر است.بنابراین رضایت زناشویی داشتن نگرش مثبت و لذت بخش از تمامی جنبه هاي روابط زناشویی است .هم چنین رضایتمندي زناشویی سنگ بناي خانواده مستحکم است که در کانون گرم آن،انسانهایی به رشد و بالندگی می رسند که هر یک می توانند سرنوشت خود، اطرافیان و جامعه اي را که در آن زندگی می کنند دچار تغییرات مثبت و اساسی سازند.
حل تعارضات زناشویی داراي رابطه اي قوي با رضایتمندي زناشویی است ،درحالی که تعارض حل نشده منجر به نارضایتی و بیگانگی می شود،البته تعارض داراي جنبه مثبتی نیز هست که فرصتی را براي بهبودي روابط فراهم می کند و این در صورتی است که همسران یاد بگیرند چطور با یکدیگر مذاکره کنند. بنابراین می توان گفت حل تعارضات زناشویی براي روابط موفق، موضوعی محوري است.
فضاي مجازيِ شبکه هاي اجتماعی اینترنتی یکی از مهم ترین ابزارها براي نمود یافتن اثرات جهانیشدن است. این فضاي مجازي عرصه وسیعی از اطلاعات و نمود هاي مختلف معنایی را ایجاد می کند. تأثیرات و پیامدهاي مثبت و منفی اینترنت و شبکه هاي مجازي به عنوان یک پدیده نوین در اجتماعات انسانی در حال گسترش است. هر روز از سوي صاحبنظران و رسانه ها نقش مثبت فضاي مجازي درتوسعه اقتصادي و نقش منفی آن در توسعه فرهنگی برجسته سازي می شود.
مک لوهان معتقد است که تحت تأثیر وسایل ارتباط الکترونیکی، انسانها وارد مرحله جدیدي از زندگی اجتماعی میشوند و بدین وسیله انحصار ارتباط چاپی پایان می یابد و بیان شفاهی و ادراك سمعی احیاء می گردد و تحت تاثیر وسایل الکترونیکی در راه ایجاد چنین جامعه اي، طرز زندگی، نظام آموزشی، ادبیات، هنرها و به طور کلی همه نظام فرهنگ انسانی دگرگون شده است
یکی از ویژگی هاي روان شناختی فضاي مجازي کاهش احساسات می باشد چون به دلیل اینکه اغلب ارتباطات در این فضا به صورت نوشتاري انجام می شود فاقد احساسی است که در فضاي واقعی از طریق سخن گفتن و سایر موارد به دست می آید.افراد با وجود امکانات ارتباطی در فضاي مجازي دیگر اهمیتی به کیفیت روابط نمی دهند و این مسأله به کاهش بیشتر احساسات و ارتباطات منجر می شود.
مطالعات انجامشده در منبع [8] نتایج تحقیق نشان میدهد که بین زنان و مردان از نظر استفاده از شبکه هاي اجتماعی و رضایتمندي زناشویی و همچنین بین مهارت هاي ارتباطی زوجین با رضایتمندي زناشویی رابطه معنی داري وجود دارد و بین سطح تحصیلات زوجین و مهارت هاي ارتباطی آن ها تفاوت معنی داري وجود ندارد. پژوهشی که در منبع انجام شد، نشان داد بین مؤلفه هاي موضوعات شخصی، روابط جنسی و جهت گیري مذهبی و تعارض زناشویی با استفاده از شبکه هاي اجتماعی رابطه مثبت معنادار و بین مؤلفه هاي ارتباط زناشویی، حل تعارض و رضایت زناشویی با شبکههاي اجتماعی رابطه منفی معناداري وجود دارد.
استفاده زیاد از شبکه هاي اجتماعی می تواند تأثیر منفی بر نهاد خانواده داشته باشد و تعارض ذاتی را براي زوجین به وجود آورد. مطالعات انجامشده در منبع نشان داد که میزان استفاده از شبکه هاي اجتماعی هم بر رضایت زناشویی زوجین 25-40 سال و هم بر میزان تقاضاي طلاق اثر معنی داري دارد. مطالعات انجامشده در منبع نشان داد که والدین چندان با اینترنت و فضاي مجازي آشنایی ندارند و فرزندان آن ها جهت برقراري تماس با دوستان قدیمی و یافتن دوستان جدید و به اشتراك نهادن اطلاعات شخصی و موضوعات مورد علاقه شان در شبکه هاي اجتماعی مجازي عضو می شوند و اغلب نیز از خطراتی که در کمین آنهاست، آگاه نیستند. نتایج مطالعات انجامشده در منبع نشان داد رضایت زناشویی و نگرش مذهبی در افراد استفاده کننده و غیر استفاده کننده از ماهواره تفاوت معناداري دارد و افرادي که از ماهواره استفاده نمی کنند رضایت زناشویی و نگرش مذهبی بالاتري دارند و در واقع ماهواره می تواند بر رضایت زناشویی و نگرش مذهبی تأثیر گذارباشد. به اعتقاد کومار1 ادراك شخص، نقش مهمی در احساس شخص نسبت به همسرش دارد و تفکر مثبت بویژه در مورد روابط با همسر، به سطوح بالاتري از رضایت زناشویی می انجامد.
اگرچه ازدواج از جانب زوجین با کمترین پیچیدگی و بیشترین لذت درك می شود، اما این رویداد همچنان از ظرفیت فشارزا بودن برخوردار است. پژوهشگران و متخصصین بر این نکته تأکید دارند که کیفیت و وضعیت ازدواج تلویحات بسیاري درباره نقش هاي والدینی، بهداشت به همراه دارد
نتایج مطالعات انجامشده در منبع نشان داد که افزایش یا کاهش اختلافات زناشویی والدین به خاطر نحوه تربیت فرزندان نوجوان، رابطه معناداري با کاهش یا افزایش رضایت زناشویی دارد ورضایت زناشویی والدین داراي فرزند نوجوان کاهش می یابد. نتایج مطالعات انجامشده در منبع تحت عنوان رابطه رضایت زناشویی و رضایت شغلی بر استرس همسران نشان داد که زوج هایی که نگرش یکسانی در مورد رضایت زناشویی و رضایت شغلی داشتند به همان نسبت از استرس برخوردار بودند. عدم رضایت زناشویی و رضایت شغلی مسبب استرس هم در سطوح فردي و هم در سطوح بین فردي بود. عدم رضایت شغلی بیشتر سبب استرس فردي بود در حالیکه عدم رضایت زناشویی سهم بیشتري در استرس بین فردي داشت.
شبکه هاي اجتماعی و دنیاي مجازي در دهه ي اخیر به طور فزآینده اي رشد و پیشرفت کرده به طوري که روي روابط افراد و نهاد خانواده تأثیر گذاشته است. از آنجا که به نظر آمد شبکه هاي اجتماعی و دنیاي مجازي به عنوان یکی از کارگزاران جامعه پذیري امروزي در بروز پدیده طلاق و رضایت زناشویی زوجین تاثیر زیادي دارد لذا این موضوع را با توجه به روزبودن آن انتخاب نمودیم. با آمدن شبکه هاي اجتماعی مجازي، شکل جدیدي از زندگی در فضاي مجازي شکل گرفت و روابط میان افراد با شکل سنتی آن تفاوت کرد. نمی توانیم فواید آن و ویژگی هاي منحصر به فرد رسانه هاي اجتماعی را منکر شویم اما در کنار همه اینها مشکلاتی نیز وجود دارد. برخی از مسائل و مشکلات از درجه اهمیت بالاتري برخوردار هستند که به واسطه ي میزان آسیبی که بر پیکره جامعه وارد می کنند، می توان به اهمیت آن ها پی برد.
