بخشی از مقاله
چکیده :
به منظور بررسی تاثیر اسید هیومیک بر عملکرد ذرت دانه ای هیبرید NS 640 تحت شرایط رژیمهای مختلف آبیاری در منطقه قزوین، آزمایشی در بهار و تابستان سال 1394 آزمایشی به صورت کرت های یک بار خرد شده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل اسید هیومیک در دو سطح: مصرف و عدم مصرف اسید هیومیک و عامل آبیاری در پنج سطح شامل: آبیاری مرسوم - به عنوان شاهد - ، قطع آب تا یک ماه پس از سبز شدن، قطع آب فقط در مرحله 8 برگی، قطع آب فقط در زمان ظهور تاسل و قطع آب فقط در مرحله ظهور بلال.
نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد: مصرف اسید هیومیک ارتفاع گیاه، قطر ساقه و بلال، طول تاسل، تعداد برگ در گیاه، وزن چوب بلال، تعداد ردیف دانه در بلال، تعداد دانه در ردیف، تعداد دانه در بلال، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی را افزایش داد. مصرف اسید هیومیک عملکرد دانه بالاتری 7303 - کیلوگرم در هکتار - نسبت به عدم مصرف اسید هیومیک 6612 - کیلوگرم در هکتار - داشت.
بیشترین عملکرد دانه مربوط به اثر متقابل مصرف هیومیک اسید ، آبیاری معمول 7609 - کیلوگرم در هکتار - و کمترین عملکرد دانه مربوط به عدم مصرف هیومیک اسید و قطع آب در مرحله ظهور بلال - 6208 کیلوگرم در هکتار - بود.بیشترین عملکرد بیولوژیکی مربوط به مصرف اسید هیومیک - 19361کیلوگرم درهکتار - بود.
مقدمه :
بشر از زمان قدیم به کشاورزی توجه داشته است و همیشه در جهت بهبود و توسعه آن کوشیده و برای افزایش تولیدات و رونق کشاورزی از تمام امکانات موجود در هر دوره بهره گرفته است. پس از گندم و برنج، ذرت مهمترین محصول زراعی است و مورد توجه خاص بوده چرا که موارد استفاده زیادی برای انسان، دام، صنعت، داروسازی، صنایع غذایی و ... دارد.
کمبود آب یکی از بزرگترین چالش-های قرن حاضر است و نکته مهم آن است که آب در تولید محصولات کشاورزی و تحقق توسعه روستایی بمنظور بهبود امنیت غذایی و فقرزدایی نقش اساسی دارد. از آن جایی که در کشور ما نزولات جوی کم و منابع آب محدود است و ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص، دارای اقلیم خشک و نیمه خشک است، از این نظر استفاده بهینه از آب موجود کاملاً ضروری است و باید از حداقل آب حداکثر بهره برداری لازم صورت پذیرد تا سطح بیشتری به زیر کشت برده شود
اسید هیومیک و فولیک کلاته کردن عناصر ضروری سبب بالا رفتن جذب عناصر و باروری خاک می گردد. اسید هیومیک در گیاهان خاص به عنوان کود استفاده می شود که سبب بالا رفتن عملکرد درختان، سبزی ها و کیفیت میوه ها می شود، اسید هیومیک همچنین نیاز به کودهای دیگر را کاهش داده و سبب بهتر شدن تبادل هوای خاک می شود و شرایط را برای توسعه میکرو ارگانیزم های خاک افزایش می دهد - زاندونادی و همکاران،. - 2007 کاربرد اسید هیومیک به صورت محلول پاشی در گندم موجب افزایش 24 درصدی عملکرد در این گیاه شد
هاکان و همکاران - 2011 - اثر هیومیک اسید را بر روی رشد ذرت در خاکهای آهکی مورد بررسی قرار دادند نتایج تحقیق آنها نشان داد که دوزهای مختلف محلول پاشی هیومیک اسید تاثیر متفاوت و معنی داری در مقدار وزن خشک گیاه دارند و محلول اسید هیومیک اثرمثبت و معنی داری در جذب عناصر مس، روی، منگنز، فسفر دارد.
در تحقیقی توسط طاهر - 2011 - اثر سطوح مختلف هیومیک اسید را بر روی گیاه گندم مورد آزمایش قرار گرفت نتایج نشان داد که سطوح مختلف هیومیک اسید اختلاف معنی داری بین وزن ساقه و ارتفاع بوته و میزان جذب ازت در رشد گندم دارد. در یک بررسی تأثیر اسید هیومیک روی نوعی گیاه علوفهای نشان داد که اسید هیومیک به طور معنیداری سرعت فتوسنتز، توسعه زیست توده ریشه و محتوی عناصر غذایی گیاه را افزایش داد که این افزایش به ویژه درغلظت 400 میلیگرم در لیتر اسید هیومیک بود
مواد هومیک به صورت غیر مستقیم از طریق فراهم آوردن عناصر معدنی و اغلب نیتروژن، فسفر و پتاسیم و همچنین عناصر کم مصرف برای ریشه، بهبود ساختار خاک و در نتیجه افزایش نفوذپذیری بستر به آب و هوا، افزایش جمعیت میکروبی خاک از جمله میکروارگانیسم های مفید افزایش تبادل کاتیونی و توانایی بافر کردن Phبستر با محلول غذایی و غیره باعث افزایش حاصلخیزی خاک میشوند
کاربرد اسید هیومیک با افزایش جذب عناصر کم مصرف در گیاه گندم در رفع کلروز برگ موثر بوده است
مجیدنیا - 1384 - بیان کرد که تنش خشکی اثر معنیداری بر عملکرد دانه و برخی از اجزای عملکرد ذرت داشت. تنش خشکی هم چنین وزن نهایی بلال، وزن چوب بلال و تعداد دانه در هر ردیف بلال را کاهش داد. علت کاهش عملکرد دانه در تیمار تنش رطوبتی، کاهش تعداد دانه در بلال بود. بهطوری که تنش رطوبتی تعداد دانه در بلال را 57 درصد کاهش داد.
گوشچی - 2008 - در بررسی تنش خشکی در مراحل مختلف رشد اعلام کرد که تنش آب قبل از مرحله ابریشمدهی، مرحله ابریشمدهی و پرشدن دانه عملکرد را به ترتیب به میزان 12/5، 22/5 و 42 درصد کاهش داد. رشیدی - - 1384 گزارش داد که تنش خشکی در مرحله رشد رویشی ذرت حداقل اثر را بر عملکرد دانه داشت . بیشترین کاهش عملکرد دانه ذرت در اثر اعمال تنش در مرحله رشد زایشی بود. تنش خشکی در مراحل قبل از گلدهی، زمان گلدهی و پس از گلدهی عملکرد ذرت را 25 درصد در مقایسه با گیاهان شاهد کاهش داد.
استر و همکاران - 2001 - در بررسی خود بر روی ذرت بیان نمود که تنش خشکی در مرحله رشد رویشی میتواند باعث کوتاه شدن دوره رشد گیاه شود به صورتی که تنش خشکی باعث تسریع گلدهی میگردد و با کوتاه شدن دوره رشدگیاه عملکرد نیزکاهش مییابد. تنش خشکی در این مرحله اغلب باعث خسارتهای جبرانناپذیر به عملکرد گیاه میگردد که آثار آن حتی با آبیاری در مراحل بعدی نیز قابل جبران نیست
ولدآبادی - 1378 - گزارش نمود که در نتیجه تنش خشکی تعداد برگ، طول برگ، ارتفاع ساقه، قطر ساقه، وزن علوفه تر و خشک، درصد پروتئین، عملکرد پروتئین، وزن بلال، وزن دانههای یک بلال، وزن هزار دانه، وزن چوب بلال، نسبت دانه به چوب، عملکرد دانه، تعداد ردیف دانه در بلال و تعداد دانه در ردیف به طور معنیداری کاهش مییابد که این کاهش با شدت تنش اعمال شده متناسب میباشد. تنش آب در طی مرحله رشد رویشی سبب میشود که گل آذین ماده کوچکتر و ردیفهای دانه کمتری در بلال ایجاد شود
با توجه به اهمیت کشت ذرت و با توجه به محدودیت آب در کشور و پایین رفتن سطح سفره های آب زیرزمینی، تنظیم دور آبیاری در زمان های مناسب به منظور حصول عملکرد بهینه برای مناطق جغرافیایی مختلف ضروری و این تحقیق به منظور بررسی تاثیر اسید هیومیک بر عملکرد ذرت دانهای هیبرید NS 640 تحت شرایط رژیمهای مختلف آبیاری در جهت توسعه کشت این گیاه اجرا شد.
مواد و روشها :
به منظور بررسی تاثیر اسید هیومیک بر عملکرد ذرت دانه ای هیبرید NS 640 تحت شرایط رژیمهای مختلف آبیاری در منطقه قزوین، آزمایشی در بهار و تابستان سال 1394 در مزرعهی واقع در منطقه چوبیندر شهرستان قزوین اجرا گردید. از نظر جغرافیایی این مزرعه با عرض جغرافیایی ً23َN 36 12 - شمالی - وً33َE 49 56 - شرقی - واقع در پنج کیلومتری جنوب شهرستان قزوین قرار گرفته است. ارتفاع مزرعه از سطح دریا 1210 متر و بر اساس تقسیمبندی کوپن دارای اقلیم نیمه خشک سرد میباشد. متوسط بارندگی سالیانه آن در حدود 300 میلیمتر، متوسط دمای سالیانه آن 14 درجه سانتیگراد و متوسط حداقل و حداکثر دمای سالیانه آن به ترتیب -18 و 41/7 درجه سانتیگراد گزارش شده است.
بافت خاک مزرعه از نوع لوم با اسیدیته 7/49 و هدایت الکتریکی 0/65 دسی زیمنس بر متر میباشد - جدول . - 1- 1 آزمایش به صورت کرت های یک بار خرد شده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل اسید هیومیک در دو سطح : -H1 عدم مصرف کود اسید هیومیک، -H2 مصرف کود اسید هیومیک و استفاده از تیمارهای مختلف آبیاری در پنج سطح: آبیاری نرمال - عرف منطقه بعنوان تیمار شاهد - ، قطع آب تا یک ماه پس از سبز شدن - بعد از خاک آب - ، قطع آب فقط در مرحله 8 برگی، قطع آب فقط در زمان ظهور تاسل - گل نر - و قطع آب فقط در مرحله ظهور بلال - گل ماده - .
هر تکرار آزمایش در این طرح از 10 تیمار که سطوح اسید هیومیک و آبیاری به صورت تصادفی در کنار هم قرار گرفته بودند، تشکیل گردید و در مجموع شامل 30 کرت بود. هر کرت آزمایشی شامل 6 ردیف کاشت 6 متری با فاصله ردیف 60 سانتیمتری که بر روی هر پشته، یک خط کشت و فاصله بوته 20 سانتیمتر بود که دو خط کناری بعنوان حاشیه در نظر گرفته شد و چهار خط میانی برای تعیین کلیه صفات زراعی مختلف در نظر گرفته شد.
