مقاله تاثیر اعتیاد آنلاین بر وجدان کاری افراد

بخشی از مقاله

چکیده

اینترنت یکی از ابزارهای پیشرفته فن آوری است که تشخیص اعتیادآور بودن آن از مصرف مفید بسیار دشوار است. رشد روزافزون و عوارض ناگواری که اعتیاد به اینترنت به همراه دارد باعث شده که از این اختلال به عنوان اعتیادی که سرآمد همه اعتیادهای رفتاری است یاد شود. این اختلال یک پدیده بین رشته ای است که هر یک از ابعاد مختلفی از این پدیده را مورد بررسی قرار داده اند.

از سوی دیگر، وجدان کاری به عنوان یک پدیده روانی اجتماعی از عواملی است که در توسعه فرهنگی تاثیر بسزایی دارد و رعایت آن در میان افراد جامعه امروز یکی از دل مشغولی های کشورهای در حال توسعه است. مقاله حاضر ضمن پرداختن به بررسی اعتیاد به اینترنت - آنلاین - و مفاهیم مرتبط با آن و همچنین مقوله وجدان کاری و مفاهیم مربوطه، در پایان به تاثیرات مخرب اعتیاد آنلاین بر وجدان کاری و ارائه پیشنهادات کاربردی در این زمینه می پردازد.

مقدمه

با پیشرفت و گسترش صنعت ارتباطات در عصر حاضر که منجر به پیدایش شبکه ارتباطی و اطلاعاتی گسترده اینترنت شد، سرعت و حجم ارتباطات و اطلاعات مردمی در سطح جهان افزایش یافت و گروهها و شبکه های اجتماعی جدیدی در فضای آن شکل گرفت که ماهیت آن با شبکه های اجتماعی گذشته که در فضای حقیقی تشکیل میشد، متفاوت بود 

بی شک رشد روزافزون اینترنت فواید و اهمیت غیرقابل انکاری دارد. چندانکه در دوران حاضر، نقش محوری اینترنت چنان اساسی است که بدون آن امکان برنامه ریزی، توسعه و بهره وری در زمینه های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و علمی در جهان آینده امکان پذیر نخواهد بود. اینترنت به عنوان رسانه ای قوی و فناوری چندرسانه ای، اکثر نیازهای بنیادین بشر را تأمین میکند. این فناوری ویژگیهای خاص و منحصربه فردی دارد که جذابیت آن را برای کاربران صدچندان میکند. امکان ناشناس ماندن، دسترسی آسان به آن، تنوع مطالب موجود در اینترنت و فراهم آوردن امکان دور شدن از واقعیتهای ناخوشایند زندگی ازجمله این جذابیتها است

"البته سخن گفتن از آسیبهای اینترنت به معنای نفی این پدیده و نگاه منفی بدان نیست. بلکه واقعیت این است که اینترنت دارای کارکردهای مثبت و منفی است. اینترنت از فناوری هایی نیست که بی چون وچرا تحمیل شده باشد بلکه رسانه ای است که به انتخاب خود همانطور که هست، میتوان از آن استفاده کرد و یا به طورکلی از آن چشم پوشید. اینترنت به مثابه یک تیغ دو لبه است که با آموزش صحیح و فرهنگسازی میتوان، استفاده های فراوانی از آن نمود. در غیر این صورت با استفاده نامناسب، آموزش غیراصولی و عدم وجود فرهنگ کاربری، هویت اجتماعی و فردی انسان به وسیله آن از بین میرود" 

اصطلاح" اعتیاد به اینترنت" 1 نوعی وابستگی رفتاری به اینترنت را نشان می دهد و با ویژگی های زیر تعیین می شود: افسردگی، درونگرایی، خجالتی بودن، کم حوصله بودن و تنهایی، احساس ترس، اضطراب، بیش فعالی، اضطراب اجتماعی. وابستگی به اینترنت را به عنوان یک مشکل روانی، دارای دو دسته ازعلائم و نشانه هاست که عبارتند از: دسته اول، نشانه ها و علائم روانی مانند ناتوانی در متوقف کردن فعالیت یا احساس رضامندی دراستفاده یا مشکل در مدرسه و خانواده .دسته دوم، نشانه ها و علائم جسمانی مانند پشت درد، سردرد، بی نظمی در غذا خوردن ، اختلال در خواب و مانند اینهاست 

ایوان گلدبرگ1 ، روانپزشک دانشگاه کلمبیا، برای نخستین بار اختلال اعتیاد به اینترنت را در سال 1995مطرح کرد. این اختلال را می توان نوعی استفاده از اینترنت تعریف کرد که مشکلات روان شناختی، اجتماعی، درسی و یا شغلی در زندگی فرد ایجاد میکند

توجه به مفهوم وجدان کاری2 در سازمان ها، توجه به اخلاق و روابط انسانی است، زیرا اخلاق، تعهد ایجاد می کند و باعث می شود که افراد نسبت به وظایف و رفتار شغلی خود به بهترین شکل و بدون وجود عامل کنترل خارجی حساس باشند. وجود وجدان کاری در یک سازمان باعث افزایش سطح بهره وری، تحقق توسعه پایدار، تحول فرهنگی انسان، ثبات مدیریت و نظم اقتصادی می گردد

وجدان کاری عبارت است از احساس تعهد درونی به منظور رعایت الزاماتی که در ارتباط با کار مورد توافق قرار گرفته است، به عبارت دیگر منظور از وجدان کاری رضایت قلبی، تعهد و التزام عملی نسبت به وظیفه هایی است که قرار است انسان آنها را انجام دهد، به گونه ای که اگر بازرس و ناظری نیز بر فعالیت او نظاره گر نباشد، باز هم در انجام وظیفه قصوری روا نخواهد داشت .

وجدان کار نوعی مکانیزم خودکنترلی در امور است که به واسطه آن افراد بدون نظارت مستقیم و غیرمستقیم از بیرون، کار خود را از نظر کمی و کیفی به طور تمام و کمال انجام می دهند 

برخی از پیامدهای حاصل از عدم وجدان کاری عبارتند از: کارکنان با وجدان کاری پایین کمتر کار می کنند، برای سازمان ارزش قائل نیستند و ایراد بیشتری در کارشان دیده می شود . - Mckenna, 2005 - افراد با وجدان کاری پایین اهداف و ارزشهای سازمان را اهداف و ارزشهای خود نمی دانند و برای رسیدن به آنها تلاش نمی کنند .

بنابراین اهداف مقاله درک ماهیت اعتیاد به اینترنت و وجدان کاری و تبییت رابطه اعتیاد آنلاین با وجدان کاری در سازمان می باشد.

.1 تعاریف اعتیاد به اینترنت
اعتیاد به اینترنت در آغاز به وسیله ایوان گلدبرگ - 1997 - مطرح شد. وی راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی3 را به عنوان راهنمای مدل خود برای توصیف اختلال اعتیاد به اینترنت برگزید. استفاده آسیب شناختی از اینترنت یا اعتیاد به اینترنت عبارت از استفاده از اینترنت همراه با کنترل ضعیف کاربر تعریف شده است که میتواند به اختلال های کنترل تکانه4 منجر شود که معیارهایی همچون تحمل و علائم کناره گیری، از شاخصه های آن هستند 

اعتیاد اینترنتی به گستره وسیعی از مشکلات رفتاری کنترل انگیزه استفاده از اینترنت اشاره دارد . - Yacet, 2001 - یونگ5 نیز اشاره میکند که فرد معتاد کسی است که حداقل 38 ساعت در هفته و یا 8 ساعت در روز، وقت خود را صرف استفاده از اینترنت میکند. متخصصان در زمینه آسیب شناسی، محدودترین تعریف را برای طبقه بندی استفاده از اینترنت ارائه می دهند. به طوریکه چنانچه فرد در هفته 2 تا 3 ساعت از اینترنت استفاده کند، یک کاربر معمولی و چنانچه میزان استفاده وی از اینترنت به 8/5 ساعت و یا بیشتر برسد، کاربری است که باید مورد بررسی های آسیب شناسانه قرار گیرد .

اعتیاد به اینترنت با عباراتی ناشی از استفاده بیش از حد به اینترنت یا استفاده نامعقول و بیمارگونه از اینترنت تعریف می شود. گاهی از این بیماری با عنوان اختلال اعتیاد به اینترنت یا اعتیاد مجازی نیز نام برده می شود. اعتیاد به اینترنت شامل اعتیاد به اتاق های گپ، هرزه نگاری و قمار درو نخطی است که می تواند زمینه تخریب سلامت روان، احساسات و در نهایت روح و روان افراد را فراهم کند

انجمن روانپزشکی امریکا اعتیاد به اینترنت را یک الگوی استفاده از اینترنت می داند که موجب اختلال عملکردی شده و با حالات ناخوشایند درونی در طول یک دوره دوماهه همراه است و برای تشخیص آن هفت ملاک را ارائه کرده است - حداقل سه معیار در طول دو ماه - : .1 تحمل، .2 علایم ترک،.3 زمان استفاده از اینترنت بیش از آنچه فرد در ابتدا قصد دارد به طول بینجامد، .4 تمایل مداوم برای کنترل رفتار، .5 صرف وقت قابل توجه برای امور مرتبط با اینترنت، .6 کاهش فعالیت های اجتماعی، شغلی و تفریحی بر اثر استفاده از اینترنت، .7 تداوم استفاده با وجود آگاهی از آثار منفی آن

.2 علائم اعتیاد اینترنتی
پینلی - 2002 - 1 علائم اعتیاد اینترنتی و علائم اختلال اعتیاد اینترنتی را اینگونه بیان میدارد:

علائم اعتیاد اینترنتی: مانند تمامی انواع دیگر اعتیادها، اعتیاد اینترنتی، نوعی اختلال و بی نظمی روانی اجتماعی با مشخصه هایی چون تحمل - نیاز به افزایش زمان لازم برای کسب مطلوبیت برابر با زمانهای اولیه استفاده - ، علائم کناره گیری - به ویژه رعشه و ارتعاش، اضطراب، بی حوصلگی - ، اختلالات عاطفی - افسردگی، تندخویی و بدخلقی - و از هم گسیختگی روابط و مناسبات اجتماعی - کاهش و یا فقدان روابط اجتماعی به لحاظ کمی یا کیفی - است.

علائم اختلال اعتیاد اینترنتی عبارت اند از: مشکلات میان فردی و یا مشکلات در هنگام کار یا مطالعه، نادیده گرفتن مسئولیت های مربوط به دوستان، خانواده، کار و یا مسئولیت های فردی، کنارهگیری پس از دست کشیدن از اینترنت، کج خلقی هنگام تلاش برای دست کشیدن از اینترنت، برخط ماندن بیش از زمان برنامه ریزی شده، دروغ گفتن یا مخفی نگهداشتن زمان واقعی کار با اینترنت ازنظر دوستان یا خانواده، تغییر در سبک زندگی به منظور گذران وقت بیشتر با اینترنت، کاهش فعالیت فیزیکی، بی توجهی به سلامت شخصی و بیخوابی یا کم خوابی و یا تغییر در الگوی خواب به منظور گذران وقت در اینترنت.

از طرفی، افراد در صورت استفاده از اینترنت، نه تنها رفتارهایی متفاوت با الگوهای رایج در جامعه از خود نشان میدهند، بلکه نوع تفکرشان نیز با اکثریت افراد جامعه، متفاوت میشود. این افراد اندیشه های وسواسی راجع به اینترنت دارند، کنترل چندانی بر وسواس و انگیزه های اینترنتی شان نداشته و حتی فکر میکنند اینترنت تنها دوست آنهاست. همچنین، اینگونه افراد فکر میکنند که اینترنت تنها جایی است که آنها در آن، احساس خوبی نسبت به خود و جهان اطراف دارند .

3.    ابعاد اعتیاد به اینترنت
1.    اعتیاد به هرزه نگاری و سکس؛
2.    ارتباط های مجازی و دوست یابی؛
3.    وسواس به شبکه مثل قمار؛
4.    کسب اطلاعات اضافی؛
5.    بازی های کامپیوتری 

4.    نظریات مربوط به اعتیاد اینترنتی
سیگل و سنا در بررسی نظریه های مربوط به اعتیاد اینترنتی، به نظریههای کلان انحراف و کجرفتاری اجتماعی استناد کرده و این نظریهها را به چهار دسته کلی تقسیم کردهاند که هر کدام از این دستههای کلی خود نظریههای مختلفی را در بر میگیرد. این چهار دسته کلی عبارتند از:
1.    نظریههای فردی،

2.    نظریههای ساختار اجتماعی،
3.    نظریههای فرایند اجتماعی،
4.    نظریههای واکنش اجتماعی.
در نظریههای فردی، ریشه اختلال در خود فرد جستوجو میشود، یعنی ساخت زیستشناختی و ویژگیهای روانشناختی شخص است که سازنده رفتار اوست. براساس این دیدگاه، شخصیت شامل تمامی جنبههای رفتاری، هیجانی، شناختی، اخلاقی، و حتی جنبه جسمانی، عصبی، هورمونی و بیوشیمیایی میشود که بهوجودآورنده رفتار بهنجار یا نابهنجار است. براساس نظریههای ساختار اجتماعی، رفتار بزهکارانه, ناشی از سازگاری فرد با شرایط حاکم در محیطهای طبقه پایین است.