بخشی از مقاله
چکیده
امروزه با ورود فناوری های نوین آموزشی و به خصوص دسترسی به اینترنت در بین جامعه فراگیر در مدارس، و تاثیر پذیری آنها از فرهنگ های جهانی و غیر بومی، موقعیتی به وجود آمده است که آموزش و پرورش ناگزیر است که تا کارکردهای نوینی را متناسب با نیازهای زمان برای خود برگزیند. گزینش و دستیابی به کارکردهای نو مستلزم نگاهی نو به نظام آموزش و پرورش است آنچه تلقی از نظام های نوین آموزشی را به عنوان یک تکنولوژی مدرن آموزشی و نه به عنوان یک چالش در نظامی آموزشی به ما می شناساند، تاثیرات این فناوری ها در به کارگیری و سائل کمک آموزشی در کلاس درس برای قوت بخشیدن به یادگیری فراگیران است که در تحقیقات مکرر به اثبات رسیده است . در این مقاله سعی شده است نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات بر نظام آموزشی بررسی شود و نیز کاربردهای فن آوری اطلاعات در آموزش، مزیت ها، موانع و مشکلات استفاده از فناوری اطلاعات، همچنین نقش و مسئولیت معلم و دانش آموز در نظام آموزشی مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات بیان شده است .
مقدمه
خلق یک نظام آموزشی که قابلیت تربیت افراد برای زیستن در جهانی متغیر را داشته باشد از اولویتهای مهم جامعه مدرن است بنابراین شگفت انگیز نیست که بسیاری از دولتها بر پیشبرد طرحهای کاربرد فن آوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش اصرار دارند چرا که قصد دارند ملت خود را در جرگه کشورهای پیشرفته جهان وارد نمایند علت اطلاق عصر اطلاعات و ارتباطات به دوره حاضر گستردگی میزان اطلاعات و سرعت تبادل آنها از طریق فعالیتهای اطلاعات مختلف است. حجم گسترده اطلاعات و چگونگی تبادل آن، جامعه امروز را در آستانه ورود به فرهنگی قرار داده است که در آن آموزش اطلاعات و دانش، محورهای اصلی پیشرفت جامعه خواهند بود.
در عصر فن آوری اطلاعات و ارتباطاتنظام های آموزشی از یکسو به باز اندیشی و بازسازی برنامه درسی برای سواد رایانه ای و از سوی دیگر، تجدید حیات و غنی سازی محیط یادگیری برای برقراری تعامل میان یادگیرنده و منابع یادگیری ملزم می باشند از این رو بازنگری در شیوه های سنتی تدریس و جایگزینی آن با شیوه های نو برای تجهیز یادگیرنده به مهارتهای شناختی ضروری است . لذا استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات برای دستیابی به هدفهای یادگیری با کیفیت برای همه اجتناب ناپذیر است - بروور، - 1382 با بررسی آمار و اطلاعات موجود در مورد میزان گسترش فن آوری اطلاعات در آموزش و پرورش کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، برای تجهیز مدارس با امکانات گوناگونی، همچون رایانه و اینترنت، برنامه های جامعی مدون شده است ابداع روشهای جدید آموزش، بهره گیری از رایانه در کلاسهای درس، بهره گیری از نرم افزارهای آموزشی و چند رسانه ای، بهره گیری از اینترنت و پست الکترونیکی، گسترش شبکه های آموزشی، ظهور آموزش - یادگیری - الکترونیکی و غیره ، از پیامدهای نوین بکارگیری فن آوری اطلاعات و ارتباطات در امر آموزش بوده است - طیبی، . - 1381 پیشرفتهای جهانی در فناوری ارتباطات و اطلاعات باعث گسترش وسیع فرصت های یادگیری و دسترسی به منابع تحصیلی و آموزشی شده است به گونه ای که این امر با ابزارها و روشهای سنتی اصولا قابل تصور نبوده است . بکارگیری این فناوری نو نه تنها موجب تسریع و تسهیل فراوان در تعلیم و تعلم و همچنین ارتقای سطح مدیریت اثر بخش نظامهای آموزشی گردیده است بلکه باعث شده است که در مفاهیم و مبانی بسیار متداول در نظامهای آموزشی سنتی نیز تغییر و تح ول بسیار زیادی حاصل شود - صیف ، - 1387
-1 فناوری اطلاعات و ارتباطات
فناوری اطلاعات و ارتباطات عبارت است از فناوری هایی که ما را در ضبط، ذخیره سازی، پردازش، بازیابی، انتقال و دریافت اطلاعات یاری می دهند. فناوری اطلاعات در شیوه انجام کارهای ما تحول ایجاد کرده است. فناوری اطلاعات و ارتباطات به هم وابسته اند به طوری که اطلاعات، ماشین کار تلقی می شود و ارتباطات، محصول آن است - نادری، . - 1389 فناوری اطلاعات به فرایند دانش و روش های بکارگیری آن در تولید، پردازش، انتقال و به جریان انداختن اطلاعات اطلاق می شود - کمی پور، - 1382 فناوری اطلاعات عبارت از گردآوری، سازمان دهی، ذخیره سازی و نشر و استفاده از اطلاعات در قالب صوت، تصویر، گرافیک، متن،عدد و ... با استفاده از ابزار رایانه ای و مخابراتی و ... است - رئیس دانا، - 1381 فناوری اطلاعات ، عبارت است از فناوری هایی که فرد را در ضبط، ذخیره سازی، پردازش، بازیابی، انتقال و دریافت اطلاعات، یاری می دهند این اصطلاح شامل فناوری های نوین مانند رایانه، انتقال از طریق دورنگار و دیگر وسائل ارتباطی می شود - خادم مسجدی، . - 1389
اعضای خانواده فناوری اطلاعات عبارتند از: رایانه های بزرگ، ریز رایانه ها، لوح های فشرده، تلفن های بی سیم، مودم، چاپگرهای لیزری و رنگی، تلفن های همراه، تصاویر متحرک و رایانه ای - انیمیشن - ، شبیه سازی رایانه ای، منابع کمک آموزشی رایانه ای، نشر الکترونیکی، دوربین دیجتیالی ، آموزش از راه دور، دی. وی. دی، نمابر، فیبر نوری، رادیو ضبط و تلویزیون دیجیتالی ، دیسکت ، نظام اطلاعات جغرافیایی، بزرگراه های اطلاعاتی، شبکه های رایانه ای - محلی و جهانی - فرا رسانه ای ها، فرا متن ها، اینترنت، جاوا، لوح فشرده لیزری، چند رسانه ای ها، نرم افزارها، شبکه ، ابر رایانه ها، تلفن ویدیویی ، واقعیت های مجازی، شبکه های گسترده جهانی، وب و مانند آن ها - فرهادی، 1382، ص - 142 همان گونه که در تعاریف فوق شاهد هستیم منظور از فناوری در اینجا هر گونه فرایند و روش و ابزاری است که به تولید، انتشار و انتقال بهتر و مطلوبتر اطلاعات مدد رساند.
-2 نقش معلم در فن آوری اطلاعات و ارتباطات
جامعه بین المللی فن آوری در تعلیم و تربیت این نکته را مورد تاکید قرار می دهد که معلمان کلاس های امروزی، باید آماده فراهم کردن فرصت های یادگیری فن آوری محور برای دانش آموزان باشند. در حقیقت فرد اصلی در کمک به فراگیرندگان برای دسترسی به قابلیت های فن آوری، معلم کلاس است. آمادگی برای کاربرد فن آوری و آگاهی از چگونگی پشتیبانی فن آوری از یادگیری دانش آموزان، باید جزو مهارت های اساسی معلمان گردد - کلی و مکانی1 ر - 2002 از طرف دیگر، تحقیقات انجام شده حاکی از آن است که استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات به دانش آموزان فرصت تسلط بر فناوری و خود راهبری می دهد در واقع ، معلم با تغییر نقش خود از انتقال دهنده به تسهیل کننده می تواند به ارائه محتوای اطلاعات به دانش آموز بپردازد و از طرف دیگر، فعالیتهای یادگیرنده را که نتیجه آن یادگیری است، تسهیل نماید - اسلامیه، . - 1390
کلید تلفیق فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش و یادگیری، صلاحیت های فناوری اطلاعات و ارتباطات معلم و تجربیات اوست. مهارت معلم در آموزش، سبب تلفیق فناوری اطلاعات و ارتباطات با فرایند یاددهی -یادگیری می شود، بسیاری از نوآوری ها در آموزش به صلاحیت حرفه ای معلم وابسته اند . تعریف یونسکو از استاندارد صلاحیت فناوری اطلاعات و ارتباطات معلم، با توجه به سیاست ملی، برنامه ریزی درسی، ارزشیابی ، تعلیم و تربیت، سازمان، مدیریت ، توسعه حرفه ای معلم و مهارت های مربوط به فناوری اطلاعات و ارتباطات عبارت است از اینکه معلمان باید مهارت پایه عملکرد نرم افزار و سخت افزار، همچنین نرم افزارهای کاربردی، وب، نرم افزارهای ارتباطاتی، نرم افزارهای نمایشی و کارردهای مدیریتی را بدانند آنها باید قادر به طراحی فناوری اطلاعات و ارتباطات مبتنی بر دانش ارتباطات و استفاده از فناوری اطلاعات وارتباطات در پشتیبانی توسعه مهارت دانش فراگیرندگان، استمرار و تفکر یادگیری باشند - شریفی و اسلامیه ، - 1390 به طور قطع کاربرد فناوری اطلاعات در آموزش امری است الزامی مهم ترین عنصر معلم است و مهارت هایی که برای متحول شدن معلم، در شیوه ارزشیابی و کل فرایند یاددهی- یادگیری لازم است ، از اهمیت سبزائی برخوردارند - حجتی، . - 1388 کلید تلفیق اطلاعات و ارتباطات در آموزش ، صلاحیت های فناوری اطلاعات و ارتباطات معلم و تجربیات اوست. مهارت معلم در آموزش سبب تلفیق فناوری اطلاعات و ارتباطات با فرایند یاددهی- یادگیری می شود . بسیاری از نوآوری های
