بخشی از مقاله
مقدمه
زخم عبارتست از جداشدگی تروماتیک پوست، لایه مخاطی و سایر ارگانها در اثر عوامل فیزیکی، شیمیایی و زیست شناسی. بهبود زخم فرآیندی ترمیمی است که پس از بروز آسیب، پاسخ التهابی به وجود می آید. اولین سلولی که در ترمیم زخم نقش دارد، پلاکت است و آخرین سلول، فیبروبلاستها هستند که کلاژن می سازند. در سالهای اخیر تمایل زیادی به بررسی اثرات فیزیولوژیک و فارماکولوژیک عصارههای گیاهی و استفاده از داروهای گیاهی در جهان و بهخصوص ایران ایجاد شده است.
به علت عدم معرفی یک داروی قطعی برای افزایش سرعت روند ترمیم زخم، مطالعات روی داروهای گیاهی و تاثیر آن بر روند ترمیم زخم همچنان ادامه دارد. گیاه تره - Allium Schoenoprasum - دارای ویتامین ها و املاح معدنی مختلف مانند ویتامین C، ویتامین B6، آهن، منیزیم، گوگرد، پتاسیم و فسفر است که برخی از این ترکیبات اثرات ضدمیکروبی و ضدالتهابی دارند. در مطالعات دیگری اثرات پنیسیلینی، ضدباکتریایی، درمان روماتیسم و گندزدایی نیز برای آن ذکر شده است. تاکنون تحقیقی بر روی اثر آن بر روند ترمیم زخم پوستی گزارش نشده است، بنابراین در این مطالعه، اثر تره بر روند ترمیم زخم پوستی در موش صحرایی مورد بررسی قرار گرفت.
مواد و روشکار
برای مطالعه تجربی از 10 سر موش صحرایی نر نژاد آلبینو و همسان با وزن 200 گرم استفاده شد. رتها در لانه حیوانات با شرایط مناسب، در درجه حرارت 27 درجه سانتی گراد و در شرایط نور وتاریکی مناسب نگهداری شدند و تغذیه آنها با حبههای پلت مخصوص حیوانات آزمایشگاهی و آب آشامیدنی لوله کشی صورت گرفت. پس از ایجاد زخم در پوست پشت گردن در تصویر شماره - 1 - ، حیوانات به دو گروه تقسیم شدند که شامل گروه اول - گروه عصاره با دوز 100 میلی گرم/ میلی لیتر و گروه دوم - گروه کنترل بودند.
تصویر - - 1 - ناحیه زخمهای پوستی ایجاد شده را نشان میدهد.
عصاره تره از روز اول پس از ایجاد زخم، به میزان 2 میلی لیتر توسط قطره چکان برای زخم های گروه مربوطه استفاده شد. در طول دوره مطالعه، زخم ها به صورت سر باز بودند و میزان بهبودی در روزهای 7،14،21 مورد بررسی قرار گرفت. نحوه عصاره گیری به این صورت بود که ابتدا گیاه تره به خوبی شستشو داده شد و بعد در الکل اتیلیک 98 درصد و آب به نسبت 40 و 60 ، به مدت 72 ساعت قرار گرفت، سپس از یک صافی عبور داده شد و محلول به دست آمده در دستگاه روتاری گذاشته شد تا الکل آن گرفته شود و یک محلول رقیق سبز رنگ به دست آمد. آن را داخل یک بشر که در یک ظرف حاوی آب جوش بود قرار دادیم تا غلظت مناسب را پیدا کند.
نحوه ایجاد زخم به این صورت بود که هر یک از حیوانات را با 35 میلیگرم کتامین 5 درصد به ازای هر کیلوگرم و دیازپام 5 میلیگرم به ازای هر کیلوگرم بی هوش کرده و پس از تراشیدن موهای ناحیه پشت گردن با ریش تراش برقی، زخمی مستطیل شکل به اندازه 2در1 سانتی متر و در شرایط استریل، با تیغ جراحی و قیچی ایجاد کردیم. - تصویر شماره - 2 عمق زخم شامل درم و هایپودرم بود.
تصویر - - 2 - نحوه ایجاد زخم پوستی و اندازه آن را نشان میدهد.
در روزهای 7،14،21 بعد از ایجاد زخم، یک تکه تمام ضخامت از بافت جلدی شامل 2 میلیمتر از حاشیه پوست سالم به همراه بخشی از بافت جوانهای، جدا گشته و بلافاصله در داخل ظرف حاوی فرمالین بافر 10 درصد قرار داده شد. پس از تثبیت و قالبگیری نمونههای بافتی در پارافین - بلوکزنی - ، توسط میکروتوم مقاطعی به ضخامت 5 میکرون تهیه و به روش تریکروم ماسون - جهت شمارش سلولی و بررسی کیفی حجم کلاژن رسوبی - رنگآمیزی گردید.
تعداد فیبروبلاستها و جوانههای مویرگی و کلاژن سازمان یافته در نسج ترمیمی، در زیر میکروسکوپ نوری و با بزرگنمایی 100 مورد بررسی قرار گرفت.
نتایج
تصاویر 3،4،5،6 نتایج هیستوپاتولوژی را نشان میدهند و همچنین تصویر 7 بیانگر کاهش معنادار محیط و سطح زخم ایجاد شده، در روز هفتم بعد از عمل میباشد.
تصویر - - - 3 روز هفتم، بعد از ایجاد زخم، در گروه درمان با عصاره، بافت کراتینه پوست به طور کامل از بین رفته، سلول های التهابی تک هسته ای وجود دارند، نقاط خون ریزی مشاهده میشوند که روند التهابی و خونریزی در مقایسه با گروه کنترل کمتر وجود دارد.
