بخشی از مقاله
چکیده
رهیافت باز زنده سازی شهری به منظور سامان بخ شیدن به م شکلات اجتماعی ،اقت صادی وفرهنگی موجود در بافت های فر سوده وتاریخی لحاظ میگردد. کاهش تدریجی جمعیتدرساختمان ها و فضاهای فرسوده و رها شده ی شهریموجب، تجمع افرادبزه کار و گروه های پرخطراجتماعی میشود و فرآیند تغییر و افت شهری را به وجودمی اورد.
باز زنده سازی هویت شهری راهکاری دراصلاح وبهبود این وضعیت می باشد باز زنده سازی بافت تاریخی و سنتی شهر حائز اهمنیت ویژه ای ا ست .بخاطر اینکه بافرهنگ وتمدن وهویت ان شهر ارتباط م ستقیمی داردبه همین خاطر باید ساختار اجتماعی از طریق ابزارهای فرهنگی تجدید حیاط بیابد. هدف از این پژوهش بررسی هویت شهری وبافت تاریخی اطراف بازار تاریخی ارومیه با بررسیزنمونه موردی اراضی شرق میدان امام خمینی ارومیه با تکیه بر کاربری های خدماتی مقیاس شهر به پویایی حوزه همجوار کمک می کند.
باتداوم سکونت، برپایه تامین خدمات مطلوب محلی و، تبعیت از بافت بومی و سنتی در عین احترام به ارزش های هویتی بافت تاریخی امکان تحقق نیازهای روز در مقیاس مرکز شهر ارومیه را مطرح می کندوبرکیفیفیت زندگی ساکنان وکسبه تاثیر ات مثبتی اعمال خواهدنمود روش تحقیق توصیفی تحلیلی وروش جمع اوری اطلاعات کتابخانه ایاسنادی و میدانی می باشد
مقدمه
بازنده سازی در فرهنگ لغت بصورت مستقیم معنی نشده است ولی مفهوم ان به معنی دوبار زنده کردن میباشد در لغت هویت نیز به معنای شخصیت ذات حقیقت چیز تعبیر شده است ومفهومی عمیق وپایه در افرینش اثار هنری دارد محصول واثری پس از گذشت سالها باارزش تر میشودواثری دیگر دموده شده غیر قبل استفاده میگردد .
در واقع منعطف بودن ان اثر یا نیازها وروحیات عمومی مردم ان را جاودانه میکند و واین روحیات ریشه در هویت افراد داردبسیاری از اثار تاریخی نیز اینگونه اند وبا این که مربوط به اعصار گذشته اند پیوندشان را با حال هنوز حفط کرده اند حس ناستالوژی انسان را به گذشته میبرد وهویت واصل ونهاد راپر رنگ تر نمایان میکند باززنده سازی وبازگردان زندگی به اماکن تاریخی وفرهنگی اقتصادی مذهبی بخشی از هویت وفرهنگ را تجدید میکند
معاصرسازی در تمام عرصه های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی وکالبدی راشامل می شود - حبیبی و مقصودی30، - 1385 باز زنده سازی شهری بینش و عمل تفصیلی وجامعی است که به حل مشکلات شهری منجر می گردد و باعث بهبود اقتصادی، اجتماعی،کالبدی و محیطی ناحیه های که در معرض تغییر قرار گرفته می گردد.
هدف اصلی باز زندهسازیعموماً اقتصادی، اجتماعی است که توسعه فضایی یک شهر راتضمین میکند.
این تجربههای متعددی نشان دهنده آن است که بعضی اوقات برنامههایبینتیجه به نظر میرسد که نیازهای عملی خاصی می باشد، که در غیر این صورت وضع شهر بهشرایط حساس تر - بحرانی - تبدیل میشود %XHUFLD.HO.DW - 2004 - افت شهری در حقیقت تمرکز فضایی مشکلات است که به شکل سطح بالای بیکاری، فقر و آلودگی محیطی ظاهر میگردد.
افت شهری ماهیتی پیچیده وچند بعدی شامل ابعاد اقتصادی، اجتماعی، کالبدی،محیطی و ذهنی میباشد - توپچی، 22، - 1389 سیاست های شهری ایران در رابطه با رفع فرسودگی و افت فضاهای موجود شهری، دردوران پیش از انقلاب با برنامهی عمرانی پنجم در قالب برنامهی «نوسازی و بهسازی» پدید آمد - سعیدنیا،1378، . - 23 نمونه موردی مورد مطالعه اراضی شرق میدان امام خمینیدر، شرح خدمات طرح حاضر اصطلاحاً به محدوده ای با مساحت حدود 20 هکتار اطلاق شده است که توسط چهار محور - خیابانهای امام خمینی، بعثت، شهید باکری و شهید منتظری - محدود شده است.
تخریب های ناشی از بمباران های جنگ تحمیلی و موقعیت مرکزی محدوده در سطح شهر ارومیه، فرصتی را فراهم آورد تا مسئولین و نهادهای محلی و ملی در صدد تعریف کانونی شهری برآیند که هویت فردای ارومیه را از خود متأثر نماید. با مشکلاتی در زمینه تحقق پذیری و روند اجرای آن تا به امروز. با هدف تسهیل تحقق نوسازی و بهسازی ،به طول انجامیده است ودر عین پاسخگویی به الزامات قانونی از عهده تعریف کیفیات طراحی شهری نیز برخواهد امد
ضرورت مسئله
کاهش جاذبه بافتقدیمی شهر بخاطر جابه جایی جمعیت،مرکز شهررا دچار تغییرات اجتماعی زیادیمیگرداند.از بعد اقتصادی بخش عمده ای از سرمایهومنابع انسانی ، اقتصادی شهر درناحیهی قدیمی شهر متمرکز شده است.ولی بخاطر کاهش تدریجی جمعیت،ساختمان ها و فضاهای فرسوده و رها شده ی شهری، تجمع افراد بزهکار و گروه های پرخطراجتماعیشده اند به همین خاطرموجب خالی شدن ناحیهی تاریخی از ساکنین اولیه ووقوع فرآیند تغییر و افت شهری میشود.ضرورت به کارگیری رهیافت باز زنده سازی شهری در سازمان کالبدی، فضایی سبب حذف یا اضافه نمودن بخش های به سازمانکالبدی و فضاهای بافت شهری خواهد گردید واز حساسیت ویژه ای برخوردار است وباز سازی خاطرات اداب رسوم وفرهنگ وتمدن یک شهر است
خاطرات جمعی شهر
خاطرات جمعی حفظ و قوام روح و مفهوم شهر است. هویت شهر، به خاطره انگیزی فضاهای شهری آن بر می گردد و این حس، همان تعلق خاطر شهروندان به محل زندگیشان است ، خاطراتی که باید زنده نگهداشت و آن را از نسلی به نسل دیگر منتقل کرد، مدیریت شهری و شهروند هر دو در حفظ کالبد خاطره انگیز شهر سهیم هستند و هر کدام به نوبه خود در آن نقش دارند؛ مدیران با توسعه فضاهای جدید و حفظ و شناساندن فضاهای خاطره انگیز و شهروندان نیز با پاسداری از آیین ها، مراسم ها و تعامل با دیگران در آن سهم دارند.
حس مکان - - genius loci یا روح مکان یا هویت مکان به یک کیفیت متمایز وخاص برای مکان است.برای تعریف ان دو رویکرد اساسی وجود داردرویکرد اول پیدار شناختی است که در ان حس مکان به منزله حقیقت مکان در نظر گرفته میشود ودر تعریفی ، نزدیک به تعریف خود مکان، به معنای ویزگی های غیر مادی مکان ومفهومی نزدیک به روح مکان است
به جای حس مکان از واژه مکان دوستی یا حس تعلق به مکان استفاده میکند وآن را پیوندبرزیبا شناختی،حسی عاطفی میان انسان ومکان میداند رویکرد دوم روان شناختی ساختار مکان با فرایند های محیطی روانشناختی است کلا مکان بخشی از فعالیت های انسان ساخت استوحاصل تعامل رفتاری مفاهیم قابل دریافت توسط انسان وویژگیهای کالبدی محیط است وحس مکان واجد مشخصاتی از جمله رابطه تعاملی انسان ومحیط می باشد چگونگی فعالیت های مردم نیز در کیفیت در یافت های محیطی آنها موثر است مفهوم فرهنگی معماری پایدار بیانگرتعریفی از روح مکان است که معماری جزئی از ان می باشد
عوامل شکل گیری فضاهای خاطره انگیز درشهرها
-1به وجوداوردن فضاهای شهری پیاده مدار که فرصت حضور مردم و رویدادها را بسترسازی نمایند را افزایش دهیم.
-2 فضاهای شهری “سرزنده” که وجود عملکرد و فعالیت و “حس مکان” مشوق حضور مردم و رخدادهای فرهنگی و اجتماعی باشد را نیز گسترش دهیم.
-3 فضاهای شهری “تجسم پذیر” که از کیفیت ها و جاذبه های بصری و سیمای شهری لازم جهت ایجاد جاذبه برای حضور مردم برخوردار هستند را نیز باید حفظ کنیم و گسترش دهیم.
اهمنیت فضاهای خاطره انگیز در شهرها
هر شهری یک “زیستنگار” - اتوبیوگرافی - جمعی از ساکنان آن است و جای جای آن یادآور خاطرات و رویدادهایی از زمان های مختلف میباشد دورکهایم می گوید: “هر جامعه نوعی حس تداوم گذشته را در خود دارد و شهرها با شکل و هویت خود آن را به نمایش می گذارند.”
از این رو مراسم و جشن ها و آیین های موسمی، کارنوال ها و فستیوال ها به عنوان وسیله ای با اهمیت جهت تداوم و انتقال خاطرات جمعی محسوب می شوند. از سوی دیگر آلدوروسی هم عقیده داشت که شهرها خود خاطره جمعی شهروندان محسوب می شوند، خاطراتی که در پیوند با اشیاء و مکان ها شکل گرفته است. نمادها و مونومان هایی که ورای کیفیت های کالبدی حاوی خاطرات جمعی شهر و شهروندان و سبب حفظ و قوام روح و مفهوم شهر هستند.
همچنین از دیدگاه هالیواکس خاطره جمعی، سوابق و یادمان های جمعی شهروندان از رویدادها و وقایع شهر است که در فضای شهری اتفاق افتاده و در ذهن مردم ثبت شده. پیوندهای سنتی، عادات، باورها و مراسم مذهبی از عوامل مهم شکل دهی به خاطرات جمعی محسوب می شوند. همه این موارد یک نکته را تاکید دارد و آن حفظ خاطره شهر است.
اخراًی اجراهای هنری، بخشی از هویت فضاهای شهری جهان شده است مانند میدان لستر لندن و یا میدان تایمز نیویورک ودر ایران میدان نقش جهان اصفهان و... دران وقایع و مراسم آیینی و اعتقادی جامعه پدیدار است که در شکل و فرم کالبدی آن نیز تأثیرگذار بوده
