بخشی از مقاله
چکیده
کشت ترکیبی گونهها ممکن است بیشتر ازکشت تک گونهای تولید داشته باشدمخصوصاً هنگامی که یکی از گونهها باعث افزایش ماده آلی خاک و یا غلظت مواد غذایی شود. دراین تحقیق، نهالهای بلوط بلندمازو که پس از قطع یکسره در اسفند 94 جنگلکاری شد، برای بررسی اثر ترکیب گونهای تحت آزمایش عرصهای قرار گرفت. بهمنظور بررسی اثر ترکیب گونهای تعداد 3360 اصله نهال 840 - نهال از هر گونه شامل بلندمازو، آزاد، افرا پلت و توسکا ییلاقی - در قالب طرح کرتهای خرد-شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی در 4 ترکیب خالص و 31 حالت آمیختگی با 3 تکرار انتخاب شد و پس از کاشت تا پایان فصل رویش در سه نوبت - خرداد 95، مهر 95 و شهریور - 96 زندهمانی نهالها، مشخصههای طول ساقه، قطر یقه، مورد بررسی قرار گرفت.
نتایج آنالیز واریانس دادههای مربوط به زندهمانی نهالهای بلندمازو نشان داد که زندهمانی نهالها تحت تاثیر ترکیب گونهای قرار داشته و در سطح احتمال 99 مقدار آن معنیدار بوده است. همچنین با تاکید بر نتایج بدست آمده از تجزیه واریانس دادههای مربوط به رشد قطری و رشد ارتفاعی نهالهای بلندوازو، ترکیب گونهای در سطح احتمال 99 درصد اثر معنیداری بر رشد قطری و همچنین رشد ارتفاعی نهالهای بلندمازو دارد و اثر آنها در سطح احتمال 99 معنی-دار میباشد.
.1 مقدمه
تداوم و پویایی جنگل وابسته به استقرار و تحول تجدید حیات در آن است. بنابراین آینده یک جنگل طبیعی وابسته به وضعیت کنونی زادآوری در آن است و آنچه که امروزه در نقاط مختلف تحت عنوان جنگل و یا تودههای جنگلی شناخته می-شود، در واقع نتیجه تکامل و تحول زادآوری آن جنگل در دورههای گذشته است. وضعیت تجدید حیات و زادآوری در یک منطقه آینهای است که سیمای ظاهری گذشته، حال و آینده جنگل را در آن منطقه، مشخص میکند .[1] سیستمهای کشت ترکیبی به نظر میرسد مناسبترین روش برای ارائه طیف وسیعتری از گزینههایی مانند تولید، حفاظت، حفاظت از تنوع زیستی و مرمت باشد .
کشت ترکیبی گونهها اگر به درستی اسقرار و نگهداری شوند، دارای تولید متنوع، کاهش خطرات فتوسنتیتی، هرس و کنترل علفهای هرز، بهبود کیفیت چوب، افزایش ارزشهای زیباییشناسی چشمانداز و دارای بهرهوری بالاتری هستند .[7] ترکیب گونهها با ساختار و عملکرد مکمل ممکن است باعث افزایش پیچیدگی ساختار بالا و پایین زمین شود که میتواند باعث افزایش تولید و بهرهوری بیشتر منابع در مقایسه با کشت تکگونهای شود
یکی ازمهمترین درختان ناحیه خزری بلوط بندمازو است. درخت بلندمازو به عنوان مهمترین و فراوانترین گونه صنعتی جنگلهای خزری [3]، در ارتفاعات ساحلی پایینبند تا ارتفاعات میانبند و فوقانی این جنگلها دیده میشود
گونه بلندمازو از خانواده فاگاسه با نام علمی Quercus castaneifolia C.A.Mey از آستارا در استان گیلان تا گردنه چناران و گلیداغ در استان گلستان جامعههای خالص یا مخلوط با درخت ممرز را تشکیل میدهند و در ارتفاعات مینودشت تا ارتفاع 2100 متر از سطح دریا بالا میرود
لوه و همکاران - 2013 - درختان هفت ساله خالص و مخلوط درخت گیلاس - Prunus - avium L را در شش مکان در منطقه مرکزی و جنوبی شیلی مورد مطالعه قرار دادند. در این مطالعه، رشد، آفات، بیماریها و شکل ساقه درختان در مخلوطها و کشت تک گونهای بررسی شد. در مقایسه با کشت تک گونهای، کشت ترکیبی درختان در 5 از 6 محل دارای بالاترین ارتفاع و بیشترین قطر برابر سینه 4 - از 6 محل - بودند که میتوان آن را به اثر ترکیب شامل حضور گونههای نیتروژندار نسبت داد. در کشت ترکیبی رشد درخت گیلاس سریعتر بود و شرایط بهداشتی بهتری نسبت به کشت تک گونهای داشت.
. 2 مواد و روشها
2؛.1 منطقه مورد مطالعه
جنگل آموزشی وپژوهشی شصت کلاته - طرح جنگلداری دکتر بهرام نیا - در شیبهای شمالی سلسله جبال البرز واقع شده است. درحوزه آبخیز 85 طرح جامع جنگلهای شمال کشور و در حوزه استحفاظی اداره کل منابع طبیعی استان گلستان و در محدوده سر جنگلبانی نوچمن و اداره منابع طبیعی شهرستان گرگان و در فاصله 8 کیلومتری جنوب غربی شهرستان گرگان ودر عرض جغرافیایی 36 درجه و 45 دقیقه تا 43 دقیقه شمالی و طول جغرافیایی 54 درجه و 24 دقیقه تا 21 دقیقه شرقی واقع شده است. این سری از 33 پارسل جمعا به مساحت 1713/3 هکتار تشکیل شده است که تحقیق حاضر در پارسل شماره 5 آن به مساحت 48 هکتار انجام شد - شکل . - 1-2
شکل 1-2 موقعیت پارسل 5 سری یک طرح جنگلداری دکتر بهرامنیا
2؛.2 شرایط خاک
این منطقه دارای خاک پدزولیک قهوهای و قهوهای خاکستری بوده که دارای خاصیت اسیدی است. اسیدیته خاک بین 5 الی 6/5 و در زیر پوشش جنگلی تکامل یافته است. شستشوی سطحی بسیار کم و خاک رس به نسبت عمق تدریجا افزایش مییابد. پروفیل خاک دارای A نازکی بوده و متعاقب آن خاک سطحی شسته شده تیره رنگی به ضخامت 5 الی 10 سانتی-متر قرار گرفته است. از لحاظ حاصلخیزی اراضی این منطقه جز خاکهای نیممرطوب بوده و محدودیتهای کشاورزی فقط از نظر شیب اراضی است
2؛.3 بررسی اثر ترکیب گونهای
به منظور بررسی اثر ترکیب گونهای تعداد 3360 اصله نهال 840 - نهال از هر گونه شامل بلندمازو، آزاد، افرا پلت و توسکا ییلاقی - در قالب طرح کرتهای خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی در 4 ترکیب خالص و 31 حالت آمیختگی با 3 تکرار با فواصل کاشت - 3*3 - و - 2*2 - متر انتخاب شد.
2؛.4 مشخصات کمی نهالها
زندهمانی: نهالهای خشک شده در طول فصل رویش برای هر گونه شمارش و ثبت شد. در پایان فصل رویش با توجه به تعداد نهال کاشته شده در هر کرت و تعداد نهالهای خشک شده در همان کرت، درصد زندهمانی در هر کرت محاسبه گردید. ارتفاع: ارتفاع نهالها با استفاده از خطگش فلزی از سطح زمین تا جوانه انتهایی نهال با دقت سانتیمتر اندازهگیری شد.
قطر یقه: قطر یقه نهال در سطح زمین که با استفاده از کولیس با دقت 0/01 میلیمتر اندازهگیری شد.
2؛.5 روش تجزیه و تحلیل آماری اطلاعات
پس از جمعآوری اطلاعات و اندازهگیری پارامترهای کمی از پیش تعین شده، در عملیات میدانی ابتدا این دادهها به نرمافزار Excel وارد و به گونهای مرتب شدند که آماده ورود به نرمافزار SPSS بودند.
. 3 نتایج و بحث 3؛.1 اثر ترکیب گونهای بر زندهمانی نهال های بلندمازو
نتایج آنالیز واریانس دادههای مربوط به زندهمانی نهالهای بلندمازو نشان داد که زندهمانی نهالها تحت تاثیر ترکیب گونهای قرار داشته و اثر ترکیب گونهای بر زندهمانی نهالهای بلندمازو در سطح 99 معنیدار بود
