بخشی از مقاله
چکیده
توانمندی هیجانی، روبروشدن با چالشهای زندگی را آسان کرده و سلامت روانی را بهبود میبخشد؛ هدف این مطالعه، تعیین تاثیر رواندرمانی بدنی بر ویژگیهای عصبروانشناختی بیماران مبتلا به فشارخون بالا با آلکسی تایمیا بود.
در این پژوهش شبهآزمایشی، 60 بیمار مراجعهکننده به بیمارستان شفای سمنان در سال 1395، دارای فشارخون و آلکسیتایمیای اثباتشده و سلامت جسمی، شنوایی و ارتباطی مناسب، به روش تصادفی سیستمیک در دوگروه 30 نفرهی آزمایش - دورهی 1/5ماهی پروتکل رواندرمانی بدنی طی 12جلسه - و گواه - فقط مراجعهی هر ماه - قرار گرفتند . دادهها با پرسشنامههای دموگرافیک، آلکسیتایمیای تورنتو و آزمونهای دستهبندی کارتهای ویسکانسین جمعآوری شده و با آمار توصیفی، استنباطی و مانکوا تحلیل شدند.
60 نفر - %50 مونث - ، با متوسط سنی 43/08±12/51 سال بررسی شدند. در تحلیل کواریانس چندمتغیری، تفاوت معنیداری در ترکیب خطی حاصل از ویژگیهای عصب روانشناختی P 0/001 - ، F=22/251 و =0/715 اثر پیلای - و مولفههای آلکسیتایمیا P 0/001 - ، F=17/246 و =0/478 اثر پیلای - وجود داشت. رواندرمانی بدنی تاثیر معنیداری بر بهبود عملکرد ویژگیهای عصب روانشناختی - P 0/001 - ، آلکسیتایمیا - P 0/001 - و فشارخون - P 0/001 - داشته است.
رواندرمانی بدنی در کاهش اضطراب و بهبود مشکلات هیجانی و کنترل فشارخون بالا در آلکسیتایمیا، درمان مکمل مناسبی است.
مقدمه
آلکسیتایمیا یا نارسایی هیجانی بعنوان یک پدیده هیجانی شناختی، به اختلال خاص در کارکرد روانی اطلاق میشود که درنتیجه-ی فرآیند بازداری خودکار اطلاعات و احساسات هیجانی بوجود میآید. برخی محققان، اختلال در سیستم لیمبیک، جانبیشدن نابهنجار مغز و یا اشکال در کارآمدی ارتباط بین نیمکرهای را در ایجاد آن موثر دانستهاند - 1و. - 2 ویژگیهای اصلی آن عبارتنداز:
ناتوانی دربازشناسی و توصیفکلامیهیجانهای شخصی، فقرشدید تفکر نمادین که آشکارسازی بازخوردها، احساس، تمایل و سائقها را محدود میکند - - 5-2، ناتوانی در بکارگیری احساسات بعنوان علایم مشکلات هیجانی، تفکر انتزاعی در مورد واقعیت-های کم اهمیت بیرونی، کاهش یادآوری رویاها - 1و6 - ، دشواری در تمایز بین حالتهای هیجانی و حسهای بدنی، ظرفیت محدود برای همدلی و خودآگاهی - 7و - 8، قیافه خشک و رسمی و فقدان جلوههای عاطفی چهره - 8و. - 9 باوجود تعداد موارد اندک شناساییشدهی آلکسیتایمیا در جامعهی عمومی - - 10، شیوع آن در اختلالات نورولوژیک - - 11 و قلبیعروقی، مخصوصاً هایپرتنشن رو به افزایش است.
علت، میتواند وابسته به نوع الگوی شخصیتی در آلکسیتایمیا، مانند مصرف سیگار، سبک زندگی و رژیم غذایی نامناسب - - 6 و یا اثر مستقیم بر عملکرد منظم سیستم اعصاب مرکزی و نورواندوکرین - - 14-12 و درنتیجه، بیش-فعالی سیستم سمپاتیک، فعالسازی آدرنرژیک، قباضان عروقی و افزایش فشارخون باشد؛ مخصوصاً اینکه اثرات مزمن دارد - 13و. - 14 کاهش عملکرد واگ با افزایش کورتیزول سرمی، گلوکز ناشتا، سایتوکانهای پیشالتهابی و پروتئینهای فاز حاد، علل دیگر هایپرتنشن در آلکسیتایمیا هستند - 12و - 16 - Todarello . - 15، بیان کرد بیش از نیمی از مبتلایان هایپرتنشن - %55/3 - ، آلکسیتایمیا دارند و باتوجه به ناشناختهبودن هایپرتنشن در بیشتر آنها و عوارض آن - 17و - 18، بایستی شناسایی و سریعتر درمان شود.
باتوجه به ارتباط بالای علل روانی بر افزایش فشارخون در آلکسیتایمیا، از راههای کنترل هایپرتنشن، میتواند کنترل هیجانات باشد - 19و. - 20 سرکوب مزمن هیجانات و انسداد انرژی در آلکسیتایمیا، منجر به تنش، روانرنجوری واحتمالاً روانپریشی میشود که رهاسازی انرژی و هیجانات سرکوبشده از طریق تمرینات بدنی میتواند کمک موثری در کاهش تنیدگی و حفظ سلامت کل ارگانیسم نماید - . - 21-19 در رواندرمانی بدنی، هیجان به عنوان پلی منحصر بفرد بین ذهن و بدن نقش اصلی برعهده دارد - - 21 و مخصوصاً میتواند در اختلالات هیجانی و اضطرابی همراه با هایپرتنشن - مانند آلکسیتایمیا - - - 22 و درنتیجه بهبود کیفیت زندگی موثر باشد 22 - و. - 23 بنابراین، مطالعهی حاضر با هدف تاثیر رواندرمانی بدنی بر ویژگیهای عصبروانشناختی بیماران مبتلا به فشارخون بالا با آلکسی تایمیا، انجام شد.
روش
در این پژوهش شبهآزمایشی با طرح پیشآزمون-پسآزمون، پس از مجوز کمیته اخلاق دانشگاه آزاد اسلامی سمنان، 60 بیمار مراجعهکننده به بیمارستان شفای سمنان در سال 2015، دارای فشارخون اثباتشده در حداقل یکسال گذشته، آلکسیتایمیای اثباتشده با پرسشنامهی آلکسیتایمیای تورنتو - - TAS-20 و سلامت جسمی، شنوایی و ارتباطی مناسب، در ابتدا بهروش Purposive Sampling انتخاب و سپس به روش Probability Sampling، در دوگروه 30 نفرهی آزمایش و گواه قرار گرفتند.
مبتلایان بیماری حاد و پیشرفتهی تاثیرگذار بر برنامهی رواندرمانی بدنی مانند سرطان، عدم رضایت و غیبت بیشتر از 2جلسه، خارج شدند. گروه آزمایش، در دورهی 1/5ماهه، طی 12جلسه - دوجلسهی 60-45دقیقهای در هفته - ، بر اساس الگوی برگرفته از نظریات رایج رواندرمانی بدنی، شامل افزایش آگاهی درمورد استرس، تنآرامی، شناسایی افکار ناکارآمد، بازسازی شناختی، حل مساله، آموزش مهارتهای ابراز وجود، مدیریت خشم، مدیریت خود و برنامهریزی - 24 - ، تحت مداخله و گروه گواه همزمان تحت روتین کنترل فشارخون کلینیک - مراجعهی هرماه - قرارگرفتند. اطلاعات با پرسشنامههای دموگرافیک، TAS-20 و فرم استاندارد - WCST - Wisconsin Card Test، قبل و 1/5 ماه پس از مداخله، جمعآوری شد.
TAS-20، دارای 20سوال در سه- فاکتور دشواری در شناسایی احساسات 7 - ماده - ، مشکل در توصیف احساسات 5 - ماده - و افکار با جهتگیری بیرونی - 8ماده - ، با آلفای کرونباخ بترتیب 0/83، 0/8 و 0/73 و ضریب پیرسون بین 0/62 تا - 25 - 0/69، دارای همخوانی با ویژگیهای برجستهی ساختار ناگویی هیجانی و نمرهگذاری با لیکرت 5گزینهکاملاًای - موافقم تا کاملاً مخالفم - بود.
WCST، برای تعیین ویژگیهای عصب روانشناختی با روایی ملاکی بالای 0/86 و پایایی 0/86 براساس ضریب توافق ارزیابیکنندگان در مطالعهی اسپرین بود؛ در فرم اصلی، آزمودنی یک دسته 60 تایی کارت دارای 4-1 شکل یکسان - ستاره، صلیب، دایره و مثلث در رنگهای قرمز،سبز و آبی - ، دریافت میکرد؛ ابتدا 2 کارت الگو در مقابل آزمودنی قرار داده شده و آزمونگر، رنگ را به عنوان اصل دستهبندی در نظر میگرفت و از آزمودنی میخواست بقیه کارتها را یکبهیک در زیر چهار کارت الگو قرار دهد.
بعد از هر کوشش به آزمودنی گفته میشد که جایگذاری وی صحیح است یا خیر. درصورت پاسخ صحیح متوالی به 10 دستهبندی، اصل دستهبندی به شکل و سپس به تعداد تغییر مییافت؛ سه اصل، بترتیب تکرار میشدند. با دستهبندی 6طبقه صحیح، آزمون متوقف میشد. در این آزمون، Number of preservative errors، بهمعنی ادامهی دستهبندی براساس اصل قبلی علیرغم تغییر اصل و یا مبادرت به حدس غلط، Number of Categories، تعداد دستهبندی صحیح - از 0 تا - 6 و Total number of errors، تعداد کل کارتهای غیرمتناسب با کارت الگو بود. در نهایت، دادهها بهکمک آمار توصیفی و روش مانکوا، تحلیل شدند.
