بخشی از مقاله
چکیده :
دانشگاهها عمدهترین مراکز تولید و اشاعه دانش هستند. از مهمترین کارکردهای موسسات دانشگاهی، ایجاد نوآوری و خلق دانش جدید است که در این راستا بیشترین اهتمام جامعه دانشگاهی در ارتقاء دانش و تقویت سرمایههای فکری با بهرهمندی از منابع اطلاعاتی، نیروهای فکری و منابع انسانی است که لازم است با بکارگیری شیوههای صحیح مدیریت، شناسائی و بگونهای سازمان یافته مورد بهره برداری قرارگیرد و از آنجاییکه عدم جمعآوری و محافظت از دانش ضمنی و دانش تولید شده در دانشگاهها منجر به محروم ماندن سایرین از دسترسی به این دانش میشود.
سامانه مدیریت دانش در دانشگاه بیرجند طراحی و پیادهسازی شده است و در این خصوص پرسشنامهای برای سنجش نگرش دانشجویان قبل و بعد از استفاده از آن طراحی و توزیعشده که نتایج حاصل از جمعآوری دادهها حاکی از تاثیر مثبت سامانه بر نگرش دانشجویان و تایید لزوم پیادهسازی بستر مدیریت دانش در دانشگاه میباشد.
مقدمه
موسسات دانشگاهی بهعنوان مراکز تولید و اشاعه دانش بیش از هر سازمان دیگری نیازمند اجرای مدیریت دانش هستند. با اینکه دانشگاهها خود مخازن دانش هستند توجه کافی به سرمایههای فکری و منابع علمی تولید شده بوسیله جامعه دانشگاهی نشده است. این ضعف مدیریتی سبب شده که بسیاری ازسرمایههای ارزشمند موجود برای همیشه ناشناخته و دور از دسترس و بسیاری از خلاهای موجود همچنان بقوت خود باقی بمانند
بدینمنظور مدیریت دانش تنها ابزاری است که می-تواند دانشگاه را در محیط رقابت پابرجا نگاه دارد. چرا که دانش در جنبههای مختلف زندگی ما به سرعت رشد مییابد و انتشار این اطلاعات برای متخصصین بدون بهره گرفتن از تکنولوژیهای نوظهور بسیار مشکل است دراین مقاله سعی شده باتوجه به نیاز دانشجویان، سامانه مدیریت دانش در دانشگاه بیرجند پیادهسازی شود و نگرش دانشجویان نسبت به این سامانه مورد سنجش قرار گیرد.
دراین مقاله ابتدا به بیان مسئله پرداختهایم، سپس پیشزمینههای مورد نیاز دراین حوزه را مطرح نمودهایم. در ادامه کارهای مشابه انجام شده دراین زمینه مورد بررسی قرار گرفته و راهکار پیشنهادی بیان شده است. پس از آن روش پژوهش و یافتههای آن و در پایان نیز نتیجهگیری مطرح شده است.
بیان مسئله
مدیریت دانش، کوششی برای تبدیل دانش سرمایه های انسانی به دارایی مشترک سازمانی است. بدینگونه که دانش غیرمکتوب، دانش موجود در اذهان و اطلاعات مدون تولید شده در داخل بهصورت مجتمع و یکپارچه در چارچوبی نظاممند مدیریت شود - حمزیی، . - 1391 این استراتژی مدیریتی باعث میشود که بسیاری از سرمایههای ارزشمند موجود، شناخته شده و در دسترس قرار گیرند و بسیاری ازخلاهای دانشی برطرف شود. بدین منظور به طراحی سامانه مدیریت دانش پرداختهایم تا به سرمایههای فکری و منابع علمی تولید شده جامعه دانشگاهی بپردازد. بنابراین ابتدا ابعاد قابل توجه در سامانه مدیریت دانش را مشخص مینماییم و سپس نگرش دانشجویان که ذینفعان و کاربران اصلی این سامانه هستند را مورد سنجش قرار میدهیم.
تعاریف و مفاهیم
مدیریت دانش راهبرد بهینهسازی کسبوکار بهطریق نظاممند است که اطلاعات ضروری را به نحوی انتخاب، پالایش، ذخیره، سازماندهی و جمعبندی میکندکه عملکرد کارکنان و رقابت پذیری را بهبود بخشد
سیستمهای مدیریت دانش
کلاسی از سیستمهای اطلاعاتی هستند که برای مدیریت دانش سازمانی بهکار برده میشوند. آنها سیستمهایی بر پایه فناوریاطلاعات هستند که برای حمایت و ارتقای فرایندهای سازمانی خلق، ذخیره و بازیابی، انتقال و بهکارگیری دانش توسعه یافته-اند
پورتال سازمانی
پورتالهای سازمانی برنامههای کاربردی هستند که به شرکتها امکان آزادسازی و دسترسی به اطلاعات ذخیره شده در داخل و خارج سازمان را میدهند و برای کاربران، دروازه منفردی از اطلاعات شخصی فراهم میکنند تا با کمک آن بتوانند آگاهانه تصمیم گیری نمایند. پورتالهای سازمانی بایستی علاوه بر اتصال، امکان ارتباط با اشخاص مورد نیاز را نیز فراهم کرده و تمامی ابزارهایی را که برای تعامل با یکدیگر نیاز است در اختیار ما قرار دهند
فناوری ایجاد پورتالهای سازمانی برای بهاشتراک گذاری اطلاعات و فعالیتها میان کاربران است. این فناوری یک درگاه وب برای دسترسی به اطلاعات، مدیریت مستندات و نرم افزارهای کاربردی سازمان می باشد - به نقل از وبسایت مایکروسافت - .
کارهای مشابه
سازمانها و شرکتهایی تاکنون اقدام به راهاندازی سامانه مدیریت دانش نمودهاند که میتوان در ایران به نرم افزار مدیریت دانش متاشیر - MTAShare - اشاره داشت که یک سیستم اطلاعاتی مبتنی بر وب میباشد که قابلیت کسب، خلق، ارزیابی، ذخیره سازی، تسهیم و بازیابی دانشهای خلقشده توسط پرسنل سازمان درحین فرآیندهای کاری را فراهم می نماید و سیستم مدیریت دانش پرنیان یک نرمافزار تحت وب میباشد که با استفاده از فناوری شیرپوینت با هدف ایجاد و ساماندهی چرخه مدیریت دانش از طریق بخشهای یافتن، بکارگیری، یادگیری، تسهیم، ایجاد و نگهداری، ارزیابی و حذف پیاده سازی شده است و از نمونههای خارجی میتوان سیستم مدیریت دانش ما می دانیم - We Know It - را نام برد که متشکل از سه بخش پیاده سازی هستهی مرکزی هستانشناسی، برنامه ادغام ورود برای جستجو در مواقع اضطراری و بخش مدیریت گروههای کاری میباشد
همچنین سیستم مدیریت دانش شرکت از من بپرس - Ask Me - از چهار بخش اتصال، همکاری، ایجاد و ارتباط تشکیل شده است که با استفاده از این چرخه، افراد را به یکدیگر و هم-چنین به دادههای مفید متصل میکند، همکاری افراد را تسهیل مینماید، گفتگوهای افراد و دانش ضمنی آنها را به دارایی برای سازمان تبدیل مینماید که سایر افراد بتوانند از آن استفاده نمایند و در نهایت بازخوردهایی را دریافت نموده و دانش جدید را به اشتراک گذارند
راهکار پژوهش
آموزش و پژوهش دوکارکرد اصلی دانشگاهها هستند لذا پرداختن شایسته به آنها مستلزم بهرهبرداری صحیح و اصولی از دانش و اطلاعات موجود است - حاضری، صرافزاده، . - 1385 همچنین دو عامل مهم دسترسی به منابع اطلاعاتی و استفاده از تجربیات سایرین باعث پیشرفت در امر تحصیل و پژوهش میشود
بنابراین دانشگاهها با بکارگیری صحیح مدیریت دانش و استفاده از امکانات آن در امر تسریع و تسهیل دستیابی به اطلاعات قادر خواهند بود قابلیتهای دانش پروری خود را افزایش داده و به مزیت رقابتی در مقایسه با سایر دانشگاهها دست یابند.
بدین منظور با توجه به بررسیهای انجام شده توسط تیم پیادهساز پروژه سامانه مدیریت دانش، نیازهای دانشجویان گروه فناوری اطلاعات تحلیل و شناسایی شد که عبارتند از بستری جهت ذخیرهسازی، طبقهبندی و به اشتراکگذاری منابع درسی، جزوات، پروژههای درسی و اطلاعات تکمیلی راجع به دروس به تفکیک هر درس، نیاز به وجود بستری جهت ثبت تجربیات دانشجویان و به اشتراکگذاری آنها در بین سایرین، نیاز به الگوریتمهای پیشرفته جهت جستجوی سریع اطلاعات برای دسترسی آسان و سریع به دانش، بستری جهت پرسش سوالات و مسائل دانشجویان و پاسخگویی هدفمند به آنها، نیاز به وجود یک شبکه اجتماعی داخلی در دانشگاه جهت ارائه تجربیات شخصی دانشجویان و هم-چنین مهارتها، علایق و توانمندیهای آنها و در نتیجه استفادهی بهتر و کارامد از تواناییهای افراد در دانشگاه، ارائهی اطلاعات مدون در مورد فرایندها و روالهای اداری دانشگاه به دانشجویان جهت تسهیل و تسریع انجام آنها، انتخاب و معرفی دانشجویان
