بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه سواد اطلاعات معلمان در تربیت و تعلیم دانش اموزان شهر ماهنشان دوره ابتدائی می باشد. نوع تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر اجرا توصیفی است. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه معلمان شهر ماهنشان در سال 1394-95می باشد که با استفاده از جدول مورگان، 120 نفر به روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب گردیدند.
به منظور گردآوری اطلاعات از پرسشنامه سواد اطلاعات در قالب 25 سوال در دو مولفه - تشخیص اطلاعات، ارزیابی اطلاعات - استفاده گردید. روایی محتوایی پرسشنامه مورد تأیید قرار گرفت. پایایی پرسشنامه و پایایی آن با استفاده از آزمون الفای کرونباخ 0/85 بدست آمده است یافته تحقیق نشان داده است که مولفه های سواد اطلاعات معلمان با عملکرد آنان در تربیت و تعلیم دانش اموزان شهرماهنشان دوره ابتدائی رابطه دارد.
بیان مساله
در گذشته مهارت خواندن و نوشتن به عنوان معیار سواد تلقی می شد و افراد می توانستند با داشتن چنین سوادی امور محوله را رتق و فتق نمایند. اما در عصر حاضر که امور اطلاعات محور و دانش محور در حال توسعه است, اطلاعات و فناوری اطلاعات در تار و پود جامعه ریشه دوانده است
افراد به سطح متعالی تری از سواد نیاز دارند تا بتوانند از عهده انجام وظایف محوله برآیند. از این مهارت و توانایی ها به سواد اطلاعاتی تعبیر می نمایند
مهارتهای سواد اطلاعاتی مهارتهایی هستند که هر شخصی در طول زندگی به آنها نیاز دارد. همه افراد اغلب - ممکن است بدون اینکه خود متوجه باشند - به دنبال اطلاعات هستند. زیرا اطلاعات به آنها کمک می کند تا انتخاب کنند, ارتباط برقرار کنند و از کارهای خود نتیجه گیری نمایند
چنانچه کسی بتواند نیاز اطلاعاتی خود را تشخیص دهد, محل اطلاعات مورد نیاز خود را شناسایی کند, پس از دسترسی به اطلاعات مورد نظر از آن برای حل و گره گشایی مساله و انجام کاری معین به نحوی موثر استفاده نماید, ” با سواد اطلاعاتی“ محسوب می شود
سواد اطلاعاتی به عنوان پایه و اساس برای اشخاص به منظور دستیابی آنها به اهداف شخصی، اجتماعی، حرفهای و تحصیلی بیان و توصیف شده است. مهارتهای سواد اطلاعاتی برای همه افرادی که بخواهند یادگیری مادام العمرداشته ودر جوامع دانشی حضور داشته باشند یک ضرورت به حساب می آید
سواد اطلاعاتی مجموعه ای از مهارتهاست، که به منظور شناسایی درست منابع اطلاعاتی جهت دسترسی به منابع و توانایی استفاده از آنها اطلاق می گردد. درواقع دانشجویان جهت توانمندسازی فردی خویش به سبب ماهیت کار و ارتباط گسترده آنان با منابع اطلاعاتی و تکنولوژیهای اطلاعاتی و ارتباطی، نیازمند کسب مهارتهای لازم در زمینه سواد اطلاعاتی هستند.
بنابراین، سواد اطلاعاتی، کلیدی است - صیامیان, - 1383 برای یادگیری مادام العمرآنان. یکی از نیازهای اساسی هر جامعه، آموزش وپژوهش است که مدارس کانون آن و دانش آموزان یکی از اعضای مهم این جامعه می باشند. لازمه هر پژوهش استفاده صحیح و منطقی از اطلاعات است. لازم است دانش اموزان به عنوان یکی از وسیعترین اقشار مصرف کننده اطلاعات، دارای توانایی در زمینه شناخت، کسب، ارزیابی، پردازش و ارایه اطلاعات، همچنین، مسایل قانونی مربوط به اطلاعات باشند. لازمه چنین تواناییهایی داشتن سواد اطلاعاتی میباشد که شخص را در انجام پژوهش و فرآیند تولید دانش نو از اطلاعات یاری می کند
نقش معلم بهعنوان مهمترین عامل نظام تعلیم و تربیت، جایگاه و اهمیت بسزایی دارد. معلم در رشد و پرورش دانشآموزان، نقش بسیار مهمی را ایفا میکند. تمامی فعالیتهای معلم، مانند شناخت فرآیند رشد کودکان و نوجوانان، شیوههای تدریس و علاقهمندی به رشته تدریس خود، از عواملی هستند که در آموزش و پرورش دانشآموزان، دخالت زیادی دارند.
معلمانی که در تدریس خود از شیوههای متعددی استفاده میکنند، بر محتوای رشته تدریس خود تسلط دارند و به کار خود عشق میورزند، اغلب دانشآموزانی توانا و خلاق پرورش میدهند. معلم برای کسب موفقیت در تدریس، باید از نظریههای نوین آموزشی و روانشناسی آگاهی و اطلاعات لازم و کافی داشته باشد.
روش تدریس معلم باید با اصول و اهداف آموزش و پرورش و ویژگیهای شخصیتی دانشآموزان هماهنگ باشد، تا بتواند ضمن جهت دادن به فعالیتهای تربیتی و آموزشی خود، شاگردان را به سوی اهداف تعلیم و تربیت هدایت و راهنمایی کند.
فراگیرندگان در هر یک از دورههای آموزشی نیازهای ویژهای دارند. بنابراین آشنایی مربیان و معلمان با خصوصیات رشد و نیازهای دانشآموزان در هر یک دورهها تحصیلی میتواند در پیشرفت یادگیری و رشد و تکامل شخصیت آنها مؤثر باشد از آنجایی که قرن بیست و یکم، قرن اطلاعات، ابتکار و مهارت و سرعت می باشد بنابراین ویژگی های معلم در این قرن بر اساس اصل داشتن اطلاعات می باشد.
ویژگی معلم، بالا بردن اطلاعات و به روز کردن آن است. در بحث اطلاعات - - برنامه ICT فناوری اطلاعات - - جایگاه ویژه ای دارد که به آن می پردازیم.
-1 آشنایی با فناوری آموزشی: برای کسب موفقیت در قرن بیست و یکم، معلمان باید دانش آموزانی تربیت کنند که یادگیرندگان مادام العمر باشند و این مسیر نمی گردد مگر این که فرایند یادگیری مبتنی بر انتقال صرف دانش تغییر پذیرد. بنابراین معلمان باید با استفاده از کامپیوتر و اینترنت و کاربرد آنها در تدریس واقف باشند و دانش آموزان را نیز به این امر ترغیب کنند.
فناوری اطلاعات به ما می گوید آن چه که تا دیروز درست بوده امروز ممکن است نادرست و حتی گمراه کننده باشد، بنابراین معلمان با استفاده از این تکنیک باید معلمانی محقق و پژوهشگر باشند و دانش آموزان پرسش گر امروز و پژوهشگر فردا تربیت کنند.
-2 آشنا یی با استاندارهای جهانی کیفیت کار
-3 بالا بردن اطلاعات عمومی: معلم قرن بیست و یکم باید در همه ی زمینه ها اطلاعات خود را بالا ببرد نه فقط در زمینه ی رشته ی تدریس خود چرا که بسیاری از علوم به هم وابسته اند. اصطلاحات رایج روز را بشناسد، امور سیاسی، اقتصادی، اجتماعی جامعه خود را بداند و در نهایت به علم روان شناسی آگاه باشد چرا که یک معلم بیش از معلم بودن خود باید یک روان شناس آگاه و خبره باشد.
-4 تدریس نوین: استفاده از روش تدریس فعال و همگام با روز، روش هایی که تدریس معلم را ویژگی خاص می بخشد عبارتند از : روش همیاری، روش تدریس فعال، روش بارش مغزی، روش ایفای نقش، روش نمایشی، روش بحث گروهی، روش حل مسئله، روش استقرایی، روش اکتشافی.
تمامی این روش ها را می شناسد و می داند که هر یک را در چه درسی و در چه کلاسی به کار گیرد و به تعبیری تدریس او مبتنی بر استانداردها است و تدریس بر اساس استاندارد نوعی بهبود فرایند کار در آموزش و پرورش است.
-5 شرکت در دوره های ضمن خدمت: معلم همیشه خود باید در حال فراگیری علم باشد و اطلاعات جدید و نو را بگیرد، در طول کار خود همیشه یکسان تدریس نکند و نکات را از جهات مختلف و زوایای متعدد بیان کند. لازمه ی این کار، شرکت در دوره های ضمن خدمت آموزش معلمان است.
