بخشی از مقاله
چکیده:
فضای ارتباطی اعم از حقیقی و مجازی در پذیرش و دست یازی افراد جامعه به ویژه جامعه علمی به الگوهای ذهنی - نگرش ها - و عینی - رفتارها - نقش تعیین کننده ای ایفاء می کند. در این میان در عرصه مجازی فعالیت رو به گسترش شبکه های اجتماعی به عنوان یکی از کارگزاران ایجاد تغییرات اجتماعی، واقعیتی انکار ناپذیر است. مقاله حاضر، برای بررسی تاثیر شبکه های اجتماعی بر سبک زندگی اساتید گروه جامعه شناسی دانشگاه های سراسری شهر تهران و پاسخ به این سوال که اساتید این گروه دارای کدام یک از سبک های زندگی هستند، در سال 1395 و به روش پیمایشی انجام شده است.
در این مقاله از نظریه استفاده و خشنودی و نظریه ساخت یابی گیدنز و سرمایه فرهنگی بوردیو استفاده شده است. قلمرو موضوعی تحقیق حاضر متغیرهای زمینه ای، مصرف، فعالیت ها ، روابط انسانی و شبکه های اجتماعی است. جامعه آماری مقاله حاضر، کلیه اساتید گروه جامعه شناسی دانشگاه های سراسری شهر تهران می باشد که در سال 1395 در عرصه دانشگاهی در حال فعالیت می باشند. حجم نمونه تحقیق برابر با 384 نفر در نظر گرفته شده است. برای تعیین نوع سبک زندگی و ایجاد معرف های متغیرهای مستقل از پرسشنامه استاندارد سبک زندگی میلر اسمیت استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که شبکه های اجتماعی توانایی پیش بینی میزان مصرف، روابط انسانی و فعالیت های اساتید را دارد. یعنی با بالارفتن میزان میزان استفاده از شبکه های اجتماعی میزان مصرف، روابط انسانی و فعالیت های اساتید نیز مدرن تر می شود.
مقدمه و طرح مساله
با ورود به عصر اطلاعات و جامعه شبکه ای، ما در بیشتر حوزه ها شاهد تحولات تکنولوژیکی گوناگون هستیم. اینترنت به مثال» رسانه جدید« و یکی از مهم ترین دستاوردهای انقلاب ارتباطات، از محدودیت های الگوهای چاپ و پخش در ارتباطات فراتر رفته است. از جمله پدیده های جدید که بر اثر ادغام فناوری های مختلف ارتباطی در سال های اخیر شکل گرفته، شبکه های اجتماعی مجازی است. این شبکه ها با عضوگیری های رایگان از کاربران توانسته اند در جریان سازی های مختلف نقش اساسی بر عهده داشته باشند. مهم ترین این شبکه ها عبارتند از: فیس بوک، مای اسپیس، اورکات، تویییتر، فرندفید و امروزه تلگرام و اینستاگرام
در ایران نیز بر خلاف فیلتر بودن شبکه های اجتماعی، بسیاری از افراد به دلیل متنوع بودن فضای این شبکه ها در برقراری ارتباط، تبادل آزادانه اطلاعات و وجود نداشتن عرصه عمومی، عضو این شبکه شده اند
گسترش سریع و فراگیر شبکه های اجتماعی در بین اساتید پرسش هایی را درباره پیامدهای احتمالی آنها برای کاربران و جامعه پدید آورده است. این فناوری ها، سبک های زندگی اساتید را بیش از سبک های زندگی سایر گروه های سنتی تغییر داده است. بنابراین یک مسئله قابل توجه است که اساتید به عنوان روشنفکران جامعه، چگونه هویت خود در جهان فناوری می سازند.
از آنجا که اساتید در جامعه امروزی به عنوان قشر مهم و آگاهی بخش در جامعه هستند، شایسته است که رابطه آنها را با رسانه های اجتماعی یا همان شبکه های اجتماعی و تاثیرات آن بر زندگی اساتید با توجه به گسترش آن در جامعه ما، مورد توجه ویژه قرار گیرد.در ایران در عرصه سیاستگذاری فضای مجازی به ویژه رسانه های جدید توجه چندانی به نیازهای مخاطبان ایرانی در پیوستن به شبکه های اجتماعی نشده است. در حقیقت نگاه منفی به تحولات فناوری در عرصه رسانه های جدید و بی توجهی به نیازهای ارتباطی مخاطبان نه تنها ما را از شناخت علمی اینگونه نیازها دور می کند، بلکه زمینه را برای تاثرگذاری این شبکه ها - که بسیاری از مواقع همسو با منافع ملی ما نیست - فراهم می آورد
اهداف تحقیق
- شناخت تاثیر میزان استفاده از شبکه های اجتماعی بر مصرف مدرن اساتید
- شناخت تاثیر میزان استفاده از شبکه های اجتماعی بر فعالیت های مدرن اساتید
- شناخت تاثیر میزان استفاده از شبکه های اجتماعی بر روابط انسانی اساتید
فرضیات تحقیق
- استفاده از شبکه های اجتماعی بر میزان مصرف مدرن اساتید تاثیر معناداری می گذارد.
- استفاده از شبکه های اجتماعی بر میزان فعالیت های مدرن اساتید تاثیر معناداری می گذارد.
- استفاده از شبکه های اجتماعی بر روابط انسانی اساتید تاثیر معناداری می گذارد.
اساتید به دلیل داشتن روحیه خاص از جمله خلاقیت ، گرایش به برقراری ارتباط با افراد علمی در نقاط مختلف دنیا، حس کنجکاوی و علاقه به داشتن سبک زندگی متفاون به عضویت در شبکه های اجتماعی گرایش بیشتری دارند. آن ها در این شبکه ها با توجه به محدودیت های اجتماعی که در جامعه ایران وجود دارد به تبادل اطلاعات، کسب خبر و دوست یابی می پردازد. شبکه های اجتماعی فی نفسه ابزاری برای بی هویتی نیستند، ولی اگر جوانان آگاه نباشند و از کارکردهای نادرست این رسانه اجتماعی اطلاع نداشته باشند، این ابزار تبدیل به تهدیدی جدی برای افراد روشنفکر و جامعه خواهد شد. شبکه های اجتماعی مثل شمشیر دو لبه اند، اگر از آن ها درست استفاده نشود، بیشترین آسیب را به کاربران خواهند رساند، بنابراین به جای اساتید به استفاده از این رسانه های اجتماعی بهتر است آنها را از فرصت ها و تهدیدهای این رسانه اجتماعی آگاه کرد.
هدف مقاله حاضر، بررسی شبکه های اجتماعی بر سبک زندگی اساتید است. به عبارت دیگر، مسئله محوری این تحقیق شبکه های اجتماعی نوین، پیامدها و کارکردهای آن در زندگی روزمره سبک زندگی اساتید و تاثیراتی است که بر کنش های روزمره، استنبط خود و نیز روابط اجتماعی شان می گذرد. لذا برای پاسخگویی به این مسئله، ابتدا به توضیح رسانه های اجتماعی و ویژگی ها و کارکردهای آن در دنیای امروز خواهیم پرداخت و در ادامه، مباحثی درباره راببطه اساتید و رسانه های اجتماعی مورد بحث قرار می گیرد.پس از آن از دو رویکرد نظری به بررسی تغییرات ، پیامدها و کارکردهای حاصل از استفاده از شبکه های اجتماعی در زندگی روزمره و سبک زندگی جوانان، می پردازیم، در نهایت ضمن واکاوی مفهوم سبک زندگی، به رابطه میان شبکه های اجتماعی و سبک زندگی اساتید خواهیم پرداخت.
-1 مفهوم شبکه های اجتماعی
برخی صاحبنظران به جای استفاده از واژه رسانه های اجتماعی با توجه به کارکرد شبکه ای این دسته از رسانه ها، استفاده از واژه شبکه های اجتماعی را ترجیح می دهند. هلن صدیق بنای معتقد است هر چند شبکه های اجتماعی واژه ای است که برای نامیدن گروهی از افراد که در میان خود دارای ارتباطات سریع و مستمر هستند و یک حلقه منسجم ارتباطاتی را تشکیل می دهند، به کار می رود، اما این واژه امروزه عمدتاً برای نامیدن پایگاه های اینترنتی به کار می رود که افراد با عضویت در آن امکان دستیابی به اطلاعات سایر اعضاء، آشنایی با علایق آن ها، به اشتراک گذاری تولیدات متنی، صوتی و تصویری و نیز تشکیل گروه هایی بر اساس علایق مشترک با برخی از دیگر اعضای پایگاه را پیدا می کنند
