بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی تاثیر عملکرد اجتماعی شرکت بر عملکرد مالی با نقش میانجیگری واکنش های رفتاری مصرف کننده است. این پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری شرکت های صنایع غذایی استان خوزستان شامل 112 شرکت فعال است. تعداد پاسخگویان 540 نفر از مدیران شرکت ها و نیز مشتریان میباشد که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب به طبقات مختلف صنایع غذایی اختصاص یافت و سپس با نمونه گیری تصادفی ساده به مدیران و مشتریان عمده تخصیص یافته است. برای تحلیل داده های پرسشنامه از دو نرم افزار SPSS و AMOS استفاده شده است. نتایج حاصل از برازش مدل پژوهش با نرم افزار AMOS، نشان دهنده راوایی و پایایی سازه های مدل و برازش مناسب مدل پیشنهادی است. یافته های حاصل از مدل معادلات ساختاری نشان دادند که سه بعد عملکرد اجتماعی شرکت بر عملکرد مالی شرکت دارای اثر معنا دارند.
-1 مقدمه
در گذشته توانایی های یک شرکت به تخصص، شایستگی، بهبود کیفیت کالا یا خدمات و نوآوری های آن شرکت بستگی داشت، عملکرد اجتماعی شرکت شاخصی است که به نتایج مسئولیت اجتماعی شرکت، موفقیت ها یا شکست های مربوط به راهبردها، خط مشی ها و برنامه های فعالیت اجتماعی شرکت علاقه مند است. هرچند که یک اصطلاح است اما با این وجود اهمیت اساسی دارد و تلاش می کند موفقیت های کسب و کار را اندازه گیری نماید. عملکرد اجتماعی شرکت نه تنها درباره نتایج مالی و اندازه گیری عملکرد سنتی شرکت مانند بازگشت سرمایه گذاری توجه می کند بلکه هزینه های اجتماعی و زیست محیطی فعالیت های شرکت را نیز اندازه گیری می کند
یکی از مشکلات ناشی از عملکرد اجتماعی شرکت این است که در مقایسه با عملکرد مالی کمتر قابل اندازه گیری است: اول اینکه، ارزش ها جهانی نیستند و نه تنها بر اساس زمان و مکان بلکه از دیدگاه ایدئولوژی شخصی نیز بسیار متنوع می باشند. دوم اینکه، ارزیابی عملکرد اجتماعی شرکت خیلی ذهنی می باشد
تشخیص درباره آنچه که عملکرد اجتماعی شرکت، خوب یا بد است بسیار دشوار می باشد، حتی اگر به شاخص های مهمی در مناطق مختلف مانند کاهش آلودگی یا تبعیض، افزایش ایمنی در محیط کاری، فراهم کردن حمایت از مشتری توجه شود. در گزارش نهاد کسب و کار مفاهیم مسئولیت اجتماعی، رفاه اجتماعی، مشروعیت و رفتار اخلاق کسب وکار را با هم مرتبط می دانند. گرچه شرکت های بزرگ توانایی حفظ مسئولیت های اجتماعی را دارند اما پس از گذشت چند دهه از مطرح شدن اقدامات مربوط به عملکرد اجتماعی شرکت ها، پیشرفت واقعی در آن بسیار کند بوده است. برای سرعت بخشیدن به این گونه اقدامات، تفکر استراتژی پیشرفت پایدار در شرکت های بزرگ بسیار حائز اهمیت است
بام گارنر و کرنن4، . - 2010 عملکرد اجتماعی شرکت در کسب و کار از اصول اساسی مسئولیت اجتماعی شرکت ها است، که عبارت از فرآیندهای پاسخ به نیازهای اجتماعی و اجرای برنامه ها و سیاست هایی که نتایج ملموس آنها منعکس کننده روابط شرکت با جامعه است. عملکرد اجتماعی شرکت به عنوان مترادف مسئولیت اجتماعی شرکت و یا تعامل بین کسب وکار و جامعه مورد استفاده قرار می گیرد. مدل عملکرد اجتماعی شرکت برای اولین بار توسط کارول - 1979 - به عنوان یک ادغام سه بعدی از مسئولیت اجتماعی شرکت، در پاسخ اجتماعی شرکت ها به مسائل اجتماعی مطرح شد.
مدل دیگری نیز توسط وارتیک و کوکران - 1985 - 5 به سه جنبه از عملکرد اجتماعی شرکت پرداخت که عبارتند از: اصول ایجاد انگیزه، فرایندهای رفتاری و نتایج قابل مشاهده از اقدامات شرکت و مدیریت که مربوط به روابط شرکت با محیط خارجی است - وود، . - 2010 موضوع کارول درباره مسئولیت اجتماعی شرکت - اقتصادی، حقوقی، اخلاقی و داوطلبانه - است که بعنوان اصول عملکرد اجتماعی شرکت بیان شده اند. علاوه بر این، کارول اشاره کرد که مدل عملکرد اجتماعی شرکت وارتیک وکوکران - 1985 - سه اصل مسئولیت اجتماعی در سازمان - مشروعیت اجتماعی، مسئولیت عمومی و اختیار مدیریتی - هستند که اصول ایجاد انگیزه رفتار انسانی و سازمانی را ایجاد می نمایند
در نظریه یکپارچگی نیز شرکت در جذب، شناسایی و پاسخگویی به مطالبات اجتماعی تمرکز دارد و در تلاش برای مشروعیت اجتماعی، پذیرش بیشتر و قدر و منزلت اجتماعی است. که این گروه شامل نظریه های مدیریت اموراجتماعی، اصل پاسخگویی عمومی، مدیریت سهامداران و عملکرد اجتماعی شرکت ها است - لیزارزبر6 ،. - 2012 لذا این پژوهش قصد دارد، به بررسی عوامل مربوط به عملکرد اجتماعی، در یک مدل یکپارچه که هم از نظر مفهومی و هم استراتژیک ارزشمند است بپردازد. علاوه بر آن مبانی نظری در حوزه عملکرد اجتماعی شرکت ها اندک است لذا تدوین مدلی برای عملکردهای اجتماعی برای سازمان های ایرانی از جمله شرکت های صنایع غذایی یکی از نیاز های اساسی است و این پژوهش در پی تدوین و آزمون مدلی مفهومی برای شرکت های صنایع غذایی است تا به تاثیر عملکرد اجتماعی بر عملکرد مالی شرکت های صنایع غذایی در استان خوزستان بپردازد. با توجه به بیان مسئله سوال زیر مبنای انجام پژوهش قرار گرفتْ
آیا عملکرد اجتماعی بر عملکرد مالی شرکتهای صنایع غذایی استان خوزستان تاثیر دارد؟
-2 مبانی نظری پژوهش
وود1 در سال 1991 سه سطح آنالیز و بررسی را شرح میدهد که به وسیلهی آن تعریف مسئولیت پاسخگوئی اجتماعی را به سه سطح تقسیم مینماید و با این روش تحلیلی سبب ملموستر شدن مفهوم مسئولیت اجتماعی شرکتها میگردد. سطح اول تعریف وود سطح موسسه است. در این جا مسئولیت شرکت ها به طور عمومی؛ بلندمدت و روابط آنها با جامعه مورد بحث قرار میگیرد. در این سطح قسمتی از تئوری مسئولیت اجتماعی شرکت ها که مربوط به قانونمندی مسئولیت اجتماعی شرکت ها از طریق جامعه به عنوان یک مفهوم یا روش تجاری میباشد و برای همه شرکت ها و با هرگونه ابعاد و اندازهای قابل کاربرد است.
سطح دوم، سطح سازمانی میباشد. در این سطح روشن میشود بنگاه دقیقاً در برابر چه کسانی مسئولیتپذیر است. ذی نفعان عمدهی بنگاه شناسایی میشوند. وود مسئولیت پذیری در این سطح را مسئولیت اجتماعی نامید. وود سومین لایه را سطح فردی تعریف میکند. در این سطح میزان و قدرت تشخیص و تصمیمگیری مدیریتی در قبال ذینفعان مورد بررسی قرار میگیرد. در این سطح به این نکته اشاره دارد که چقدر تک تک مدیران به ذی نفعان بنگاه اهمیت میدهند
بدون شک در ادبیات موضوع؛ چارچوب کارول - 1979 - 2 به عنوان پر استفادهترین چارچوب نقل شده است. کارول عنوان کرد که تکلیف اجتماعی هر بنگاه را می توان از چهار منظر مشاهده نمود که پرداختن به آنها موجب ارتقای کیفیت شهروندی هر بنگاه میگردد که این چهار منظر عبارتاند از منظر اقتصادی، حقوقی، اخلاقی و نوعدوستی و در ادامه بیان میکند که این چهار منظر کاملاً از یکدیگر جدا نمیباشند و هر یک به مثابه یک زنجیره است که در یک طرف آن دغدغههای اقتصادی و در سوی دیگر دغدغههای اجتماعی نهفته است.
الف. تعهدات اقتصادی: به طور کلی بنگاههای اقتصادی به عنوان واحدهای اقتصادی در جوامع برای نیل به اقتصاد بهتر شکل گرفتهاند و تولید خدمت و کالا برای اعضای جامعه اولین و بدیهیترین هدف بنگاههای اقتصادی میباشد.
ب. تعهدات حقوقی: جامعه از بنگاهها فقط نمیخواهند که سود ده باشند بلکه همچنین میخواهد مطابق با قوانین و مقررات رفتار نمایند.
ج. تعهدات اخلاقی: تعهدات اخلاقی بازگو کنندهی فعالیتهایی است که برخلاف تعهدات اقتصادی و تعهدات حقوقی تدوین نشدهاند و از طرف افراد جامعه به صورت دستورالعمل ارائه نشدهاند. تعهدات اخلاقی دربرگیرندهی هنجارها، استانداردها و انتظاراتی است که بازگو کنندهی دغدغههای مصرفکنندگان، کارکنان، سهامداران و جوامع در خصوص عدالت، برابری و پاسداری از وجدان ذی نفعان میباشد
