بخشی از مقاله
چکیده
در بحث پایداری بیشتر تاکید بر عوامل زیست محیطی و اقتصادی بوده و بعد اجتماعی پایداری از توجه کافی برخوردار نبوده است. در سال های اخیر عوامل اجتماعی به عنوان پیش نیازی برای پایداری، تمرکز زیادی را به خود معطوف کرده است. در واقع در پایداری اجتماعی محور اصلی، انسان نسل حاضر و آینده می باشد.
این مقاله از میان ابعاد اجتماعی پایداری مقوله ی امنیت اجتماعی را مورد تحلیل قرار می دهد. هدف این پژوهش آشنایی با تاثیرات فضا های نیمه عمومی- نیمه خصوصی خانه بر ترس عابران پیاده و ساکنان خانه و محله، در راستای تحقق امنیت اجتماعی توام با نظارت عمومی است.
از این رو با بررسی چند نمونه ی موردی خانه، به واکاوی فضاهای آن پرداخته و با روشن شدن تعریف فضاهای نیمه عمومی - نیمه خصوصی خانه ها در می یابیم که با سیر تبدیل شدن فضا های خصوصی به عمومی امنیت داخلی ساکنان خانه کاهش یافته و با تبدیل فضا های عمومی به خصوصی امنیت اجتماعی محله مورد تهدید قرار می گیرد. در نتیجه با پیشنهاد ایجاد مرز های میانی فضاهای نیمه عمومی- نیمه خصوصی خانه ها سعی بر ایجاد امنیت دو سویه، برای ساکنین محله و خانه شده است.
-1 مقدمه
در بحث پایداری بیشتر تاکید بر عوامل زیست محیطی و اقتصادی بوده و بعد اجتماعی پایداری از توجه کافی برخوردار نبوده است. در سال های اخیر عوامل اجتماعی به عنوان پیش نیازی برای پایداری، تمرکز زیادی را به خود معطوف کرده است. در واقع در پایداری اجتماعی محور اصلی، انسان نسل حاضر و آینده می باشد. این مقاله از میان ابعاد اجتماعی پایداری مقوله ی امنیت اجتماعی را مورد تحلیل قرار می دهد.
یکی از اساسی ترین مشکلات جوامع امروزی ما وجود تهدیدات و خطراتی است که بطور روزمره و در فضاهای شهری شهروندان را تحت تاثیر قرار می دهد . این امر زمانی مشکل سازتر می شود که افراد در فضای زندگی روزمره خود یعنی در محل سکونت خود با رفتارهایی روبرو شوند که باعث عدم احساس امنیت آن ها در فضاهایی باشد که می بایستی در آن ها راحت بوده و با فراغ بال خود و خانوادشان از آن فضاها استفاده نمایند. بنابراین مسئله امنیت واحساس امنیت در همه فضاهای شهری و مخصوصا در فضاهای باز محلات مسکونی از اهمیت خاصی برخوردار است.
رویکرد جلوگیری از جرایم شهری با تکیه بر طراحی محیطی “CPTED” با الزامات عمومی همچون کاربری مختلط، طراحی مسیرهای قابل پیش بینی، نور پردازی مناسب شهری، طراحی فضاهای قابل دفاع زمینه لازم جهت کاهش و ممانعت از شکل گیری جرایم شهری را در فضاهای شهری فراهم می آورد؟ بر این اساس در این تحقیق سعی بر آن است تا با شناسایی و بررسی عوامل ایجاد کننده امنیت و نیز یافتن فضاهای شهری امن و ناامن در محلات مسکونی در جهت یافتن چاره ای برای این موضوع باشیم .
-2مفهوم پایداری و توسعه پایدار
امروزه واژه پایداری - Sustainability - همراه با واژه توسعه پایدار - Sustainable Development - به صورت گسترده ای در مباحث توسعه اقتصادی، زیست محیطی و حتی اجتماعی به کار می رود .فرهنگ دهخدا پایداری را به معنای بادوام و ماندنی آورده است.× همچنین مفهوم پایداری امروزه از نیازهای مردم و چگونگی توزیع منابع امروز و آینده ناشی می شود×؟مک این تاش یک تعریف ساده برای مفهوم پایداری بیان می کند"پایداری مفهومی ساده دارد×ْزندگی با یکدیگر در میان طبیعت "و می گوید ما باید مطمئن شویم که هر کسی میتواند به طور شایسته و خوب زندگی کند.
شرط اساسی در نیل به پایداری محیطی، برقراری تعادل پویا میان نظامهای مختلف محیط است. این شرط از دیدگاه عملی دستیابی همزمان به پایداری نظامهای بوم شناختی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی با اهداف زیر را ایجاب می کند
· اهداف محیطی:×ایجاد کیفیت محیطی برتر، قابلیت کاربرد مجدد، حذف زباله و بازمانده، مصرف مصالح کم دگرگون شونده، بازیافت مصالح، بازیافت آب از فاضلاب، حذف انتشار آلاینده ها؟ ×
· اهداف اقتصادی: ایجاد ارزشهای برتر، تقلیل هزینههای جاری، تقلیل مصرف انرژی، ارائهی راهحلهای بدون نقص، روشهای آسان تولید، راهحلهای آینده نگر
· اهداف اجتماعی:امنیت، قابلیت انطباق، به خدمت گرفتن کیفیت، حذف فقر انرژیک، ایجاد عایق صوتی، برنامه های منعطف، زندگی توأم با سلامت، مراقبتهای خانگی، آموزش دائمی. - احمدی، فرهاد، - 1383 طبق گزارشی که برانت لند از کمیسیون جهانی محیط و توسعه دارد، توسعه پایدار را چنین تعریف کرده است:
"توسعهای که نیازهای امروزی را بدون از دست دادن توانایی پاسخگویی به نیازهای نسل آینده ممکن سازد، توسعه پایدار است
ال کین و مکلارن در کتاب باززنده سازی شهر چهار اصل را برای توسعه پایدار شهری پیشنهاد می کنند:×آینده نگری، محیط زیست، عدالت، مشارکت آینده نگری همان تأثیر اعمال و رفتار کنونی ما بر فرصتها و رفاه مردم آینده است.
محیط زیست که به مصرف منابع تجدیدپذیر و سرمایه های زمین و مسأله آلودگی می پردازد×و مشارکت به این معنا که مردم در تصمیمگیری ها و مشارکتهای جاری شرکت داده شوند. پایداری محیطی و اقتصادی به عنوان پیش نیازی برای پایداری اجتماعی محسوب می شوند×؟پایداری اجتماعی به عنوان مهم ترین و مشکل ترین هدف در توسعه شهری و معماری است . شکل سیر اهمیت یافتن پایداری اجتماعی را دهه های اخیر نشان می دهد.
-3 بعد اجتماعی پایداری و توسعه پایدار
-1-3مفهوم توسعه پایدار اجتماعی
توسعه پایدار اجتماعی را می توان به طور کلی دگرگونیهای مثبت اجتماعی در جامعه تصور کرد. بلکینگ توسعه پایدار اجتماعی را بدین شکل تعریف می کند:×تغییر، رشد یا تکامل سیستمهای اجتماعی در جهت افزایش کیفیت زندگی همه اعضای جامعه با در نظر گرفتن استعدادها و ظرفیتهای جامعه. - - Belkinge,uni, 2008 این تعریف یکی از مقبول ترین تعریف های توسعه پایدار اجتماعی در مبانی نظری جدید است. و در نهایت توسعه پایدار اجتماعی توسعه ای است که
· نیازهای اساسی به غذا، سر پناه، شغل، درآمد، شرایط زندگی و فعالیت را تأمین کند.×
· عدالت خواه باشد و این اطمینان را بدهد که منافع توسعهکاملاً در سراسر جامعه به صورت مساوی توزیع می شود.
· رفاه فیزیکی، ذهنی و اجتماعی جامعه را ارتقاء داده یا حداقل از بین نبرد.
· آموزش، خلاقیت و توسعه توان انسانی را برای کل جامعه ترویج نماید.
· میراث فرهنگی و زیستی را حفظ کرده و احساس ارتباط با تاریخ و محیط زیست را تقویت کند؟
· مردم سالارانه باشد و مشارکت و دخالت شهروندان را ترویج دهد.
· شرایط زندگی را بهتر کرده و بین طراحی شکل محلهای عمومی شهر با رفاه اجتماعی کالبدی و شور و هیجان ساکنان شهر ارتباط برقرار نماید
فرایندهایی که برای رسیدن به این اهداف ابداع می شوند زیرساختهای نرم جامعه نامیده می شوند که شامل خدمات معمولی انسان - بهداشت، آموزش، خدمات اجتماعی، اوقات فراغت، امور فرهنگی و... - و نیز زیر ساختهای غیر رسمی جامعه و روابط اجتماعی هستند که جامعه را شکل می دهند
3-2 شاخص های پایداری اجتماعی
گروه توسعه پایدار دانشگاه بروکلس شاخصهای پایداری اجتماعی را به دو گروه شاخص نرم و سخت تقسیم می کندْ جدول - . - 1 در توسعه پایدار، معماری و شهرسازی به عنوان محیط و بستر زندگی بشری از جایگاه مهمی برخوردار می باشند
جدول - : - 1 شاخص های پایداری اجتماعی
-4 پایداری اجتماعی در معماری
پایداری در معماری شامل اهداف کالبدی از جمله اهداف محیطی و اقتصادی و اهداف غیر کالبدی، شامل هدف های اجتماعی می باشد؟ برای مثال استفاده از مصالح قابل بازیافت در ساختمان، طراحی اقلیمی ساختمان، صرفه جویی در مصرف انرژی و تقلیل هزینه ها در دراز مدت از اهداف کالبدی پایداری و استفاده از رنگ ها یا فرم های خاص با هدف خاطره انگیزی
