بخشی از مقاله
چکیده
در دنیای امروز هوش تجاری در حوزه کسبو کار بسیار مورد توجه بوده و سازمانهایی که از آن بیبهره یا کم بهره باشند، در عرصه رقابت با مشکلات اساسی روبرو خواهند شد. فناوریهای نوین با سرعتی سرسامآور در حال پیشرفت هستند، بهطوری که جوامع به صورت عام و بازار بهصورت خاص با شتابی وصف ناپذیر به دنبال ترفندهایی میگردند که بقایشان را در این عرصه آشفته و متلاطم تضمین کنند. در این مقاله سعی شده پس از معرفی هوش تجاری به بررسی شاخصهای مختلف آن و فناوری اطلاعات پرداخته و سپس تاثیر فناوری اطلاعات در موفقیت هوش تجاری بررسی شود. در نهایت به ضرورت توجه بخش کسبو کار به این قابلیت به عنوان مزیت رقابتی امروز و پیش شرط بقاء فردا اشاره شده است.
-1 مقدمه
امروزه به علت پیشرفت و گسترش در هر شاخه از علم و دانش، هر نوع تجارت با رقابت شدید مواجه هست. این پیشرفت و گسترش موجب پیشرفت در انواع مختلف از فناوریها، انتقال تجارتها از محیط محلی به جهانی، بیشتر شدن آگاهی مشتری، انتظارات بالای او از محصولات و خدمات و باکیفیت بودن آنها و عوامل دیگر میشود.
امروزه هر سازمان باید فعالیتهای تجارتی خودش را گسترش دهد در غیر این صورت رفته رفته در عرصه رقابت سهم بازار خود را از دست خواهد داد. خواست مشتریان به سرعت در حال تغییر است و اگر سازمانی نتواند این تغییرات را درک نماید با تهدیدهای جدی مواجه خواهد شد بنابراین سازمان برای تداوم حیات خود و همچنین رشد و شکوفایی به دنبال استفاده از دانش جدید و کاربردهای آن به عنوان مزیت رقابتی هستند.
از جمله مفاهیم جدید در عرصه کسبوکار، هوش تجاری است. هوش تجاری به سازمانها کمک میکند تا وضعیت تجارتی گذشته و موجود را، هم بهصورت کلی و هم بهصورت جزئی بهتر مشاهده کنند تا بتوانند تجارت خودشان را خوب تحلیل نمایند. هوش تجاری امکان و توانایی بهبود کیفیت خدمات را فراهم میکند و میتوانند برنامهریزی و تصمیمگیری را نیز تسهیل نمایند. با کمک هوش تجاری یک سازمان میتواند فعالیتها را خیلی خوب نظارت کند و استراتژیهایی برای مقابله با فعالیتهای نامشروع و نادرست تدوین کند. موفقیت هوش تجاری به طور شگرفی به محیطهای تصمیمگیری در سازمان وابسته است. در این محیطها افراد و مدیران با ویژگیهای خلقی، شخصیتی، بومی، جغرافیایی و... با نگرشهای متفاوت در تصمیمهای سازمان دخیل هستند و تأثیرات متفاوتی بر آن میگذارند
امروزه معنای اصطلاح فناوری اطلاعات بسیار وسیع شده است و بسیاری از جنبه های محاسباتی و فناوری را دربرمیگیرد و نسبت به قبل شناخت این اصطلاح آسان تر شده است. چتر فناوری اطلاعات تقریبا بزرگ است و بسیاری از زمینه ها را پوشش میدهد. فناوری اطلاعات و ابزارهای کیفی، تاثیر مهمی بر عملکرد شرکت ها دارند و هر یک به صورت گسترده مورد مطالعه قرار گرفته اند.
اهمیت فناوری اطلاعات و اثرات آن برای شرکت ها و سازمانها به طرز چشمگیری افزایش یافته و رشد و توسعه آن احساس میشود. غالباً بیان میشود که فناوری اطلاعات مهم ترین عامل افزایش بهرهوری و کاهش هزینهها است. اما مطالعات دیگر عکس این مطلب را نیز نشان داده است. دوان1 و کرامر2 دریافتهاند که سرمایهگذاری بر روی فناوری اطلاعات تاثیر مثبتی بر روی تولید ناخالص داخلی 3 - GDP - در کشورهای توسعه یافته دارد، حال آنکه در کشورهای در حال توسعه چنین نیست. فناوری اطلاعات قبل از اینکه یک سیستم سختافزاری و مجموعهای از الگوها باشد یک نظام فکری و فرهنگی است و میتوان آن را فرهنگ تولید اطلاعات نامید .
فناوری اطلاعات - IT - یعنی روش های تولید و جمعآوری اطلاعات و استفاده از آن در جامعه و سازمانها با کوچک کردن، ارزان کردن و کاربری ساده که این امر با ارائه برنامه های متنوع رایانهای باعث شده دسترسی به اطلاعات از هر جا و توسط هر شخصی به راحتی صورت گیرد. امروزه با اطمینان کامل میتوان ادعا کرد که استفاده از راه حل هوش تجاری - BI - میتواند قدرت رقابت پذیری یک سازمان را افزایش دهد و از دیگر سازمانها متمایز نماید. این راهحل این امکان را به سازمان میدهد تا با به کارگیری اطلاعات موجود از مزایای رقابتی و پیشرو بودن بهرهبرداری نمایند و درک بهتر تقاضاها و نیازمندیهای مشتریان و مدیریت ارتباط با آنان را میسر میسازد. این راه حل این امکان را به سازمان میدهد تا بتواند تغییرات مثبت یا منفی را کنترل کنند .
نظربه اینکه یکی از ویژگیهای اصلی دنیای معاصر، حجم عظیم دادهای است که دنیا را دربرگرفته است و با توجه به اینکه هدف نهایی هوش تجاری بهبود بهنگامی و کیفیت اطلاعات است، حال کشف فناوریهایی که در حوزهی کلان داده موثر باشند و بتوانند راهکارهایی را در راستای دسترسی به اطلاعات باکیفیت ارائه دهند و همچنین توانایی پردازش و تجزیه و تحلیل بهنگام این اطلاعات را داشته باشند، گام بزرگی را در نوآوری و موفقیت سازمان برخواهد داشت.
-2 پیشینهی فناوری اطلاعات
سه دهه آخر قرن نوزدهم میلادی به عنوان دوره الکترومکانیکی فناوری اطلاعات شناخته شده است.که در آن یک تغییر الکترونیکی با ابزار حرکت مکانیکی پردازش اطلاعات توسعه پیدا کرد. از مهمترین این ابزارها ماشینهای تحریر، ماشینهای تکثیر و ماشینهای جدولی بودند که در حدود سال 1900 توسعه داده شدند و در تاریخ فناوری اطلاعات به عنوان سرآغاز رایانههای نوین شناخته شدند.
پیدایش مخترع ماشینهای تجاری سرانجام در سال 1924 به نام صنایع الکترونیکی در حدود سال 1900، در توسعه بخش عمدهای از پیشرفتهای فناوری اطلاعات تاثیر زیادی داشت. مهمترین این موارد اختراع AM در دهه 1920، رادار و تلویزیون در دهه 1930 و رایانه الکترونیکی دردهه 1940 بود.
تحول الکترونیکی در زمینه اهداف رشد فناوری اطلاعات بعد از جنگ جهانی دوم با اختراع ترانزیستور در سال 1947 آغاز شد و به دنبال آن، ترکیب مدارها در سال 1957 توسعه یافت، پس از آن رایانهای که به » نسل دوم« معروف بود در اواخر دهه 1950 پدید آمد و سپس رایانههای کوچک در اواسط دهه 1960 عرضه شد.
شاید حادثهای که بزرگترین تاثیر را بر فناوری اطلاعات امروزی داشت، اختراع ریزپردازندهها در سال 1971 بود که بهوسیله اولین ریزپردازندههای تجاری در سال 1975 توسعه یافت. به موازات پیشرفت در محاسبات، سیستمهای اصلی انتقال اطلاعات عرضه میشدند.
از دهه 1940 میکروموج به عنوان اولین جایگزین کابل محوری برای اطلاعرسانی فاصلههای طولانی پدید آمد. سیستمهای ارتباطی ماهوارهای از دهه 1950 برای ترافیک تلفن بین المللی و انتقال موفق اطلاعات به وسیله فیبر نوری در دهه 1970 گسترش پیدا کرد. دهه 1980 آغازی برای ابزار فرعی بسیار پیشرفته برای انتقال اطلاعات همچون پست تصویری تلکس و مودم بود.
صنعت فناوری اطلاعات به طور پیوسته و به سرعت در دهه 1990، به وسیله اطلاعات دیجیتالی با هر محتوایی - علامت، صدا، نور و.. - برای گسترش دادن، پردازش کردن، ذخیرهسازی و بازیابی اطلاعات توسعه یافت. سیستمهای سریعتر و سیستمهای کوچکتر که به هر صورت به سمت فناوری اطلاعات همگرا میشوند نیز رو به گسترش نهاد
3 مفهوم هوش تجاری
هوش مجموعهی تواناییهایی است که برای حل مسأله و ایجاد محصولات جدید که در یک فرهنگ، ارزشمند تلقی میشوند، بهکار میرود ؟یکی از مهمترین انواع هوش که در محیط کسبوکار و برای مدیران ارشد سازمانی از اهمیت بالایی برخوردار است، هوش تجاری می باشد. هوش تجاری شامل فرآیندها، ابزارها و فناوریهای مختلف است که برای تبدیل داده به اطلاعات و اطلاعات به دانش مورد نیاز هستند. برنامه های کاربردی هوش تجاری موجب تسریع در روند تصمیم گیریهای تجاری در رابطه با کیفیت دادهها میشود
هوش تجاری، یک اصطلاح عظیم است که اولین بار توسط هوارد درسنر از گروه گارتنر در سال1989 جهت توصیف مجموعه ای از مفاهیم و روش ها جهت بهبود تصمیمگیری کسبوکار با استفاده از سیستمهای پشتیبانی کامپیوتری، مطرح گردید.
اولین تعریف علمی هوش تجاری توسط گوشال و کیم - 1986 - بدین صورت انجام شدْ "یک فلسفه مدیریتی و ابزاری جهت کمک به سازمانها برای مدیریت و تصفیه اطلاعات کسبوکار با هدف اتخاذ تصمیمات کارا در محیط کسبوکار".
اکرسون - 2010 - این بینش را که هوش تجاری میبایست در ایجاد ابزارهایی مانند تولید گزارشها، پرسوجوهای تحلیلی، OLAP، داشبوردها، روشهای داده کاوی و ابزارهای برنامهریزی و مدلسازی توانا باشد را ایجاد نمود.
لونکویست و پیرتیماکی - 2006 - بیان کرده اند که اصطلاح هوش تجاری می تواند برای دو مفهوم زیر به کار رود:
-1 اطلاعات و دانش مرتبط سازمان که محیط کسبوکار، سازمان، شرایط بازار، مشتری، رقبا و ذینفعان و ملاحظات این چنینی را توصیف می نماید
-2 فرایندهای سیستماتیکی که بهوسیله سازمان در جهت اکتساب، تحلیل و توزیع اطلاعات برای تصمیمگیری در مورد کسبوکار بهکار گرفته میشوند
هوش تجاری یا هوش کسب و کار که قالب عمدهتری را مانند استفادههای تجاری و غیرتجاری - نظامی و غیرانتفاعی - دربردارد، عبارت است از بعد وسیعی از کاربردها و تکنولوژی برای جمعآوری داده و دانش جهت زایش پرسوجو در راستای آنالیز بنگاه برای اتخاذ تصمیمات تجاری دقیق و هوشمند. یک هوش تجاری بر اساس یک معماری بنگاه تشکیل شده است
