بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر مدیریت دانش کارکنان بر اثربخشی سازمانی در سازمان هواشناسی کشور در سال 95-96 با روش همبستگی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه کارکنان اداری سازمان هواشناسی کشور است که جمعاً 155 نفر است. نمونه آماری پژوهش حاضر بر اساس جدول مورگان 110 نفر بدست آمد. اطلاعات پژوهش با استفاده از دو پرسشنامه سنجش اثربخشی سازمانی پارسونز و پرسشنامه پرسشنامه استاندارد مدیریت دانش نوناکو - 1995 - بدست آمد. پایایی هر دو پرسشنامه بر اساس فرمول آلفای کرونباخ به ترتیب 0/977 و 0/938 محاسبه شد. جهت تجزیه و تحلیل دادهها از روش آمار استنباطی شامل آزمون همبستگی و رگرسیون ساده و سلسله مراتبی استفاده شده است. نتایج آزمون همبستگی نشان داد که تاثیر مدیریت دانش کارکنان بر اثربخشی سازمانی در سازمان هواشناسی کشور وجود دارد. همچنین بر اساس آزمون رگرسیون ساده و سلسله مراتبی مشخص گردید که بین تمامی مؤلفه های مدیریت دانش کارکنان و اثربخشی سازمانی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
واژگان کلیدی: مدیریت دانش، اثربخشی سازمانی.
مقدمه
محققان اثربخشی سازمانی را به عنوان میزان کسب اهداف کوتاه مدت و بلندمدت باتوجه به انتظار ذینفعان، ارزیابی کنندگان و مرحله زندگی سازمانی تعریف می کنند. اثربخشی برای سازمان هواشناسی کشور ضروری به نظر می رسد. چرا که در صورت عدم اثربخشی و عدم توانایی در انجام وظایف خود اثرات جبران ناپذیری بر همه بخش های کشور از جمله شهری، کشاورزی، دامداری و ... وارد خواهد آورد. در این عصر دانایی محوری، دانش تنها منبع متمایز سازمان ها به شمار می رود که برای حفظ اثربخشی سازمان ها ضروری است از این رو مدیریت دانش یکی از وظایف کلیدی سازمانهای موفق امروزی می باشد.
باید درنظر گرفت. به اعتقاد زاک 3برای کسب دانش مشابه، رقبا مجبورند خودشان را در تجربیات مشابه درگیر کنند اما بدست آوردن دانش از طریق تجربه، کاری زمانبر است. یکی از متغیرهایی که به نظر می رسد بر رابطه مدیریت دانش و اثربخشی سازمانی تأثیر داشته باشد چابکی سازمانی است. اصطلاح چابک سرعت واکنش و انعطافپذیری سازمان را در مواجهه با رویدادهای داخل و خارج بیان می کند. بنابراین در این پژوهش به بررسی تاثیر مدیریت دانش کارکنان بر اثربخشی سازمانی با متغیر میانجی چابک سازی در سازمان هواشناسی کشور می پردازیم.
بیان مسأله
سازمان به منظور تحقق اهداف به وجود آمده اند و بحث موفقیت در سازمان ها به طور کلی با عنوان اثربخشی سازمانی ارائه می شود. در اولین دیدگاه هایی که به سال های دهه 1950 برمی گردد نیز اثربخشی به عنوان میزان یا حدی که یک سازمان اهدافش را محقق می سازد تعریف شده است - صفایی و حاجی اصل، . - 1391سازمان هواشناسی کشور، سازمانی دولتی است که فعالیت خود را ابتدا از سال 1334 و بعنوان اداره کل هواشناسی زیر نظر وزارت راه و ترابری آغاز کرد و پس از چندی به سازمانی مستقل تبدیل گردید. این سازمان در سال 1338 به عنوان یکصد و سومین عضو سازمان هواشناسی جهانی به عضویت این سازمان جهانی در آمد. سازمان هواشناسی کشور، قبل از انقلاب بیشتر درخدمت ترابری هوائی و صنعت هواپیمائی بود و به مسائل هواشناسی کاربردی، کمتر توجه میشد. ولی پس از انقلاب اسلامی و با تعیین کشاورزی به عنوان محور اصلی فعالیتهای اقتصادی کشور، این سازمان نیز، خدمات خود را به سمت کشاورزی سوق داد و امروزه، توسعه ایستگاهها و بهکرد سامانه آمار هواشناسی کشور، در جهت ارائه خدمات به بخشهای تحقیقاتی کشاورزی، دامداری، آبیاری و زندگی روزمره مردم، گرایش دارد.
در حال حاضر سازمان هواشناسی کشور با حدود صد و بیست و شش هزار ایستگاه هواشناسی داخل کشور در حال فعالیت است. این مرکز با دریافت اطلاعات ساعت به ساعت جوی کلیه کشورهای خاورمیانه، اروپا و آسیا و جمع آوری همزمان اطلاعات از ایستگاه های هواشناسی سینوپتیک داخل کشور روزانه چندین نقشه هواشناسی در سطوح مختلف جو تهیه و پیشبینی های لازم را انجام داده و به تهیه گزارش های لازم در مورد وقوع طوفان، سیل، سرمای شدید و ناگهانی می پردازد بنابراین اثربخشی برای این سازمان ضروری به نظر می رسد. چرا که در صورت عدم اثربخشی و عدم توانایی در انجام وظایف خود اثرات جبران ناپذیری بر همه بخش های کشور از جمله شهری، کشاورزی، دامداری و ... وارد خواهد آورد؟
رابینز - 1990 - 4 اثربخشی سازمانی را به عنوان میزان کسب اهداف کوتاه مدت و بلند مدت با توجه به انتظارات ذی نفعان، ارزیابی کنندگان و مرحله زندگی سازمانی تعریف می کند. ففر و سالانسیک - 1978 - 5 اثربخشی سازمانی را درجه و میزانی که سازمان نیازها را برآورده می سازد یا برآوردن معیارهای ارزیابی افراد خارج از سازمان تعریف می کنند. درمجموع اثربخشی سازمان ها در فرآیندها و روش های مدیریتی نهفته است - به نقل از سیدنقوی و همکاران، - 1389؟
یکی از متغیرهایی به نظر می رسد بر اثربخشی سازمانی اثرگذار باشد مدیریت دانش6 است. مدیریت دانش فرایندی است که به سازمان ها یاری می دهد تا اطلاعات مهم را بیابند، گزینش،سازماندهی و منتشر کنند. مدیریت دانش تخصصی است که برای فعالیت هایی چون حل مشکلات آموختن پویا، برنامه ریزی راهبردی و تصمیم گیری ضروری است - سلطان حسینی و موسوی، . - 1391 مدیریت دانش توجه به شیوه جدید تفکر در مورد سازمان و تسهیم منابع فکری و روشی برای بهره وری و بهبود عملکرد می باشد. در این مدیریت توجه به بهینه سازی دانش سازمانی برای افزایش عملکرد از طریق رویه های مختلف می باشد.
امروزه کارکنان هوشمند و با دانش به عنوان مهم ترین سرمایه های یک سازمان با توجه به قدرت خلاقیت و نوآوری، خلق فرآیندهای سازمانی نوین، فناوری های جدید و توسعه محصولات و خدمات جدید، سازمان را به مزیت رقابتی پایدار رهنمون می کنند.تلاش های نوآورانه در سازمان نتیجه سرمایه گذاری هدفمند در فرآیند یادگیری و ارتقاء مدیریت دانش است. نظام مدیریت دانش، موجب می شود سازمان ها بطور هوشمند عمل کرده و فرآیندها با سرعت و کارآیی بیشتر، انجام بگیرند و به دلیل کاهش نیاز به بازآفرینی راه حل ها، صرفه جویی های زیادی را متوجه سازمان می کند - کانگاس7 ، . - 2005 از طرف دیگر سازمانهای سالم و دارای قدرت دانش خواهند توانست تغییرات و پویایی های محیطی و فرصت های جدید را شناسایی و برتری های بلندمدت خود را در عرصه رقابتی حفظ نمایند.
جوامع فراصنعتی امروز جوامع اطلاعاتی هستند که درآن به تدریج فن آوری های نیرو افزا جای خود رابه فن آوری های دانش افزا می دهند. لذا می توان گفت مدیریت موثر برسرمایه دانش پایدارترین منبع توسعه محسوب شده و نیاز اساسی سازمان های هزاره سوم است. امروزه با تأکید فزاینده بر سازمان های دانش محور به جای سازمان های تولید محور، دانش از عوامل مهم در سازمان ها به حساب می آید، و برخورداری از دانش و اطلاعات روزآمد برای ادامه حیات سازمان ها به یک ضرورت انکارناپذیر تبدیل شده است. بنابراین
