بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش بررسی تاثیر مدیریت رفتار سازمانی بر تحول نظام اداری - مطالعه موردی: بانک ملی استان آذربایجان غربی - می باشد. تحقیق حاضر از نظر هدف، در گروه تحقیق¬های کاربردی و بر حسب نحوه گردآوری داده ها، تحقیق حاضر از نوع توصیفی و بر حسب چگونگی اجرا در قالب تحقیقات پیمایشی قرار دارد. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه کارکنان بانک ملی استان آذربایجان غربی می باشد، که تعداد این افراد 606 نفر بوده، که از این تعداد با روش کوکران، 235 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده اند.
در این تحقیق برای جمع آوری اطلاعات و داده ها از پرسشنامه ،که شامل 62 سوال بوده که روایی مناسبی داشته و پایایی آن نیز - ضریب آلفا کرونباخ - 0/823 بدست آمد که نشان دهنده قابلیت اعتماد نسبتا مناسب پرسشنامه است.
جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS استفاده شده است که با اطلاعات حاصل از پرسشنامه به بررسی آمار توصیفی و آمار استنباطی داده پرداخته شد. همچنین از آزمون های کولموگروف اسمیرنف، برای یافتن نرمال بودن یا نبودن توزیع متغیرها استفاده شد، از همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره برای بررسی تاثیر متغیر مستقل بر متغیرهای وابسته استفاده شد. نتایج بررسی در این تحقیق نشان داد که مدیریت رفتار سازمانی بر تحول نظام اداری تاثیر دارد..
مقدمه
در رشته رفتار سازمانی مطالعه منظم جایگزین قضاوت مشهودی میشود، یعنی مدارک و شواهد علمی که در شرایط کنترلشده جمعآوری میشود، به شیوهای معقول موردسنجش و ارزیابی قرار میگیرد و در رابطه با هر معلولی در پی علت برمیآید. ایجاد تحول اداری در کشور میتواند با اهداف اصلی از قبیل ایجاد تغییرات بنیادی به منظور تحول و تکامل در ساختار نظام مدیریتی حاکم بر وظایف دولت و رفع موانع و معضلات نظام اداری و اجرایی درراه توسعه ورشد کشور، بازنگری در تفکر حاکم بر مدیریت منابع انسانی بهعنوان باارزشترین منبع اجتماعی و سازمانی و همچنین بازنگری در مبانی فلسفی و تفکر حاکم بر طراحی و سازماندهی تشکیلات کلان دولت بهگونهای که تأثیر اصلی خود را در توسعه بر جای گذارد، دنبال گردد.
بنابراین، در این راستا، حساسیت نقش و عملکرد مدیریت دولتی و کیفیت آن بهاندازهای برجسته به نظر میرسد که بهجرئت میتوان گفت با کمترین قصور در اجرایی کردن برنامه تحول از سوی دولت، امکان انحراف به مسیر و هدفی دورازانتظار و با تأثیرات منفی بر بخشهای مختلف کشور وجود دارد.در این پژوهش قصد داریم بررسی تأثیر نظام جبران خدمت موجود بر سیاستهای سازمانی با استفاده از متغیر میانجی تعهد نیروی انسانی در کارکنان بانک صادرات استان آذربایجان غربی - موردبررسی و مطالعه قرار دهیم.
مبانی نظری
رفتار سازمانی از دانشهای میانرشتهای است که به مطالعه رفتار فرد، گروه و سازمان میپردازد. مطالعه رفتار سازمانی به شناخت و بهبود تعاملهای میان افراد و سازمانها کمک میکند . در مرحله عمل، مطالعه افراد انسانی را مطالعه رفتار سازمانی مینامند.
رفتار سازمانی عبارت است از مطالعه منظم - سیستماتیک - عملیات، اقدامات، کارها و نگرشهای افرادی که سازمان را تشکیل میدهند. در رشته رفتار سازمانی مطالعه منظم جایگزین قضاوت مشهودی میشود، یعنی مدارک و شواهد علمی که در شرایط کنترلشده جمعآوری میشود، به شیوهای معقول موردسنجش وارزیابی قرار میگیرد و در رابطه با هر معلولی در پی علت برمیآید
رفتار سازمانی رشتهای است که به بررسی رفتار گرایش و عملکرد کارکنان در محیط سازمانی، تأثیر سازمان و گروه بر ادراکات، احساسات و عملکرد کارکنان تحت تأثیر محیط بر سازمان و منابع انسانی و اهداف و تأثیر کارکنان بر سازمان و سودآوری آن میپردازد. بنابراین میتوان گفت رفتار سازمانی عبارت است از بررسی رفتار انسان و سازمان و مطالعه خود سازمان
سه چشمانداز معاصر تأثیر روزافزونی بر رفتار سازمانی داشتهاند: نظریه نظامها - سیستمها - ، نظریه اقتضایی و نظریه تعاملی.رشته رفتار سازمانی بهتدریج از نگرش جهانشمول در دهه 1950به نگرش اقتضایی در دهه 1960 تغییر کرد. رفتار سازمانی مبتنی بر یافتههای روانشناسی جامعهشناسی، اقتصاد، مردمشناسی و روانپزشکی در محیط کار به ما کمک میکند تا برای بهرهوری بهینه از نیروی شگرف انسانی که سازمان را به پیشرفت و ترقی یا شکست و ناکامی سوق میدهد، استفاده کنیم. بررسی رفتار سازمانی به چند دلیل حائز اهمیت است؛ شغل مدیریت که شامل وظایف چهارگانه و نقشهای دهگانهاست دارای فرآیندهای رفتاری است و مدیریت خود نیز موضوعی انسانی است
هدف از تحول اداری عبارت است از تقویت توانمندیهای نظام اداری در جهت ایفای کارآمد وظائف و نقش فعلی دولت و یا به تعبیری دیگر هدف از تحول اداری، انطباق نقشها، توانمندیها و قابلیتهای نظام اداری است که امری حیاتی و برای توسعه ضروری میباشد
موضوع نوینسازی و ایجاد تحول در نظام اداری متناسب با پیشرفتهای تکنولوژی در راستای تحقق خواستههای جامعه میباشد
تحول اداری فرایندهای متعددی همچون مشارکت عمومی کارکنان، اصلاح ساختارهای اداری، تناسب وظایف و اختیارات، توانمندسازی کارکنان و مدیران، پاسخگویی دولتمردان در مقابل شهروندان، نظارت بر نظام اداری و توسعه شیوههای اطلاعاتی و ..را دنبال میکند
اصلاح ساختار تشکیلاتی دولت وتجمیع سازمانهای استانی ازجمله وظایفی است که از سوی سازمان مدیریت به کلیه دستگاههای اجرایی محول شده است بهاینترتیب سازمانهای استانی تحت پوشش وزارتخانهها و دستگاههای در یک سازمان واحد، در هر استان ادغام خواهد شد. بر این اساس دولت دستگاهها را موظف کرده برای کاهش و بازنگری ساختار تشکیلاتی خود اقدام کنند و اگر در مهلت مقرر انجام ندهند، سازمان موظف است رأساً این کار را انجام دهد
این حقیقت که میتوان با مدیریت صحیح دولتی و درنتیجه تحقق کامل نقش دولت در تحول اداری ایران و حرکت در راستای اهداف سند چشمانداز، میتوان بهسوی توسعه همهجانبه در تمام ابعاد گام برداشت
مدیریت دولتی شامل طیف وسیعی از دولت حداقلی تا دولت حداکثری میباشد که ویژگیهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و نیز حجم دولت، میزان دخالت دولت در امور اجتماعی-اقتصادی همگی جایگاه مناسب دولت را روی این طیف تعیین میکند. بدیهی است باگذشت زمان، نقش حضوری دولت چه در قالب دولت هدایتگر و ناظر یا دولت مداخلهگر و مجری و ایجاد تحول در ساختار اداری هر کشور کمرنگتر میشود و نقش بخش خصوصی و نهادهای عمومی ارتقا مییابد. اما به دلیل بروز برخی مشکلات و چالشهای اساسی درنتیجه کمرنگ شدن این حضور، به نظر میرسد با طبقهبندی چالشهای پیشرو میتوان جایگاه و نقش دولت رادرتحول نظام اداری بهخوبی شناسایی وبازمهندسی کرد.
هدف رفتار سازمانی به کاربردن این دانش برای بهبود کارایی سازمانها باشد یا بهعبارتیدیگر دستیابی به اهداف انسانی سازمانی و اجتماعی با ایجاد روابط بهترمی باشد با توجه به این مطالب، ضرورت بکار بردن مدیریت رفتار سازمانی و این نوع مدیریت در سازمانهای کنونی که از حالت سنی به سمت سازمانهای با ساختار پیچیده تبدیلشده و بیش از هر زمان دیگری نیاز به این نوع مدیریت رفتار در بانک ملی احساس میشود.
زیرا بانک ملی بهعنوان یکی از قدیمیترین و باسابقهترین بانکهای کشور در امر ارائه خدمات نوین و تکریم اربابرجوع شناخته میشود بیش از هر زمان دیگری نیاز مبری به استفاده از مدیریت رفتار سازمانی در جهت ایجاد تحول در تحول نظام اداری میباشد تا بتواند با ایجاد تغییرات نوین و مفید رقابت با سایر رقیبان عقب نمانند وتوان رقابت داشته باشد.سؤال اصلی که محقق دراین پژوهش در پی یافتن پاسخ است این سؤال میباشد آیا مدیریت رفتار سازمانی بر تحول نظام اداری در بانک ملی استان آذربایجان غربی تأثیر دارد را موردبررسی قرار دهد
مفهوم تحول اداری
هدف از تحول اداری عبارت است از تقویت توانمندیهای نظام اداری در جهت ایفای کارآمد وظائف و نقش فعلی دولت و یا به تعبیری دیگر هدف از تحول اداری، انطباق نقشها، توانمندیها و قابلیتهای نظام اداری است که امری حیاتی و برای توسعه ضروری میباشد. موضوع نوینسازی و ایجاد تحول در نظام اداری متناسب با پیشرفتهای تکنولوژی در راستای تحقق خواستههای جامعه میباشد. تحول اداری فرایندهای متعددی همچون مشارکت عمومی کارکنان، اصلاح ساختارهای اداری، تناسب وظایف و اختیارات، توانمندسازی کارکنان و مدیران، پاسخگویی دولتمردان در مقابل شهروندان، نظارت بر نظام اداری و توسعه شیوههای اطلاعاتی و ... را دنبال میکند.
عناصر کلیدی در تحول اداری
الف - ساختار سازمانی: که الگویی از تعاملات و هماهنگی طراحیشده از طرف مدیریت برای مرتبط ساختن وظایف افراد و گروهها به منظور نائل شدن به هدفهای سازمانی است
ب - فناوری : شامل دانش ، ابزار و وسایل روشهای انجام کار است که یک سازمان برای تولید محصولات و توزیع خدمات خود به کارمی گیرد .
ج - نیروی انسانی: منظور ایجاد دگرگونی افراد در محیط کار، اصلاح مهارتها ، ادراکها ، برداشتها و رفتار مورد لزوم برای انجام وظایف کاری است. به منظور افزایش میزان تاثیر دگرگونیهای صورت گرفته در دیگر عناصر سازمانی، از قبیل: ساختار سازمانی و فناوری، دگرگونی در بخش نیروی انسانی لازم است.
د - فرهنگسازمانی: منظور از فرهنگسازمانی، مجموعهای از ارزشها، تعهدها و باورهای مشترک میباشد که اعضای یک سازمان را به هم پیوند می دهد
تعریف عناصر تحول اداری
دولت: به نهادهایی اطلاق میشود که دارای قدرت مشروع هستند و آن را برای قلمروی مشخص و معین و جمعیتی که به اجتماع معروف است اعمال میکنند
حکومت: سازمانی است که دارای تشکیلات و نهادهای سیاسی باشد. تحول: تغییر در شکل ، ساختار یا ماهیت یکچیز
اداره : بخشی از هر وزارتخانه که وظیفه انجام دادن امور معینی دارد و خود به دایرهها تقسیم میشود.
هدفهای تحول اداری
الف - افزایش سازگاری بین ساختار ، فرایندها، استراتژی ، افراد و فرهنگ سازمان ب - ایجاد و توسعه راه حلهای نو و خلاقانه در سازمان ج - توسعه توانایی نوسازی سازمان
فرنچ و ندل بیان میدارد که بهبود سازمانی تلاشی طولانی مدت برای تقویت توان حل مسئله سازمان و نوسازی فرایندهای آن مبتنی بر مدیریت موثروفرهنگ مشارکتپذیری با استفاده از عوامل تغییردهنده - مداخلهگر - و بهرهگیری از دانش رفتاری است.
