بخشی از مقاله
چکیده
هدف از تحقیق حاضر شناسایی موانع و عوامل موثر در اجرای موفق نظام سلامت اداری و تعیین نقاط ضعف و قوت اجرای این نظام در پست بانک استان خوزستان می باشد. این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از حیث اجرا توصیفی - پیمایشی بود. که در سال 1395 در سطح خوزستان اجرا گردیده است. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه کارکنان و مدیران پست بانک استان خوزستان بودند.
نمونه تحقیق نیز از کارکنان و مدیران این بانک در سطح استان خوزستان به تعداد 260 بودند، که تعداد 150 نفر براساس جدول مورگان به عنوان نمونه انتخاب شدند. در ابتدا برای شناسایی عواملی که ممکن است بر موانع و عوامل اجرای سلامت اداری و نقاط ضعف یا قوت تاثیرگذار باشد، با تعدادی از کارکنان و مدیران پست بانک خوزستان مصاحبه هایی صورت گرفت، پس از جمع آوری پا سخ های مختلف، موارد تکراری حذف شده و پس از د سته بندی مواردی که آنها به آنان اشاره کردند، نهایتاً پرسشنامه های حاضر برای بررسی ابعاد متغیرهای مذکور ساخته شد.
ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته با 27 گویه بوده که اطلاعات جمعیت شناختی نیز قبل ازآن، مورد سوال قرار گرفت. برای بررسی روایی پر س شنامه از روایی صوری و محتوایی انتخاب شد، همچنین برای سنجش پایایی پر س شنامه از آلفای کرونباخ ا ستفاده گردید، که مقدار آن 0/76 بدست آمد. نتایج نشان داد که؛ موثرترین مانع در اجرای سلامت اداری، نظارت بیشتر بر ارائه خدمات، سرویس به مشتریان، پاسخگویی ارباب رجوع و عامل دقت در گزینش و استخدام کارگزاران دفاتر خدمات شهری و روستایی می با شد، همچنین در عوامل موثر در سلامت اداری، عوامل ایجاد انگیزه در کارکنان، رفع مشکلات مادی و مشکلات معیشتی کارکنان و اجرای دقیق قانون سهم بی شتری دارد.
در عامل نقاط قوت سلامت اداری، اخت صاص یافتن سهم بی شتر در بازار به پ ست بانک، جذب منابع بی شتر به بانک، کاهش تخلفات اداری در نتیجه احترام به کارکنان و رفاه ن سبی آنان، افزایش ف ضای رقابتی نسبت به سایر رقبا و اعتماد مردم اشاره کرد. در جهت شناسایی نقاط ضعف سلامت اداری؛ پایین بودن امنیت شغلی در بین کارمندان، اجرای کمتر فرهنگ سازمانی در پست بانک، کاهش وجهه اجتماعی پست بانک به دلیل پایین بودن سلامت اداری، افزایش قدرت مانور در چرخه تولید، کمتر دیده شدن شای سته سالاری در گزینش افراد، ضعیف بودن سطح آموزش کارمندان و زیاندهی شعب و در نتیجه آن ورشکستگی به دلیل پایین بودن سلامت اداری تاثیرگزار بوده اند.
مقدمه
سلامت سازمانی عبارت است از توانایی سازمان در حفظ بقا و سازش با محیط و بهبود این تواناییها. برخی سلامت سازمانی را با بهداشت روانی در محیط کار مترادف دانسته و سازمان سالم را سازمانی میدانند که میزان افسردگی، ناامیدی، نارضایتی، کمتحرکی و فشار روانی کارکنان را به حداقل ممکن برساند. سلامت سازمانی یک موضوع کلی است که با سه مجموعه فشار روانی، بهداشت روانی و اخلاق در سازمانها در ارتباط است
از دیدگاه کارشناسان علوم رفتاری مدیریت مانند وارن بنیس، سلامت سازمان و اداره را معیار عملکرد سازمانی و یا اداری شمردهاند. شبیه اندام سالم، سازمان سالم، تطبیقپذیر و در حال رشد است. عدهای نیز سلامت سازمانی را وضعیتی میدانند که کلیه عوامل سازمان قابلیت تأمین اهداف سازمان را به طور مطلوب داشته باشند و بتوانند انحراف از هنجارهای اداری و قانونی و موانع اهداف سازمانی را در اسرع وقت شناسایی و تدابیر لازم و بههنگام را برای رفع آنها لحاظ نمایند. برخی نیز سلامت سازمانی را به معنای تبعیت از هنجارهای اخلاقی و قانونی در عملکرد سازمانی و شغلی دانستهاند، که در مقابل آن، فساد اداری است و به معنای هنجارشکنی و تخطی از هنجارهای اخلاقی و قانونی و سوء استفاده از موقعیت و جایگاه شغلی و اداری برای مقاصدی غیر از خاستگاه اصلی و قانونی برای منفعت شخصی یا گروهی است
در یک دستگاه سالم، مدیرانی با سواد به تمام معنا و متعهد و کارکنانی وظیفهشناس با روحیه بالا وجود دارند که کار خود را دوست دارند و افرادی مؤثر و سودمند هستند که مایه پویایی سازمان میشوند. برخی نیز سلامت سازمانی را به توانایی سازمان در تصمیمسازی و تصمیمگیریهای درست، بجا و مناسب تعریف کردهاند. سازمانهای سالم به عنوان موجودات زنده و پویا در محیط میتوانند پدید آیند و با فراهم شدن امکانات لازم و کافی رشد کنند، توسعه یابند و از طریق ارائه کالا و خدمات سالم و ارزنده باعث تأمین نیازهای محیطی و تسهیل فرآیند رشد و شکوفایی جامعه شوند
مایلز2 اولین نظریه پرداز سلامت سازمانی در محیط آموزشی است. به نظر او سلامت سازمانی به دوام و بقای سازمان در محیط خود بستگی دارد و به سازگاری با محیط و ارتقا و گسترش توانایی سازمان برای سازش بیشتر اشاره دارد
سلامت سازمانی اشاره به شرایطی دارد که رشد، توسعه و بالندگی یک سازمان را تسهیل میکند و نیل به اهداف را مقدور میسازد. در سازمانهای سالم کارمندان وظیفه شناس هستند، روحیه و عملکرد بالایی دارند، کانالهای ارتباطی باز و سودمند میباشند و افراد دوست دارند به محل کارشان بیایند و از اینکه در این محل کار میکنند احساس افتخار و غرور میکنند. اگر به سازمان سالم به عنوان سیستم نگاه کنیم در چنین حالتی سلامت سازمانی را نه در بهداشت و سلامت جسمانی و روانی کارکنان بلکه در موجودیت و بقای خود سازمان جستجو میکنیم
لایدن3 و کلینگل - 2000 - 4 در مورد سلامت سازمانی مینویسند: سلامت سازمانی مفهوم تقریباً تازهای است و تنها شامل توانایی سازمان برای انجام وظایف بطور مؤثر نیست، بلکه شامل توانایی سازمان برای رشد و بهبود نیز میباشد. سازمان سالم جایی است که افراد میخواهند در آنجا بمانند، کار کنند، و افرادی سودمند و مؤثر باشند
در سازمان سالم، یک »هم انگاری« و »هم کاری« در انجام امور دیده میشود، که همهی اینها به معنای پذیرش »یک دستی« و تبدیل سازمان به موجودی بی روح و مرده نیست. افراد در یک سازمان تندرست، از بیان اختلاف نظرهای خود هراسی ندارند، وجود بحثهای کارشناسانه ی انتقادی، داغ، پرشور و سازنده در فضای دوستانه ی یک سازمان سالم، نشانگر تعلق سازمانی و »دل درگرو اهداف آن داشتن« توسط کارکنان است. هر جا از سلامت سازمانی سخن به میان میآید باید از فساد اداری و سازمانی بعنوان نقطه ی مقابل سلامت اداری سخن گفته شود
فساد مسألهای است که در تمام ادوار گریبانگر دستگاهها و سازمانها بوده و هسته اندیشه بسیاری از دانشمندان و متفکران سیاسی را تشکیل میداده است. فساد اداری نیز به عنوان یکی از عمومیترین اشکال فساد پدیدهای است که مرزهای زمان و مکان را در نوردیده و با این ویژگی نه به زمان خاصی تعلق دارد و نه مربوط به جامعه خاصی میشود
در واقع میتوان گفت فساد اداری پدیدهای همزاد حکومت است. یعنی از زمانی که فعالیتهای بشر شکل سازمان یافته و منسجمی به خود گرفت از همان زمان فساد اداری نیز همچون جزء لاینفکی از متن سازمان ظهور کرده است.بنابراین میتوان فساد را فرزند ناخواسته سازمان تلقی کرد که درنتیجه تعاملات گوناگون در درون سازمان و نیز به مناسب تعامل میان سازمان و محیط آن به وجود آمده است.
فساد اداری بخش از مجموعه مسایلی است که سازمانها در دوره عمر خود به ناگزیر آن را تجربه میکنند. این مجموعه مسایل به معظلاتی اشاره دارد که به طور عمده ریشههای آن در خارج از سازمان قرار داشته ولی آثار آن سازمانها را متأثر میسازد. این معضلات به عنوان چالشهایی که همواره پیش روی مدیران هستند تلقی میشوند که به دلیل عدم کنترل سازمان بر علل پیدایی آنها، طبیعتاً کنترل آنها نیز بسیار دشوار است؛ به عنوان مثال فساد اداری تا حد زیادی از نظامهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی تأثیر میپذیرد؛برای مثال بالا بودن نرخ بیکاری، میزان سلطه روابط غیر رسمی و سنتی بر ارتباطات میان افراد، میزان بلوغ نظام سیاسی و ... بر حجم فساد اداری یک جامعه تاثیر مستقیم میگذارد از طرفی فساد اداری به طور مستقیم بر کارایی نظام اداری، مشروعیت نظام سیاسی و مطلوبیت نظام فرهنگی واجتماعی اثرات نابهنجاری خواهد گذارد که این تعامل باعث ایجاد دوری باطل ومارپیچی نزولی میشود که در نهایت جامعه را به افول خواهد کشاند؛ از این رو باید با پدیدههایی از جنس فساد اداری که ریشه در زمینههای گوناگونی دارند، بانگرشی سیستمی روبهرو شد و به تدوین راهحلهای جامع اندیشید
انجام این تحقیق از آن جهت ضرورت پیدا می کند که؛ با توجه به موضوع چهار متغیر مهم در نظام سلامت اداری را در بر می گیرد و نتایج و برآیند هرکدام می تواند در راستای اجرای بهتر نظام سلامت اداری بخصوص در بانک ها و نهادهای مالی، علی الخصوص پست بانک ایران کمک نماید، لذا انجام این تحقیق باتوجه به اینکه بصورت کلی تری به اجرای نظام سلامت اداری می نگرد اهمیت دارد. در چند سال اخیر، اختلاسهای بانکی صورت گرفته باعث شده است که دید منفی نسبت به بانکها و مؤسسات مالی در اذهان مردم و رسانههای جمعی شکل گیرد. از این رو بیش از پیش احساس نیاز میشود که نظام سلامت اداری برای کاهش اینگونه تخلفات اداری و مالی را در بانکها شاهد باشیم. پست بانک استان خوزستان همانند سایر پست بانکها نیز ممکن است تحت الشعاع موانع اجرای سلامت اداری قرار گرفته و در پی آن واجد نقاط قوت و نقاط ضعفی خواهد بود که شناسایی و پرداختن به آنها نتایج جالبی را در پی خواهد داشت.
از این رو در این پژوهش محقق به دنبال یافتن پاسخی برای این سوال است که عوامل موثر در اجرای موفق نظام سلامت اداری و تعیین نقاط ضعف و قوت اجرای این نظام در پست بانک استان خوزستان چیست؟
