بخشی از مقاله
چکیده
فرآیند اجتماعی شدن یکی از جنبه های رشد انسان است. امروزه در دنیایی زندگی می کنیم که بیش از هر زمان دیگری نیازمند انعطاف پذیری در ارتباط با دیگران و یا به عبارتی دیگر سازگاری اجتماعی است. اکنون هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر مشارکت ورزشی بر سازگاری اجتماعی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان گتوند در سال تحصیلی 92-93 است. نمونه این تحقیق مشتمل بر60 دانش آموز دختر - 30دانش آموز گروه آزمایش و 30 دانش آموز گروه کنترل - ، از جامعه مذکور است که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده اند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه سازگاری اجتماعی کالیفرنیا استفاده شده است. روش تحقیق پژوهش، آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. نتایج تحلیل آماری نشان داد که بین گروه آزمایش و کنترل تفاوت معنا داری وجود دارد. یعنی مشارکت کردن افراد در فعالیت های ورزشی بر افزایش سطح سازگاری اجتماعی افراد تاثیر داشته است.
مقدمه
فرآیند اجتماعی شدن یکی از جنبه های رشد انسان است. ذاتی بودن زندگی جمعی در انسان ها ضرورت تماس با دیگران را اجتناب ناپذیر نموده است. زندگی در یک جامعه انسانی که بر اساس مجموعه ای از چارچوب های مشخص و توقعات خاص شکل گرفته است مستلزم رسیدن به درجه ای از سازگاری است تا فرد بتواند خواسته ها و نیاز های خود را برآورده سازد. می توان گفت انسان برای ادامه حیات مفید خود نیاز به سازگاری با دیگران و محیط پیرامون خویش دارد. منظور از سازگاری انطباق با تغییرات و ایجاد ارتباط میان خود و محیط است به نحوی که حداکثر رفاه را ضمن رعایت حقوق دیگران امکان پذیر سازد. بدین تریت سازگاری یعنی شناخت این حقیقت که فرد باید اهداف خود را باتوجه به چارچوب های اجتماعی- فرهنگی تعقیب کند. - شاملو، - 1381 سازگاری و در راس آن سازگاری اجتماعی مفاهیمی نسبی هستند و تحت تاثیر اعتقادات و فرهنگ از جامعه ای به جامعه دیگر فرق می کند. سازگاری اجتماعی جریانی است که بوسیله آن روابط میان افراد و گروهها در وضع رضایت بخش باشد .بعبارت دیگر رفتارهایی هستند که فرد را قادر به تعامل موثر و اجتناب از پاسخ های نامطلوب نموده و بیانگر سلامت رفتاری و اجتماعی افراد هستند.
انجمن روانپزشکی آمریکا سازگاری اجتماعی را عبارت می داند از هماهنگ ساختن رفتار به منظور بر آورده ساختن نیاز های محیطی، که غالبا مستلزم کنترل هیجانات و احساسات می باشد. حال اگر به هر علتی فرد از برقراری ارتباط با دیگران یا محیط اجتماعی خود نا توان باشد جریان سازگاری مختل شده و رفتارهای ناسازگارانه یا اختلالات رفتاری بوجود می آید. سازگاری اجتماعی بر این ضرورت متکی است که نیاز ها و خواسته های فرد با منافع و خواسته های گروهی که عضو آن می باشد، هماهنگ باشد و با قوانین گروهی مغایرت نداشته باشد. - طباطبائیان، - 1392 از طرفی نوجوانی دوره ای است که فرد به عضویت گروههای بیشتری در می آید و برای برقراری ارتباط ناگزیر باید با قوانین گروهی سازگاری یابد. نوجوانی دوره انتقال از کودکی به بزرگسالی است و تغییرات این دوره از رشد ممکن است زمینه ساز مشکلات خاصی شود. هنگامی که نوجوانان نمی توانند به طور موفقیت آمیزی بر چالش ها و بحران ها غلبه کنند، ممکن است پریشانی روانشناختی ای را تجربه کنند. دوره بلوغ بدلیل تغییرات وسیع از نظر ابعاد جسمانی ، روانی و اجتماعی دشوارترین مرحله از نظر سازگاری است و بسیاری از ناسازگاری های اجتماعی در دوران نوجوانی رخ می دهند. از طرفی یک نوجوان باید روابط خود را با همسالان و سایر افراد جامعه گسترش دهد و به همین علت سازگاری اجتماعی فرد در این دوران اهمیت ویژه ای دارد.
باتوجه به اینکه بسیاری از نوجوانان ما در مدارس مشغول به تحصیل هستند، باید توجه داشت که حصول به اهداف آموزشی با وجود ناسازگاری های عاطفی و رفتاری امری مشکل و غیر ممکن است لذا یافتن راههایی برای افزایش رفتار های سازگارانه نوجوان برای مقابله موثر با چالش های حال و آینده امری ضروری به نظر می رسد. سازگاری دانش آموزان در مدرسه تعیین کننده سازگاری های آینده فرد در خانواده و محیط کار و .... است. از طرفی مهمترین عامل نشان دهنده سازگاری فرد، حضور وی در جوامع گروهی است . نوجوانانی که در فعالیت های گروهی مشارکت فعال دارند از سازگاری بالاتری برخوردار هستند. امروزه ورزش به عنوان یکی از روش های درمانی در رفع اختلالات رفتاری و روانی بکار می رود. ورزش نه تنها به عنوان یک فعالیت تفریحی بلکه بعنوان یک ابزار آموزشی- تربیتی اهداف روانی- اجتماعی را دنبال می کند زیرا شرکت در فعالیت های ورزشی افراد را از نظر مکانی و فضایی به هم نزدیک تر می کند و فرصت های بسیاری برای اجتماعی شدن و سازگاری با افراد و محیط فراهم می کند. عضویت افراد در تیم های ورزشی می تواند به نحوی سازگاری افراد را به چالش بکشاند. - امیرنژاد، - 1387
حسن زاده - 1380 - عنوان نمود شرکت در فعالیت های ورزشی با سازگاری اجتماعی و اعتماد به نفس ارتباط دارد که این موضوع بیانگر اهمیت ورزش و فعالیت بدنی در سلامت روانی و سازگاری اجتماعی افراد است. سید زاده نوش آبادی - - 1380 در پژوهش خود نشان داد دانش آموزان دختر ورزشکار اجتماعی تر از دختران غیر ورزشکار هستند. جلالی سردرودی - 1388 - نشان می دهد که ورزش بر سازش اجتماعی تاثیر دارد و سطح سازگاری اجتماعی کودکان ورزشکار از غیر ورزشکار بیشتر است. پولادی و همکاران - 1392 - در پژوهش خود دریافتند که نوجوانان ورزشکار در مقایسه با نوجوانان غیر ورزشکار سازگاری اجتماعی بهتری دارند. جانسون - - 1991 دریافت که شرکت دانشجویان در فعالیت های بدنی گروهی در خوابگاه، باعث تطابق انها با ناسازگاری های محیطی و رشد اجتماعی می شود. پرسیوال و کرر - - 2005 اظهار کردند که فعالیت های ورزشی افزون بر فراهم کردن سلامت فیزیکی، نقش مهمی در رشد اجتماعی دارد. اسچمپ، مکولیک و همکاران - - 2007 نشان دادند دانش آموزانی که در ورزش های گروهی شرکت می کنند میزان پزخاشگری کمتری دارند و از سازگاری بالاتری با معلم و سایر دانش آموزان برخوردارند. لیندا و هینمان - - 2009 بیان کردند که ورزش در تکوین شخصیت و سازگاری اجتماعی حائز اهمیت است. تلاش دست اندرکاران تعلیم و تربیت کشورها بر رشد سالم در تمامی ابعاد برای افراد جامعه است که پایه و اساس این رشد سالم در دوران کودکی و نوجوانی شکل می گیرد. برقراری ارتباط با محیط پیرامون نقش عمده ای در سلامت رفتاری افراد دارد لذا سازگاری با خود و محیط پیرامون و شناخت عوامل موثر بر آن ضرورت انجام پزوهش در این زمینه را موجه می سازد.
روش شناسی تحقیق
جامعه ی آماری این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه ی شهرستان گتوند در سال تحصیلی 92-93 بودند نمونه ی این تحقیق مشتمل بر60 دانش آموز دختر - 30 دانش اموز گروه کنترل و 30 دانش اموز گروه آزمایش - ، از جامعه
