بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه کمال گرایی مادران با سازگاری عاطفی ، اجتماعی و آموزشی دانش آموزان دختر می باشد. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه دانش آموزان دختر مدارس دوره اول دبیرستان دولتی - پایه هشتم - منطقه 5 شهر تهران و مادران آنها به تعداد 3850 نفر می باشد. نمونه پژوهش تعداد 200 نفر پس از ریزش از کل جامعه پژوهش را شامل می شود که با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده اند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه های کمال گرایی هیل و پرسشنامه سازگاری سینها و سینگ است.
فرضیه های پژوهش با روش همبستگی پیرسون تحلیل شدند و تحلیل فرضیه ها با نرم افزار SPSS19 نشان داد که بین زیرمقیاس های ادراک فشار از سوی مادران در سطح 0/05و نظم و سازماندهی مادران در سطح 0/05 با سازگاری آموزشی دانش آموزان رابطه معنادار وجود دارد. بین حساسیت بین فردی مادران ، تلاش برای عالی بودن مادران ، هدفمندی مادران ، استانداردهای بالاتر برای دیگران مادران ، کمال گرایی انطباقی و غیرانطباقی مادران با سازگاری آموزشی دانش آموزان رابطه معناداری وجود ندارد.
بین زیرمقیاس های ادراک فشار از سوی مادران در سطح0/05 و نظم و سازماندهی مادران در سطح0/01 با سازگاری اجتماعی دانش آموزان رابطه معنادار وجود دارد. و بین حساسیت بین فردی مادران، تلاش برای عالی بودن مادران، هدفمندی مادران ، استانداردهای بالاتر برای دیگران مادران و کمال گرایی انطباقی و غیرانطباقی مادران با سازگاری اجتماعی دانش آموزان رابطه معناداری وجود ندارد.
بین زیرمقیاس های حساسیت بین فردی در سطح0/01 ، تلاش برای عالی بودن در سطح0/01، ادراک فشار از سوی مادر در سطح 0/05، استانداردهای بالاتر برای دیگران مادران در سطح 0/01 و کمال گرایی انطباقی مادران در سطح 0/01 با سازگاری عاطفی در دانش آموزان رابطه ی معناداری وجود دارد، و بین هدفمندی و نظم و سازماندهی مادران با سازگاری عاطفی دانش آموزان رابطه معناداری وجود ندارد.
مقدمه
رسیدن به اهداف متعالی اجتماعی در آموزش و پرورش کودکان و نوجوانان از مهمترین مسائل مورد توجه دست اندرکاران برنامه های آموزشی در جامعه به شمار می آید. زیرا باور براین است که اجتماعی را که از نظر بهداشت روانی1 سالم است ، افراد تربیت شده ای تشکیل می دهند که از قابلیت سازگاری عاطفی، اجتماعی و آموزشی برخوردارند. اگر افراد جامعه دارای مشکلات عاطفی هیجانی به دلیل عدم تطابق خویش با موقعیت های مشکل ساز زندگی اجتماعی باشند نه تنها سلامت روانی آنها تهدید می شود بلکه در نظام ارتباطات متقابل اجتماعی2 خدشه هایی به آنها وارد می شود باید توجه کرد افراد ، محصولی از فرآیند جامعه پذیری اند که در محیط خانواده و توسط والدینشان آن اهداف تحقق می پذیرد.
استعدادها ، توانایی ها ، خلاقیت و قدرت حل مساله افراد در محیط خانواده که اولین نهاد اجتماعی است بارور می شود اصول رفتار والدین و نوع تربیت آنها می تواند در تربیت و ایجاد زمینه های رشد شناختی کودکان نقش اساسی داشته باشد و به سازگاری عاطفی اجتماعی آنها کمک کند. جای گیری روابط انسانی سالم در نهاد خانواده مهمترین عامل و مناسب ترین زمینه برای ایجاد خانواده های سالم است. نتایج پژوهش در گروهی از خانواده ها نشان داده که موفقیت و تربیت صحیح فرزندان یک خانواده پیش از آن که ناشی از امکانات مالی و محیطی باشد در گرو برقراری و حاکمیت روابط انسانی والدین با کودکان است.
به بیان دیگر خانواده هایی که در تربیت فرزندانشان موفق بوده اند توانسته اند با آنها روابط انسانی مطلوب و گرم برقرار کنند - وثوقی و نیک خلق، . - 1370 بهداشت روانی جامعه تحت تاثیر مستقیم بهداشت روانی تمام اعضای آن است. اگر فردی گرفتار اعتیاد ، مشکلات روانی، مشکلات فردی، ، شخصی ، خانوادگی ، تحصیلی و مواردی مانند آنها شود به طوری که سلامت روانی اش به مخاطره بیفتد سطح بهداشت روانی کل جامعه کاهش می یابد. هرگونه اقدام درمانی برای اینگونه افراد، هم به بهبود فرد کمک می کند هم سلامت روانی جامعه را در بر می گیرد. در واقع راه حل مناسب این است که قبل از دچار شدن افراد به اینگونه مشکلات و به تبع آن کاهش سطح بهداشت روانی فرد و جامعه، از آنها پیشگیری شود.
از آنجا که بسیاری از مشکلات و دشواری های زندگی امروزه اجتناب ناپذیر است و افراد جامعه همواره با آنها دست به گریبانند. ایجاد و تقویت توانایی ها و مهارت هایی که در شرایط دشوار ضامن سازگاری روانی افراد باشد، ضروری است - شریفی و کردنوقابی، . - 23:1384 هدف تمام شیوه های پرورش کودک آماده کردن او برای ایفای نقشی است که گروه و حوزه فرهنگی جامعه بر عهده اش می گذارد.
اگر جامعه ای از خانواده هایی سالم برخوردار نباشند ، نمی تواند ادعای سالم بودن داشته باشد بی شک تمامی آسیب های اجتماعی تحت تاثیر خانواده و جامعه به وجود آمده اند . خانواده اساسی ترین نهاد جامعه پذیر کردن کودکان به ویژه در سال های حساس اولیه زندگی آنهاست. خانواده تحت شرایط صحیح کودکان را آماده می کند تا توانایی بالقوه شان را شناسایی کنند و به منزله افرادی بالغ نقش های سودمندی در جامعه به عهده گیرند. در حقیقت کودکان در خانواده می آموزند که چه چیزی درست و چه چیزی غلط است طبیعی است که خانواده نقش چشم گیری در شکل گیری شخصیت و رفتار کودک دارد.
از نظر فلت - 2004 - 1 کمال گرایی عبارت از گرایش فرد به داشتن مجموعه ای از معیارهای بالای افراطی و تمرکز بر شکست ها و نقص ها در عملکرد است. از دیدگاه برنز - 2006 - 2 کمال گرایان افرادی هستند که معیارهای بالایی برای خود در نظر می گیرند و عزت نفسشان به دستیابی یا عدم دستیابی به این معیارها گره خورده است. داشتن عقاید غیرمنطقی و منطقی با کمال گرایی در ارتباط است - فلت ، هویت ، بلنکشتاین و کلدین3 ؛. - 2008 واژه کمال مفهومی نسبی دارد. بنابراین می توان گفت که همه انسان ها به نحوی کمال گرایند. در هر صورت کمال به حالت مطلوبی اطلاق می شود.
کمال گرایی به منزله یک واژه می تواند به مفاهیم گوناگونی دلالت کند که برخی از آنها حاکی از ویژگی ای مثبت و برخی دیگر منفی است - خسروی و علیزاده . - 1388 فرد کمال گرا نیاز و عطش دارد تا از هر نظر کامل و بی نقص باشد و خود را درست مطابق تصور آرمانی که از خود دارد، فرض می کند. به همین دلیل حس می کند در زمینه های اخلاقی، عقلی و معنوی کامل و از همه کس برتر است و این باعث می شود دیگران را به دیده حقارت بنگرد - هامی4 ،. - 1950 منظور از سازگاری ، رفتارها و واکنش های عاطفی و شناخت هایی است که مطلوب ، انطباقی ، موثر و یا سالم تلقی می شوند. - ساپینگتون ، 2003، ترجمه حسین شاهی ، . - 1385
سازگاری ، به پذیرش و انجام رفتار و کردار مناسب و موافق محیط و تغییرات محیطی اشاره دارد و مفهوم متضاد آن ناسازگاری است. یعنی ، نشان د ادن واکنش نامناسب به محرک های محیط و موقعیت ها، به نحوی که برای خود فرد و یا دیگران و یا هر دو زیان بخش باشد و فرد نتواند انتظارات خود و دیگران را برآورده سازد. معمولا صفت سازگاری همراه با موصوف خود به کار می رود و در ادبیات مکتوب و محاوره ای از مفاهیم سازگاری شغلی، زناشویی ، تحصیلی ، اجتماعی، هیجانی و جز آن استفاده می شود. - درتاج و همکاران ، . - 1388
بیلر5 ، سازگاری را یک فرایند پویایی روانشناختی می داند که از مراحل به هم پیوسته ای تشکیل شده است و افراد برای ایجاد سازگاری باید مراحلی را پشت سر بگذارند. وی عقیده دارد که آغاز فرایند سازگاری از نیاز یا سائق شروع می شود و با ارضاء آن تمام می شود. به عنوان مثال در صورتی که یک نوجوان احساس طرد شدن کند، به احساس تعلق نیاز پیدا می کند و از طریق پذیرفته شدن توسط والدین ، معلمان یا گوه همسالان سیر می شود. بنابراین می توان مراحل سازگاری را خروج از حالت تعادل و رسیدن به تعادل مجدد دانست - بیلر 1927، ترجمه کدیور ، . - 1376
همچنین سازگاری عبارت است از رفتار کنار آمدن ، که به ما امکان می دهد تا درخواست هایی را که در محیط با آنها روبرو می شویم برآورده سازیم. گاهی درخواست های سازگاری بیشتر بر مبنای روان شناختی است - نوید و راتوس ، ترجمه سید محمدی ، . - 1388 در رابطه به لحاظ نمودن متغیر کمال گرایی والدین در ابتدا باید ذکر نمود که میکوبولون، والرند و همکاران - 2005 - ، در رابطه با بررسی روابط موجود بین سازه های کمال گرایی، انگیزش تحصیلی و سازگاری روانشناختی به ارائه الگویی در این زمینه در مورد دانشجویان پرداختند.
