بخشی از مقاله
چکیده :
کویرسرزمینهای کم بارانی است که مفاهیمی را شکل میدهد که نه تنها اقلیمی بلکه نوعی نگرش به جهان هستی است . در بررسی کویر و معماری آن به عنصر یا به عبارتی بهتر، به مفهوم خاک میرسیم که شخصیت این معماری است . مصالح بدست آمده از این خاک اشکال و فضاهای گوناگونی رابوجودآورده است که حضور انسان همجنس با آن، مکانی را شکل داده است که درس پایداری را به مخاطبان خود ارائه میدهد.
مصالح کویر که در طول قرنها همراه با فضای معماری خودراپالوده است، جایگاه مستحکمی را در معماری بیابانی پیداکرده است ، جایگاهی که اکنون توسط هجوم دستاوردها و تکنولوژیکی زمانه جای خود را به مصالح بیگانه با خاصیت کویر میسپارد . ولی هنوزمخاطب این معماری که برای دیدن تطابق ساخت و بستر پا به این سرزمین می نهد جنس این معماری را میداند که خاک کویر است.اما چه رابطه ای میان بهره گیری از مصالح بوم آورد در طراحی محوطه های شهری و قابلیت گردشگری این فضاها در مناطق حاشیه ای کویر وجود دارد؟چه راهبردهاوراهکارهایی را - براساس نتایج سوال قبل - میتوان برای توسعه گردشگری در مناطق حاشیه ای کویرپیشنهادنمود؟
در این پژوهش سعی بر پیداکردن رابطه بین مصالح بومی و قابلیت گردشگری بوم های بیابانی بود که از طریق آزمون بصری وتحلیل کمی،کیفی بوسیله مقایسه میان میزان استفاده از مصالح بوم آورد و قابلیت گردشگری انجام گرفت؛ تحلیل این نتایج نشان دهنده تاثیر مستقیم میزان مصالح بوم آورد بر قابلیت گردشگری منطقه حاشیه کویر است .
مقدمه :
با مروری گذرا به معماری کویر، جواب های بهینه و ساده ولی با ظرافتهای بسیار به شرایط سخت آب و هوایی را شاهد هستیم. این راه حل ها گاه در عناصر کالبدی معماری همانند گنبد ، ایوان، بادگیر، تالار و ... و گاه در نوع مصالح بنایی همچون خشت ، کاهگل ، آجر، گچ و ... نمود پیدا میکند و در بسیاری از موارد بکارگیری عناصر طبیعی مثل آب و درخت و باد حائز اهمیت است .
ترکیب مصالح و طبیعت با عناصر معماری شرایطی را فراهم میکرد که انسان کویری بی نیاز به انرژی مصرفی بتواند شرایط آسایش را در فضای زندگی خود فراهم آورد.هم نشینی این عوامل و بروز خلاقیت در این آثار همخوان با کویر، همراه با اصالت کالبدی آن، باعث جذب گردشگرانی است که به دنبال آشنایی با فرهنگهای سرزمینهای متفاوت هستند زیرا گردشگری فرآیند مهمی است که در طی آن میتوانیم به خودآگاهی توام با احترام به تنوع فرهنگها و سبکهای زندگی مردمان دیگر سرزمینها دست یابیم .
کشور ما جزء چند کشور نخست دنیا از لحاظ قابلیت گردشگری است که مجموعه ای از تمام عوامل جذب گردشگررا یکجادر خودجای داده است، اما نبود سیستم مدیریتی یکپارچه و برنامه مشخص در بهره وری از پتانسیلهای موجود ما را جزء چند کشور آخر دنیا از لحاظ گردشگر قرارداده است که با اهتمام به این موضوع و سعی در پیداکردن عوامل تاثیرگذارعمده از جمله نقش فاکتورهای بومی منطقه میتوان به دستاوردهای دو سویه ای از لحاظ بوم و گردشگری دست یافت .
مواد و روش تحقیق :
بیان مسئله
در طراحی محوطه های گردشگری با استفاده از هنرهای محیطی و بوم شناختی، میتوان طبیعت بیابانی را احیاء کرد وبا توجه به مختل شدن رابطه بین انسان و طبیعت و معماری در عصر حاضر و به هم خوردن تعادل اکولوژیکی، نیاز به ارائه راه حلهای مطابق با خواص این جنبه ها حس میشود. مصالح قسمتی از معماری را تشکیل میدهد که میتواند به عنوان ابزار غیرکلامی ارتباط بشربا محیط بیابانی را میسر سازد و نقش تعیین کننده ای در برقراری ارتباط با مخاطب دارد.حال مسئله اصلی آن است که چه ارتباطی بین مصالح بومی و توسعه گردشگری وجود دارد.
اهداف تحقیق
مصالح بوم آورد و غیربومی و جنبه های ادراکی و بصری آنها به صورت مستقیم موثر بر جذب گردشگربه این مناطق است و پیداکردن میزان تاثیر مصالح و راهکارهای استفاده به جا از این عناصر بومی و معماری، نتیجه مستقیم بر توسعه گردشگری دارد.
سوالات تحقیق
چه رابطه ای میان بهره گیری از مصالح بوم آورد در طراحی محوطه های شهری و قابلیت گردشگری این فضاها در مناطق حاشیه ای کویر وجود دارد؟چه راهبردهاوراهکارهایی را - براساس نتایج سوال قبل - میتوان برای توسعه گردشگری در مناطق حاشیه ای کویرپیشنهادنمود؟
روش تحقیق
روش تحقیق ارائه شده در این نوشتار به صورت کیفی و تکنیک تحقیق توصیفی، تحلیلی است . در انجام آن از نرم افزارهای رایانه ای مانند spss14 برای محاسبه همبستگی متغییرها استفاده شده است . تحقیق کیفی ماهیتی چند روشی دارد که رویکردی تفسیری-طبیعت گرا به موضوع بحث مورد نظررا شامل میشود.به این معنا که پدیده ها در شرایط طبیعی خود مطالعه میشوند . تلاش ما فهم یا تفسیر پدیده ها از نظر معانی مورد نظر مردم است. تحقیق کیفی، شامل استفاده آگاهانه و گردآوری مجموعه ای از داده های تجربی است
نمونه های موردی
در این پژوهش پس از مطالعاتی درباره مسائل کویر و گردشگری و تحلیلی از ویژگیهای بصری و ادراکی مصالح بر مخاطب و بررسی جایگاه مصالح بوم آورد ، رابطه بین مصالح و قابلیت گردشگری با فرض اینکه استفاده از مصالح بوم آورد تاثیر مستقیم بر ارتقاء قابلیت گردشگری دارد، بررسی می شود. ما این فرضیه رابه صورت آزمون بصری - برای بدست آوردن تحلیل کمی و کیفی - مورد آزمایش قرار میدهیم
بدین نحو که از شهر ایران در حاشیه کویر - هرکدام تعدادُعکس - را به نفر داده و نظر آنها را در مورد میزان قابلیت گردشگری هر عکس به صورت درصد جویا می شویم که درصد حاصل را با میزان مصالح بوم آورد بکار رفته در آن تصویر مقایسه کرده و به صورت کمی و کیفی وبا محاسبه همبستگی این نتایج تحلیل می شود. در جمع آوری نمونه ها سعی شده است که مسائل تاثیرگذار دیگر تا حد امکان ثابت نگه داشته شوند
