بخشی از مقاله
چکیده
هدف مطالعه حاضر بررسی اثربخشی میزان و نحوه استفاده از اینترنت-ماهواره و بهزیستی روانشناختی بر رفتار اجتماعی است. نمونه آماری در این پژوهش 100 دانشجوی 18 -27 ساله بود. روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی از دانشکده های علوم پایه، علوم ریاضی و کامپیوتر، علوم تربیتی، ادبیات و علوم انسانی، و تربیت بدنی، با احتمال متناسب بودن با حجم نمونه، استفاده شدند.
اطلاعات با ابزار پرسشنامه تاثیر اینترنت و ماهواره بر رفتار اجتماعی نوجوانان و مقیاس بهزیستی روانشناختی ریف جمع آوری شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. روایی صوری و سازه ای پرسشنامه ها توسط اساتید و تحقیقات پیشین مورد تایید قرار گرفت و برای محاسبه پایایی آنها از روش آلفای کرونباخ بهره گرفته شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش معادلات ساختاری و نرم افزار SPSS استفاده گردید.
نتایج نشان داد که در مردان میزان و نحوه استفاده از اینترنت-ماهواره با رفتار اجتماعی همبستگی مثبت معناداری دارد و در زنان بهزیستی روانشناختی با رفتار اجتماعی همبستگی مثبت معناداری دارد.
مقدمه
اینترنت و ماهواره پدیده های جدیدی هستند و با خیل در حال افزایش کاربرانی که از نظر تعداد ویژگی ها در حال تغییر هستند، جوانان بیشترین درصد کاربران این رسانه های جدید را تشکیل می دهند؛ بر همین اساس زمانی که صحبت از تاثیر این رسانه ها بر رفتار اجتماعی و مشارکت افراد می شود، این تاثیر در بین این گروه سنی بیشتر از بقیه گروهای اجتماعی مطرح می شود در بحث های مو جود خانواده، گروه همسالان و دوستان و سازمان ها و گروهای متشکل را در شکل دهی و انتقال الگوهای رفتاری جوانان موثر دانسته اند
به سبب گسترش دامنه ی تاثیر رسانه های جمعی، به ویژه ماهواره و اینترنت و سایر فناوری های اطلاع رسانی، جامعه اطلاعاتی امروزه بعدی جهانی پیدا کرده است. منحصر به کشور یا کشور خاصی نمی شود. تکنولوژی های نوین ارتباطی-اطلاعاتی امروزه چنان سرعت و عمقی به تغییرات اجتماعی داده که حتی پا بر جا ترین عرصه حیات بشری یعنی فرهنگ را نیز در نوردیده و ما را درمیانه یک دگرگونی جدی فرهنگی قرار داده است.
تحولی که بارلو1 آن را جدی ترین تحول فرهنگی از کشف آتش به این سو می داند. تحول یا به تعبیری، بحرانی فرهنگی که به اعتقاد مک لوهان2 ناشی از عدم تجانس یا تاخر فرهنگی جامعه نسبت به این تکنولوی هاست که به همراه دگرگونی های اجتماعی بروز و ظهور پیدا می کند
گسترش اینترنت ، مانند هر نوآوری دیگری به ایجاد دگرگونی های در جنبه های مختلف زندگی انجامیده و استفاده از آن، امری اجتناب ناپذیر شده است. به گونه ای که بدون آن زندگی برای کسانی که بدان خو گرفته اند، دشوار می شود.
جامعه ایرانی با دارا بودن هفتاد درصد جمعیت جوان و با توجه به شرایط متغییر جهانی، با چالش های مهمی در زمینه وسایل ارتباطی جدید و مخاطبان جوان آنها روبرو است. جوانان دارای علایق، خواسته ها و نیازهایی هستند که در پی پاسخ به آنها درکندوکاو هستند، جوان امروز خواستارآزادی، نشاط وزیبایی است، عناصر که روح و جسم او را به سمت خود می کشاند و هر فرد، هر فکر، هر فرهنگ و حکومتی که این عناصر را به او ارائه دهد جوان را به سمت خود جذب می کند و او را در حیطه اقتدار خود در می آورد
انقلاب اجتماعی ارتباطات علاوه بر افزایش رسانه های ارتباط جمعی، تحول نمادها و باورها را نیز به ارمغان داشته است. در سایه این تحول رسانه های گروهی زمینه رشد آگاهی و شناخت اجتماعات بشری را مهیا ساخته اند و ظاهرا اجتناب ناپذیر می نماید که همزمان با تعداد رسانه های جمعی، تأثیر آنها بر بحران هویت و فرهنگ جوامع مختلف چشمگیر است. برنامه های ماهواره ای نقش پررنگ تری را در این تحول و دگرگونی فرهنگی مخصوصا در ایران دارا می باشد.
رسانه های تصویری مثل ماهواره، با برنامه های تفریحی و سرگرم کننده در دراز مدت، یکسان سازی سلیقه قشرهای عظیم جامعه را باعث خواهد شد و از سوی دیگر این ابر رسانه ها شکاف های جدید طبقاتی را باعث می شود. شبکه های تلویزیونی نیز از طریق ماهواره با تمام نقاط دنیا ارتباط برقرار می کنند و فرهنگ قالب بندی شده می فرستند، این نمادها و پیام ها بدون هیچ گونه مقاومتی در اختیار گیرنده قرار می گیرد و وارد کانون خانواده و سپس جوامع می شود
در عصر ترافیک و انواع آلودگی های محیطی و اخلاقی، وجود این نوع تکنولوی ها به انسان راحت طلب بهانه می دهد که دیگر به سمت صلحه رحم در عالم فیزیکی و متن جامعه گام برندارد. روابط مجازی در شبکه های اجتماعی، به تدریج روابط رودرروی افراد را کم رنگ کرده و این امر به انزوای اجتماعی و در نهایت عدم جامعه پذیری صحیح در روند اجتماعی شدن افراد می انجامد
واقعیت این است که امروزه رسانه ها در همه کشورهای جهان نقش بسیار ویژه ای در پیدایش تحولات اجتماعی و فرایند شکل گیری نگرش های و دیدگاه ها ایفا می کنند. ودر ایجاد بخش مهمی از ساختارها هنجارها و ارزش ها و ضد ارزش ها هم سهم و جایگاه بسیار مهمی دارند.
از این رو خانواده ها باید به ارزش های همان رسانه ها نیز دقت کنند تا مطمئن شوند اطلاعاتی که از آن رسانه ها به دست خانواده خصوصا فرزندان می رسد از مجاری مطمئن و سالمی باشد. ماهواره ها هم خبرهای ناگواری را حتی از کشورهای غربی به گوش ما می رسانند که چنان سرنوشتی اگر نصیب هر ملتی شود نابودی آن درآینده ای نه چندان دور قطعی خواهد بود. افزایش شدید آمار کودکان نامشروع، کاهش زاد و ولد، رسوایی های اخلاقی مقامات و شخصیت های به اصلاح درجه اول این کشورها افزایش شدید مشروبات الکی، قرص ها اکس، افزایش افسردگی و شمار خودکشی و قتل گسترش باندهای فساد و فحشا و قاچاق زنان و کودکان و غیره همه و همه خبرهای ناگواری است که حتی انتقاد اندیشمندان غربی را هم در پی داشته است و جامعه شناسان و طرفداران حریم خانواده و اخلاق را در کشورهای غربی نگران کرده است
تحقیقات فروانی تأثیر برنامه رسانه ها بر نگرش ها ی کودکان وبزرگسالان را بررسی کرده اند.نتایج تمامی تحقیقات نشان داده است که رسانه های جمعی انواع گوناگونی از اطلاعات ومحتوا - به ویژه هنجارها وارزش ها - را انتقال می دهند
مارک لاسر - 2004 - 1 معتقد است در حال حاضر، اینترنت به دلیل داشتن سه ویژگی، به یکی از مهم ترین منابع اشاعه پورنوگرافی2 - هرزه نگاری - تبدیل شده است. این سه ویژگی عبارتند از:
- 1 قابلیت دسترسی آسان به آن
- 2 توانایی همگان در پرداخت بهای آن
- 3 ناشناس ماندن کاربران آن.
برخی از پایگاه های اینترنت، صحنه هایی را در عریان ترین، صریح ترین و غیر اخلاقی ترین وجه ممکن به نمایش می گذارند. در گذشته، برای دست یابی به مجله های پورنوگرافی و یافتن مسائل جنسی، افراد می بایست به مکان های خاص مراجعه می کردند
