بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی تاثیر نقاشی درمانی بر احساس تنهایی در دانش آموزان دارای اختلال یادگیری بود. این پژوهش نیمه آزمایشی و از نوع پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل است.جامعه پژوهش متشکل از دانش آموزان دچار اختلال یادگیری مدارس ابتدایی بابل بود که از طریق آزمون وکسلر شناسایی شدند.30 نفر از این دانش آموزان به روش تصادفی از بین جامعه مورد نظر انتخاب و مجددا به روش تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارش شدند.گروه آزمایش 12 جلسه یک ساعته نقاشی درمانی را گذراند.جهت جمع آوری داده ها در پیش آزمون و پس آزمون از مقیاس احساس تنهایی - UCLA - استفاده شد.
نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد نقاشی درمانی بر کاهش احساس تنهایی کودکان دچار اختلال یادگیری موثر است و این دانش آموزان پس از شرکت در جلسات نقاشی درمانی تفاوت قابل ملاحظه ای در میانگین نمرات پس آزمون نشان دادند که نشان از موثر بودن این نوع درمان است.
مقدمه
تنهایی حالتی ناخوشایند است که از تفاوت در روابط بین فردی که افراد خواهان آن هستند و روابطی که با دیگران در شرایط واقعی دارند، نشأت می گیرد. این احساس به این دلیل اهمیت دارد که هم با حالات هیجانی افراد و هم با فقر اجتماعی، رفتار و سلامتی در افراد بالغ، نوجوان و کودک همبسته است
براین اساس احساس تنهایی گذرگاهی است برای هجوم آوردن احساسات منفی دیگر که اغلب افراد میکوشند به صورت هشیار و ناهشیار از آنها اجتناب کنند. به همین دلیل نیز افرادی که احساس تنهایی می کنند، عزت نفس پایینی دارند و به ویژه نسبت به توانایی های خود، تردید می کنند و در رفتارهای بین فردی حالت هایی مثل خجالت، شرم، اضطراب، جسارت نداشتن، خطر پذیری کم و درونگرایی از خود نشان می دهند - هوروایتز و فرنچ2، . - 1979 پژوهش ها نشان می دهند که مشکلات هیجانی و روان شناختی بسیاری در کودکان و نوجوانان مبتلا به احساس تنهایی مشاهده می شود. تجربه تحت فشار بودن و اضطراب، رفتار های پرخطر مانند سیگار کشیدن و استفاده از موادمخدر، گریز از مدرسه ، افسردگی و اعتیاد به الکل
کمرویی و جرأت ورزی پایین و سطوح پایین خودکار آمدی ، اطمینان به خود و عزت نفس مواردی از این دست هستند . همچنین مطالعات نشان می دهد که تنهایی در دوران کودکی سلامت هیجانی پایین را در دوران نوجوانی پیش بینی می کند - اسکینکا، ون دالمن، باسارتی و سوان3، . - 2012لودویک - - 1984 پیشنهاد کرده است ترسیم نقاشی را برای تشخیص شرایط آسیب شناختی می توان به کار برد و تا کنون از عوامل تشخیص ابتدایی، به تدریج، روش های منظم بسیاری به وجود آمد که امروزه آن را آزمون نقاشی می نامند.نقاشی درمانی شاخه ای از هنر درمانی است
هنر درمانی ، شامل طیف گسترده ای از کاربرد های درمانی عناصر هنر بصری - نقاشی درمانی،نمایش درمانی،موسیقی درمانی،فیلم درمانی و غیره - است که در یک سوی این طیف هنر به عنوان وسیله ای برای برقراری ارتباط غیر کلامی مورد تایید است. هنر در پیوند با تداعی کلام و تفسیر آن و آثار هنری امکاناتی را فراهم می کند برای درک و فهم حالات هیجانی که در مراجع وجود دارد. در سوی دیگر این طیف درمان از خود فرآیند هنری مشتق می شود.
این سودمندی مربوط به قدرت هنر می شود که قادر است نیروهای متعارض درون فردی ، بین فردی و جامعه را بهبود بخشد و سازگاری بهتری را برای صاحب اثر هنری ایجاد کند. تعریف هنر درمانی همیشه مشکل بوده، زیرا از پیوند هنر و روانشناسی بوجود آمده است. هنر درمانی ریشه در بسیاری روش های روان شناسی، زیبای شناسی، و تربیتی دارد.
تحقیقات زیادی در مورد اختلال یادگیری،تنظیم هیجانی منفی و هنر درمانی انجام شده است اما تاکنون تاثیر نقاشی درمانی بر کاهش احساس تنهایی کودکان دچار اختلال یادگیری بررسی نشده است و تحقیقی در این زمینه موجود نیست. به نظر می رسد کودکان دارای اختلال به دلیل عدم موفقیت تحصیلی داراری احساس تنهایی بیشتر و تنظیم هیجانی کمتری نسیت به کودکان عادی باشند. کودکان دارای اختلال یادگیری به دلیل تجربه ی شکست های پی در پی دچار اختلال هیجانی و احساس تنهایی بیشتری نسبت به دانش آموزان عادی هستند - فرخ حق رنجبر و همکاران،. - 1389بنابراین هدف این پژوهش بررسی این موضوع است که نقاشی درمانی سبب کاهش احساس تنهایی کودکان دارای اختلال یادگیری می گردد.
مواد و روش
این تحقیق نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون است.جامعه آماری پژوهش شامل دانش آموزان دختر دارای اختلالات یادگیری شهرستان بابل که براساس آزمون وکسلر شناسایی شده اند.جهت نمونه گیری این پژوهش ابتدا 30 نفر به صورت تصادفی انتخاب و سپس به روش تصادفی ساده به تعداد برابر 15 - نفر در هر گروه - در دو گروه آزمایشی و کنترل جایگزین شدند. هر دو گروه پیش آزمون به صورت پرسشنامه احساس تنهایی - UCLA - در مورد آنها اجرا شد و بعد از آن گروه آزمایش به مدت 12 جلسه 60 دقیقه به انجام نقاشی با مداد رنگی، پاستلو کلاژ کاغذ کادو، مجلات کودک و برگ درختان همراه با توضیح و تفسیر نقاشی ها پرداختند ؛ اما گروه کنترل در معرض هیچ متغیر مداخله کننده - نقاشی درمانی - قرار نگرفت. پس از اتمام جلسات از هر دو گروه پس آزمون با پرسش نامه احساس تنهایی توسط - راسل و پیلوا و کورتونا - در سال 1980 ساخته شد که شامل 20 سوال و به صورت 4 گزینه ای ،10 جمله منفی و 10 جمله مثبت است .
تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری
نمودار:1 وضعیت میزان احساس تنهایی دانش آموزان گروه های آزمایش و گواه
جدول فراوانی و نمودار فوق نشان می دهد که آموزش نقاشی درمانی، موجب کاهش قابل توجه میانگین پس آزمون میزان احساس تنهایی گروه آزمایش شده است ولی در گروه گواه افزایش ناچیزی مشاهده است.
متغیر وابسته: میزان احساس تنهایی دانش آموزان پس آزمون
جدول : 1 آزمون اثرات هم تغییری - Tests of Between-Subjects Effects -
