بخشی از مقاله
چکیده
کیفیت سود از عوامل مهم و تأثیرگذار بر میزان نگهداری وجه در نقد شرکت ها است .نتایج برخی از پژوهش های قبلی نشان داده است که افزایش کیفیت اطلاعات حسابداری، باعث کاهش میزان نگهداری وجه نقد شرکت ها میگردد. از این رو، هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر نگهداشت وجه نقد و ارتباطات سیاسی بر کیفیت سود در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است.
جامعه آماری تحقیق کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و روش نمونه گیری حذف سیستماتیک بود که نهایتاً 82 شرکت واجد شرایط بررسی در این مطالعه انتخاب گردید. بازه زمانی پژوهش حاضر از سال 1386 تا 1392 بود. برای اندازه گیری کیفیت سود، از متغیر جانشین آن یعنی کیفیت اقلام تعهدی و جهت آزمون فرضیههای پژوهش از دادههای ترکیبی و رگرسیون چندمتغیره استفاده شده است.
نتایج پژوهش نشان داد که بین نگهداشت وجه نقد و کیفیت سود رابطه منفی و معنی دار وجود دارد ولی ارتباطات سیاسی تأثیر معنی داری بر کیفیت سود نداردو همچنین رابطه نگهداشت وجه نقد و کیفیت سود در شرکتهای دارای ارتباطات سیاسی، بیشتر از شرکتهای بدون ارتباطات سیاسی می باشد.
مقدمه
مهمترین نقش اطلاعات حسابداری در بازارهای مالی، ایجاد معیاری برای تخصیص سرمایه است. سود حسابداری از جمله اطلاعات حسابداری است که معیار سنجش خلاصه و مفید برای عملکرد شرکت محسوب می شود. سود حسابداری، معیاری برای پاداش جبران خدمات مدیران، در قراردادهای بدهی، توان سودآوری شرکت، پیش بینی سودهای آتی، مخاطره های سرمایه گذاری در شرکت یا اعتباردهی به آن و آگهی هایی است که شرکت در نشریه های مالی منتشر میکند و سرمایه گذاران و بستانکاران نیز مورداستفاده قرار میدهند. بنابراین، عوامل و پیامدهای کیفیت اطلاعات حسابداری، مورد توجه سرمایهگذاران، مدیران، قانون گذاران و تدوین کنندگان استاندارها است. کم بودن کیفیت سود به عنوان معیاری از کیفیت گزارشگری مالی، می تواند باعث عدم تقارن اطلاعاتی و در نتیجه افزایش میزان نگهداری وجه نقد شرکتها شود. در واقع با کاهش کیفیت سود، عدم تقارن اطلاعاتی افزایش مییابد و در نتیجه میزان وجه نقد لازم را برای نگهداری افزایش میدهد.
اگرچه مفهوم تعهدی سود به عنوان یک اندازه گیری بنیادی، با انتقادهایی مواجه است؛ اما از دیدگاه اطلاعاتی، این مفهوم بیانگر نتیجه فعالیت حسابداری است
تحقیقات تجربی نیز نشان داده است سود حسابداری، بار و محتوای اطلاعاتی دارد
محاسبه سود حسابداری از لحاظ یک اندازه گیری یگانه عملکرد و یا اطلاعاتی که در محاسبه آن لحاظ میشود، توسط حسابداران حرفه ای و تحلیلگران مالی همواره مورد تأکید بوده است مثلاً: در بیانیه شماره یک هیأت استانداردهای حسابداری مالی - - FASB آمده است: کانون توجه گزارشگری مالی، اطلاعات مربوط به عملکرد واحد انتفاعی است که توسط معیارهای سود و اجزای تشکیل دهندهی آن تأمین میشود.
وردی - 2006 - 3 در پژوهش خود، رابطه بین کیفیت گزارشگری مالی و کارایی سرمایه گذاری را در 49543 شرکت - سال، در سال های 1980 تا 2003 بررسی کرده است .بر اساس یافته های پژوهش مذکور، در شرکت هایی که با محدودیت های مالی مواجه هستند، کیفیت گزارشگری مالی، به طور مؤثر با مشکل سرمایه گذاری کم، مرتبط است و در شرکت های با مانده های نقدی بالا نیز با سرمایه گذاری کردن رابطه دارد .کیفیت اطلاعات حسابداری به دلیل کاهش عدم تقارن اطلاعاتی، می تواند موجب کاهش میزان نگهداری وجه نقد شرکت شود.
به نظر می رسد، تا کنون متخصصان مالی نتوانسته اند به یک محاسبه مستقل از سود، که از نظر آنان کیفیت لازم را دارا باشد، دست یابند .در این حالت، آنان با انجام تعدیلات مناسب، می توانند به یک دامنه از سود که به شکل صحیح تر نشان دهنده کیفیت سود باشد، دست یابند. بنابراین، مفهوم کیفیت سود، یک امر تعریف شده ثابت نیست و محققین از تعاریف متفاوتی جهت ارزیابی آن استفاده میکنند. از این رو در این تحقیق رویکردی که تاکنون در بازار سرمایه ایران به آن پرداخته نشده، انتخاب و آزمون می شود. بدین ترتیب که از یک مجموعه متغیرهای مالی - اساسی - که توسط تحلیلگران در ارزشگذاری اوراق بهادار مفید تشخیص داده شده است، استفاده میگردد.آنان معتقدند این علائم اساسی توسط سرمایه گذاران در ارزیابی کیفیت سود، مورد استفاده قرار میگیرد
همچنین، شرکت برای اجتناب از هزینه های ناشی از شرایط غیرمنتظره دارای انگیزه احتیاطی است و هرچه احتمال رخداد شرایط پیش بینی نشده و پیامدهای منفی آن بیشتر باشد، این انگیزه نیز بیشتر خواهد شدو در نتیجه، مدیریت تمایل به نگهداشت وجه نقد بیشتری خواهد داشت.
کینز - 2006 - 5 بر این اعتقاد است که افراد علاوه بر دو هدف فوق، برای انگیزه سومی نیز وجوه نقد را نزد خود نگهداری می نمایند که همان انگیزه سفته بازی می باشد . منظور از تقاضای سفته بازی پول، این است که پول با هدف و امید انجام معاملات سودآور و بهره برداری از فرصت هایی که پیش می آید، نگهداری شود. میزان وجه نقد نگهداری شده بر اساس هر سه انگیزه فوق در نهایت، تحت تاثیر عدم اطمینان در مقدار و زمان جریان های نقدی قرار می گیرد.
همچنین میتوان گفت ارتباطات سیاسی در بسیاری از جنبه های معاملات تجاری، نقشی حیاتی ایفا می کند و تخصیص منابع به شدت تحت تاثیر ارتباطات سیاسی قرار می گیرد.بنابراین سود شرکت هایی که حجم زیادی وجه نقد ذخیره می کنند، از کیفیت بالایی برخوردار است. همچنین سیاستمداران باید شرکتها را ترغیب یا وادار به افشای اطلاعات مرتبط با ارتباطات خود با دولت، وابستگان سیاسی یا سیاستمداران کنند که در این صورت سرمایه گذاران و تمامی اعضای ذینفع می توانند از اطلاعات برای دسترسی بهتر به اطلاعات پنهان شرکت و سود شرکت استفاده کنند.
صاحب نظران بر این باورند که سیاست از عناصر طبیعی تصمیمات راهبردی مدیران است .آن ها تصمیم گیری راهبردی را به صورت درگیر شد ن در منافع مادی تعریف می کنند .این کار مدیران را به جانبدار ی از یکدیگر وادار و به سمت کنترل اطلاعات و تشکیل ائتلاف سوق می دهد
کم بودن کیفیت سود6 به عنوان معیاری از کیفیت گزارشگری مالی، می تواند باعث افزایش عدم تقارن اطلاعاتی و در نتیجه افزایش میزان نگهداری وجه نقد شرکت ها شود .در واقع، با کاهش کیفیت سود، عدم تقارن اطلاعاتی افزایش می یابد و در نتیجه شرکت میزان وجه نقد لازم را برای نگهداری افزایش می دهد.
در پژوهش حاضر، تأثیر کیفیت سود بر میزان نگهداری وجه نقد و تاثیر ارتباطات سیاسی بر رابطه بین کیفیت سود و نگهداری وجه نقد در شرکت ها بررسی می شود .از این رو، در قسمت دوم پژوهش، ادبیات پژوهش و نظریه های مربوط با میزان نگهداری وجه نقد مورد بررسی قرار می گیرند .در قسمت سوم، خلاصه پژوهش های پیشین بیان می شوند .در قسمت چهارم، روش پژوهش شامل فرضیه ها، جامعه، نمونه آماری و روش های آماری مورد استفاده به منظور آزمون فرضیه ها تشریح می شوند .در قسمت پنجم، تجزیه و تحلیل نتایج، در قسمت ششم، محدودیت های پژوهش و در قسمت آخر نیز نتیجه گیری و پیشنهادها بیان می گردند.
ادبیات پژوهش و نظریه های مربوط به میزان نگهداری وجه نقد
-1نظریه عدم تقارن اطلاعاتی
بر اساس نظریه مذکور، یکی از طرف های معامله، نسبت به دیگران، از مزیت اطلاعاتی برخوردار است .در اقتصاد به چنین وضعیتی، نامتقارن بودن اطلاعات گفته می شود .با توجه به نظریه مذکور، می توان آثار ناشی از تفاوت بین اطلاعات عمومی و محرمانه را در بازارهای مالی مشاهده کرد .در مجموع، می توان گفت عدم تقارن اطلاعات، تأثیر مهمی در میزان هزینه تأمین مالی خارجی دارد
ایزدی نیا و رسائیان - 1388 - با انجام پژوهشی در 110 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، در سال های 1385-1381نشان دادند که کیفیت سود حسابداری با اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام، رابطه منفی و معنی دار دارد .اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام دربسیاری از پژوهش های خارجی و داخلی، معیار عدم تقارن اطلاعات بیان شده است، بنابراین بر اساس نتایج پژوهش مذکور، کیفیت سود باعث کاهش عدم تقارن اطلاعاتی می شود.
-2 نظریه نمایندگی
از آنجایی که میان مدیر و مالک، تضاد منافع وجود دارد، در نظریه مذکور، ساختار قراردادها به منظور هماهنگ کردن منافع مدیران و مالکان مورد بررسی قرار می گیرد
