بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این پژوهش تاثیر هوش هیجانی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان می باشد در این پژوهش روش جمع آوري اطلاعات توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهاي میباشد که نتایج این پژوهش توصیف کننده این می باشد تعلیم و تربیت فرآیندي است پر دامنه و وقتگیر در عین حال پر ثمرترین دستاورد انسان میباشد .
اهمیت آن را از این زاویه میتوان نگریست که حقیقت آدمی به برکت تعلیم و تربیت معنا و مفهوم مییابد و به برکت این فرآیند است که استعدادها و توان بالقوه آدمی بارور و شکوفا میشود که هوش هیجانی یکی از سازه هاي نوظهور در گستره علم روان شناسی است که پژوهش هاي زیادي را به خود اختصاص داده است و رابطه آن با پیشرفت تحصیلی یکی از این حوزه هاي پژوهشی است یکی از مسائلی که در پیشرفت تحصیلی و دیگر مقاطع از اهمیت زیادي بر خوردار است، داشتن هوش هیجانی دانش آموزان است.
ضعف و نبود هوش هیجانی در دانش آموزان یکی از دلایل مهم جلوگیري پیشرفت تحصیلی بوده و مانع سعود به مراحل بالاتر کودك می شود. در این مقاله که به روش کتابخانه اي و با هدف و ارتقا راهکارهایی تاثیر هوش هیجانی در پیشرفت تحصیلی انجام گرفته است ضمن تعریف هوش هیجانی و پیشرفت تحصیلی و دلایل آن و موارد مختلف راهکارهایی ارائه شده است که می تواند در خصوص این موضوع راه گشا باشد و در آخر هم به نتیجه گیري ختم می شود.
-1 مقدمه و بیان مسله
زندگی در جوامع امروزي بسیار پیچیده شده است و افراد براي ایفاي نقش مؤثر و مفید به دانشها، نگرشها و مهارتهاي متفاوتی نیاز دارند. انسان موجودي اجتماعی است و تعامل اجتماعی محور زندگی اجتماعی آدمی است
در چرخه تحول آدمی دوره مهمی وجود دارد که بین دوره کودکی و دوره بزرگسالی قرار میگیرد و به نوجوانی موسوم است. دورهاي که شاخص پایان کودکی و آغاز پیگیري پختگی است و در سه بعد زیستی، روانی و اجتماعی که رابطه نزدیکی با هم دارند نمایان میشود. ورود به دوره نوجوانی با تغییرات مهمی از جمله بلوغ جنسی، روابط با همسالان، خطر پذیري و کسب مهارتهاي تازهي شناختی همراه است
واژه هوش هیجانی - ei - و بهره هیجانی - eq - به عنوان پرکاربردترین لغات و مفاهیم جدید درسال 1995 از سوي جامعه دیالکت امریکا انتخاب شدند. ازآن پس تاکنون نیز تحقیقات در مورد هوش هیجانی رو به افزایش است درسال 1980 میلادي "رون بار- آن"، براي اولین بار مخفف "بهره هیجانی" یا "eq" را براي این دسته تواناییها به کار برد و اولین آزمون در این مورد را ساخت. در سال "1990 پیتر سالوي" استاد دانشگاه ییل و "جان مایر" مفهوم اساسی تئوري خود را براي اولین بار تحت عنوان "هوش هیجانی" به چاپ رساندند. در سال 1995 این مفهوم در پرفروشترین کتاب سال 1995 نوشته "دانیل گلمن" تحت عنوان "هوش هیجانی" ظاهر شد و عمومیت یافت
هوشهیجانی متغیر دیگري است که در روابط بین فردي، مورد توجه قرار میگیرد در سالهاي اخیر، مفهوم هوش هیجانی در کانون توجه روانشناسان قرار گرفته است - ساعتچی، . - 1382 هوشهیجانی اساساً در ارتباطات تجلی پیدا میکند. این ارتباطات از سویی حوزه درون فردي - ارتباط فرد با خود - و از سویی دیگر قلمرو میان فردي - ارتباط فرد با دیگران - را در برمیگیرد. بنابراین ما میتوانیم از دو دسته شایستگی کلی در دو قلمرو شخصی و اجتماعی سخن بگوییم
کوپر و ساواف هوشهیجانی را بر حسب دانش اولیه هیجانی، تناسب هیجانی، عمق هیجانی و کیمیاگري هیجانی تعریف کردهاند. مراد از دانش اولیه هیجانی دانشی است که فرد از ماهیت و کنشوري احساسات خود دارد. تناسب هیجانی، انعطاف پذیري و شدت احساسات و هیجانها است. عمق هیجانی، استعدادي براي رشد و تقویت یا عمق بخشیدن به هیجانها و کیمیاگري هیجانی، توانایی استفاده از احساسات و هیجانها براي خلاقیت است.
نخستین اصل هوشهیجانی این است که بنیاد تمام یادگیريهاي اصیل و پایدار، مراقبت از روابط است - کیاروچی و همکاران، - 1385 پژوهشها نشان دادهاند که هوش هیجانی بیش از هوشبهر، پیشگویی کننده موفقیت فرد در زندگی است. افرادي که داراي کفایت هیجانی بالا هستند، مهارتهاي اجتماعی بهتر، روابط دراز مدت پایاتر و توانایی بیشتري براي حل تعارضات دارند.
گرچه انسانها به دلایل سرشتی و ژنتیکی در تنظیم و ابراز هیجانات متفاوت هستند، یادگیري از طریق آموزش میتواند موجب افزایش تواناییها و مهارت افراد در هر سطحی که هستند شود - گلمن، . - 1995 هوشهیجانی به ما میگوید که چگونه از هوشبهر در جهت موفقیت در زندگی استفاده کنیم هوش هیجانی به ما در جهت شناخت احساسات خود و دیگران، مهارت کافی در ایجاد روابط سالم با دیگران و حس مسئولیتپذیري در مقابل وظایف کمک میکند
پیشرفت تحصیلی و عوامل موثر برآن سالهاست که مورد توجه متخصصان اموزش پرورش قرار گرفته است نزدیک به یک قرن است که روان شناسان به صورت گسترده براي شناسایی عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی تلاش می کنند توجه به پیشرفت تحصیلی از زمان بینه آغاز شد او دریافت که نمرات آزمون هاي وي قادر است کودکانی که با توجه به مشاهدات کلاس درس باهوش و کم هوش قلمداد شده بودند را از هم تفکیک کند
یکی از عوامل دیگري که میتواند بالقوه در پیشرفت تحصیلی تاثیرگذار باشد هوش هیجانی ایست به طوري که پژوهش ها براي مثال سیاروچی و همکاران، مارتین، براکت، در مورد هوش هیجانی نشان می دهند که هوش هیجانی عاملی موثر و تعیین کننده در رویدادهاي زندگی مانند موفقیت در مدرسه موفقیت در شغل و روابط بین فردي و به طور کلی در کارکرد هاي سازش یافته در زمینه سلامت است
سؤال اصلی پژوهش این است که آیا هوش هیجانی تاثیري در پیشرفت تحصیلی دارد؟ در واقع با انجام این تحقیق و پاسخ به این سؤال میتوان تا حدودي نقش هوش هیجانی در پیشرفت دانش آموزان را کشف و درجهت تقویت آن گام برداشت.
-2 اهمیت پژوهش
در واقع انجام این پژوهش در راستاي تربیت نیروي انسانی براي آینده کشور و رشد سرمایههاي اجتماعی داراي ضرورت بنیادي است و همچنین پی بردن به ارتباط هوش هیجانی و پیشرفت دانش آموزان است و در صورت و جود این رابطه آن را به صورت علمی، عینی نشان دهیم.
-3 ادبیات تحقیق
-4 تعریف هوش هیجانی
فرهنگ لغت آکسفورد هیجان را هر گونه تحریک یا اغتشاش در ذهن، احساس، عاطفه یا هر حالت ذهنی قدرتمند و تهیج شده تعریف می کند. سالووي و مه یر - 1990 - هیجان ها را پاسخ هاي سازمان یافته اي تعریف می کنند که محل برخورد زیرسیستمهاي دیگر روانشناختی بوده وسیستمهاي فیزیولوژیکی، شناختی، انگیرشی و تجربهاي را در بر میگیرد. مه یر و سالووي همچنین هوش هیجانی را نوعی پردازش هیجانی میدانند که توجه به هیجانها ارزیابی صحیح آنها در خود و دیگران، نظم بخشی سازمان یافته آنها، و ابزار مناسب آنها را در بر میگیرد.
گلمن هوش هیجانی را توانایی حفظ انگیزه، مقاومت در برابر ناملایمات، کنترل تکانه ها، توانایی به تعویق انداختن کامیابی ها، همدلی با دیگران و امیدوار بودن تعریف می کند - گلمن، - 1380 بار آن - 2001 - هوش هیجانی را در بر گیرنده مجموعهاي از مهارتها، استعدادها و توانایی هاي غیر شناختی میداند که توانایی فرد را در رویارویی با فشارها و شرایط محیطی بطور موفقیت آمیزي افزایش میدهد.
تعاریف زیادي از هوش هیجانی از طرف اندیشمندان روان شناس مطرح شده است دانیل گلمن در سال 1998 در کتاب خود تحت عنوان کارکرد هوش هیجانی آن را اینگونه تعریف میکند: - هوش هیجانی توانایی درك و فهم هیجان ها و عواطف است به منظور تعمیم آن به عنوان حامی اندیشه، شناخت هیجان ها و دانش هیجانی تا بتوانیم آنها را نظم داده تا موجبات رشد عقلی ، عاطفی و هیجانی فراهم گردد. هوش هیجانی شامل چهار مولفه و بیست قابلیت است که عبارتند از :
-1 خود آگاهی: از طریق شناخت عمیق عواطف، هیجانها و حالات روانی دیگران، نقاط قوت و ضعف و توانایی ارزیابی صحیح از خود به دست می آید و به عبارتی در خود آگاهی شما هیجانات و احساسات خود را بخوانید و از آنها آگاه باشید. خود آگاهی به افراد اجازه می دهد تا نقاط قوت و محدودیتهاي خود را بشناسند.
-2 خود مدیریتی: توانایی کنترل و اداره کردن عواطف و هیجان ها، توانایی حفظ آرامش در شرایط بحرانی و استرس زا، توانایی خود انگیزشی و ابراز منویات درونی است.
