بخشی از مقاله
مقدمه
ماده آلی به عنوان سوخت فعالیت ریز جانداران عمل می کند.همچنین در بهبود ساختمان خاك و افزایش نگهداري و تعادل هوا و آب در خاك و نگهداري محیط مناسب براي ریز جانداران موثر است.از طرفی وجود ماده آلی به عنوان مخزن عناصر غذایی عمل می کند که به آهستگی طی فرآیند تجزیه عناصر غذایی آزاد می شوند.
بنابراین در افزایش ظرفیت تبادل کاتیونی و بهبود حاصلخیزي خاك نقش اساسی دارد.در حال حاضر که با رشد جمعیت و محدودیت منابع خاك و آب مواجه هستیم، استفاده از منابع محدود موجود با عنایت به بیشترین عملکرد و با رعایت اصول کشاورزي پایدار براي تامین امنیت غذایی ضروري است.به خصوص کشور ایران از جمله استان فارس با دارا بودن اقلیم خشک و نیمه خشک و محتواي اندك ماده آلی - عمدتا کمتر از یک درصد - ، نیازمند عزم ملی براي احیا و باروري خاك هاي زراعی است
در انجام تحقیقی آزمایشگاهی با مصرف کمپوست شهري با پوسیدگیهاي متفاوت دریافتند که نتایج آزمایش بستگی به فعالیت میکروبی، تخریب پذیري ماده آلی به وسیله موجودات زنده،کسر بیوشیمیایی، معدنی شدن کربن آلی و تکامل تودهاي قارچی و میکروبی دارد. آنان همچنین گزارش کردند که پایداري خاکدانه از طریق مکانیزمهاي مختلف در کلیه تیمارها افزایش یافت، این افزایش با پوسیدگی بیشتر کمپوست بیشتر شده است.
نصرااللهزاده و همکاران، 1388 گزارش کردند که با اعمال 4 تیمار مادهآلی - بدون ماده آلی، کود گاوي پوسیده به میزان 10 تن در هکتار،کود گاوي پوسیده به میزان 20 تن در هکتار و کمپوست آزولا به مقدار 5 تن در هکتار - به عنوان فاکتور اول و 4 سطح کودي - بدون کود شیمیایی، 80-40-30 ، -45 120-060 و 160-80-60 به ترتیب N-P2O5-K2O کیلو گرم در هکتار - به عنوان فاکتور دوم در یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوك کامل تصادفی بر روي برنج به این نتیجه رسیدند که تاثیر مقادیر مختلف کود شیمیایی بر کلیه صفات اندازهگیري شده - عملکرد، ارتفاع بوته، تعداد پنجه،طول خوشه، درصد پوکی و وزن هزار دانه - و مقادیر ماده آلی - بهجز وزن هزار دانه - و اثرات متقابل ماده آلی و سطح کودي بسیار معنیدار بوده است.
Rizwan و همکاران، 2007 در آزمایشی زوائد میوه و سبزیجات را جمعآوري وآنها را در یک کارگاه محلی به کمپوست تبدیل نمودند. سپس کمپوست را با 25 و50 درصد کود نیتروژن توصیه شده و 5 میلی گرم تریپتوفان ال به ازاء هر کیلوگرم کمپوست، غنی نمودند.تیمار کمپوست غنی شده به تنهایی و سایر مواد غنیساز به طور جداگانه بر روي گندم و ذرت آزمایش کردند. آنان نتیجه گرفتند که کمپوست غنی شده و 50 درصد نیتروژن توصیه شده بر عملکرد دانه و سایر فاکتورهاي رشد موثر بود، علاوه بر آن میزان نیتروژن، فسفر و پتاسیم در گیاه ذرت و دانه در اثر مصرف کمپوست غنی شده افزایش یافت.
Ebrahim و همکاران، 2008 با اعمال مقادیر مختلف کود حیوانی و کمپوست بر روي گندم نتیجه گرفتند که کود حیوانی و کمپوست ارتفاع گیاه، تعداد پنجه، طول خوشه، محصول کاه و دانه گندم و وزن هزار دانه را نسبت به کنترل افزایش دادند. بیشترین افزایش در طول بوته مربوط به مصرف 5 تن0 کمپوست در هکتار بدست آمد.
مواد و روشها
جهت بررسی تاثیر منابع مختلف کودهاي آلی و شیمیایی بر خصوصیات خاك وکمیت وکیفیت گندم-ذرت آزمایش سال89-90 با سه تکرار در قالب طرح بلوك هاي کامل تصادفی در شهرستان پاسارگادمرکز آموزش علیآباد کمین با کشت گندم آغاز شد. آزمایش با یازده تیمار شامل:
-1 مصرف کودهاي شیمیایی میکرو و فسفر و پتاسبم بر اساس آزمون خاك و 180 کیلوگرم نیتروژن خالص در سه مرحله پنجه - زادوکس 2.6 - ، ساقه - زادوکس 3.2 - و ظهور سنبلچه - زادوکس 3.7 - ،
-2کمپوست غنی محلی به میزان 10 تن در هکتار،
-3 کود حیوانی به میزان 10 تن در هکتار،
-4 کمپوست حاصل از زباله شهري به میزان 10 تن در هکتار،
-5 کمپوست غنی محلی به میزان 10 تن در هکتار+ مابقی نیتروژن توصیه شده در تیمار شماره - 1میزان نیتروژن در کمپوست از 180 کیلوگرم نیتروژن کود شیمیایی کسر و سپس مابقی نیتروژن توسط کود شیمیایی تاٌمین و در سه مرحله مذکور مصرف میشود - ،
-6 کود حیوانی به میزان 10 تن در هکتار+ مابقی میزان کودهاي توصیه شده در تیمار شماره 1 - میزان نیتروژن در کود حیوانی از 180 کیلوگرم نیتروژن کود شیمیایی کسر و سپس مابقی نیتروژن توسط کود شیمیایی تاٌمین و در سه مرحله مذکور مصرف میشود - ،
-7 کمپوست حاصل از زباله شهري به میزان 10 تن در هکتار+ مابقی میزان کودهاي توصیه شده در تیمار شماره 1 - میزان نیتروژن در کمپوست حاصل از زباله شهري از 180 کیلوگرم نیتروژن کود شیمیایی کسر و سپس مابقی نیتروژن توسط کود شیمیایی تاٌمین و در سه مرحله مذکور مصرف میشود - ، 25
-8 درصد نیتروژن از منبع اوره همراه با 10 تن کمپوست غنی محلی قبل از کشت 75+ درصد نیتروژن توصیه شده از منبع اوره به صورت سرك در سه مرحله فوق
-9 درصد نیتروژن توصیه شده ادر تیمار یک از منبع اوره همراه با 10 تن کمپوست حاصل از زباله شهري قبل از کشت 75+ درصد نیتروژن توصیه شده از منبع اوره به صورت سرك در سه مرحله فوق،
- 10 درصد نیتروژن ز توصیه شده در تیمار یک از منبع اوره همراه با 10 تن کود حیوانی قبل از کشت 75+ درصد نیتروژن توصیه شده از منبع اوره به صورت سرك در سه مرحله فوق،
-11چاي کمپوستی به میزان 6000 لیتر در هکتار - 3هزارلیترخالص + 3هزارلیترآب - ، در قالب طرح بلوك هاي کامل تصادفی در سه تکرار به مرحله اجرا در آمد.
ماده آلی با دیسک به زیر خاك برده و با خاك سطحی مخلوط می شود. قبل کشت نمونه خاك و نمونههاي مادهآلی در آزمایشگاه تجزیه شدند اندازه هر پلات - 4 *5 - 20 متر مربع، فاصله ردیفهاي گندم 30 سانتیمتر وسطح کل آزمایش حدود 800 متر مربع در نظر گرفته میشود.
کودهاي فسفر و پتاسیم از منابع سوپرفسفات تریپل و سولفات پتاسیم در کلیه تیمارها همراه با کودهاي آلی با خاك مخلوط میشود.کود نیتروژن از منبع اوره در تیمار دو، و 75 درصد مابقی در تیمارهاي 5، 6 و7در 3 مرحله - پنجه، ساقه و ظهور سنبلچه - همراه با آب آبیاري مصرف شد.در این رابطه رقم گندم رقم پارسی می باشد. عملکرد گندم اندازهگیري و توسط برنامه Mstatc آنالیز آماري و مقایسه میانگین ها با آزمون دانکن انجام خواهد شد.
نتایج و بحث
نتایج تجزیه واریانس عملکرد دانه، کاه و وزن هزار دانه در جدول یک آورده شده است. تاثیر تیمارهاي مختلف بر عملکرد دانه و وزن هزار دانه به ترتیب در سطح یک و پنج درصد معنیدار شده است، در صورتیکه اثر تیمارها بر عملکرد کاه معنیدار نبوده است - جدول یک - .
جدول -1 تجزیه واریانس عملکرد دانه، کاه و وزن هزار دانه تحت تاثیر تیمارهاي مختلف
جدول -2 عملکرد دانه و کاه تحت تاثیر تیمارهاي مختلف
میانگینهایی که در هرستون در یک حرف مشترك میباشند، بر اساس آزمون دانکن در سطح 5 درصد داراي تفاوت آماري معنی داري نمیباشند
