بخشی از مقاله
چکیده
در حال حاضر صنعت توریسم به عنوان یکی از بزرگترین منابع اقتصادی جهان محسوب می شود و پیش بینی می شود که در دهه 2020 میلادی به صنعت شماره یک جهان تبدیل گردد. با اینکه کشور ایران از نظر جاذبه های توریستی یکی از برجسته ترین کشورهای دنیا محسوب می شود ولی سهم ایران از درآمدهای بازار جهانی توریسم بسیار ناچیز و اندک است که بیانگر چالشهای بزرگ توسعه توریسم در ایران است.
در این زمینه محیط های طبیعی و انسانی و قابلیت ها و استعدادهای آنها از جمله عواملی است که بایستی مورد ارزیابی قرار گیرد. شرایط اقتصادی و بینش اجتماعی مردم نیز با توجه به تسهیلات و امکانات گردشگری موجود، زمینه های لازم را برای انجام فعالیت های گردشگری ایجاد می کند. بهره برداری از قابلیت های گردشگری هر منطقه می تواند برای توسعه آن منطقه زمینه ای پویا و فعال فراهم کند. لذا در این تحقیق به بررسی قابلیت های گردشگری روستای پلنگان شهر کامیاران پرداخته شده است.
مقدمه
امروزه صنعت توریسم فراتر از یک صنعت به مثابه یک پدیده پویای جهانی و اجتماعی دارای پیچیدگیهای خاص خویش است - الیوت، . - 1997 پدیده ای که با مکانیسمی درهم تنیده و پنهان در زمانها و مکانهای مختلف اشکال گوناگونی به خود می گیرد و به همین خاطر تاثیرات کاملا متفاوتی را بر جوامع انسانی برجای می نهد، هم از اینروست که شناخت دقیق و تحلیل علمی این پدیده می تواند چارچوبهای مطمئنی برای برنامه ریزی صنعت توریسم فراهم آورد.
اهمیت این شناخت و تحلیل، زمانی فزونتر می شود که این مقوله در کشورهای در حال توسعه ای نظیر ایران بررسی شود. بنابر اظهار نظر برخی از کارشناسان صنعت توریسم، شاید توریسم بین المللی به عنوان امیدبخش ترین، پیچیده ترین و جایگزین ترین صنعتی است که کشورهای جهان سوم با آن روبرو هستند - ترنر، - 1976 تا جاییکه دکاتیت - 1979 - از آن به عنوان ابزاری برای توسعه یاد می کند. بنابراین شناخت و پژوهش این ابزار بسیار ضروری می نماید.
مطابق آمارهای سازمان توریسم جهانی در سال 2001 در سراسر جهان نزدیک به 700 میلیون نفر سفر توریستی در سطح بین المللی انجام داده اند و درآمدهای ناشی از آن بالغ بر 600 میلیارد دلار آمریکا بوده است و نزدیک به 300 میلیون نفر بصورت مستقیم و غیرمستقیم در صنعت توریسم مشغول به فعالیت بوده اند و این صنعت فراتر از صنعت اتومبیل، شیمیایی، غذایی، سوختی و صنایع نساخی درامد داشته است .
در حال حاضر صنعت توریسم از نظر پراکنش بزرگترین صنعت جهان محسوب می شود و در سالهای اخیر بالاترین رشد را به خود اختصاص داده است و پیش بینی می شود که در دهه 2020 صنعت شماره یک جهان محسوب شود و مطابق پیش بینی WTO تا سال 2020 این صنعت به رشدی چشمگیر خواهد رسید بطوریکه در سال 2020 بیش از 1/600 میلیون نفر به مسافرت بین المللی خواهند پرداخت . - WTO,2002 - از سوی دیگر کارشناسان صنعت توریسم معتقدند که کشور ایران از نظر پتانسیلهای برنامه ریزی صنعت توریسم - جاذبه های طبیعی و فرهنگی - جز ده کشور اول جهان محسوب می شود.
این در حالیست که سهم ایران از درآمد بازارهای بین المللی صنعت توریسم در سال 2000 در حدود 0/2 درصد بوده است. مطابق آمارهای رسمی منتشره از سوی سازمان ایرانگردی و جهانگردی، در سال 2000 در حدود یک میلیون و سیصد هزار نفر از ایران دیدن کرده اند و درآمد ناشی از این سفرها بالغ بر 700 میلیون دلار بوده است و نزدیک دو میلیون نفر از ایران برای انجام سفرهای توریستی خارج شده اند و تا همین سال صنعت توریسم در ایران نتوانسته است بصورت مستقیم و غیرمستقیم در حدود 540 هزار شغل ایجاد کند و 3/4 درصد از تولید ناخالص ملی و 14 درصد از درآمد صادرات غیرنفتی را تشکیل دهد
در این بین مبدا بیش از 80 درصد توریست های ورودی از کشورهای همجوار می باشد که میانگین هزینه سرانه توریستهای ورودی در ایران در حدود 576 دلار بوده است. با اندکی تعمق و بررسی می توان به این حقیقت پی برد که صنعت توریسم ایران به مفهوم واقعی خود نتوانسته در تولید درآمد و بهبود شرایط اقتصصای و ناحیه ای موفقیتی را حاصل کند.
امروزه صنعت توریسم بخش عمده ای از تجارت بین المللی را بخود اختصاص داده است و این صنعت با اتکا به سرمایه های اولیه و برنامه ریزی اصولی و واقع بینانه می تواند به یک منبع عظیمی از تولید درآمد در سطوح ملی و ناحیه ای تبدیل شود. تاثیرات توریسم در اقتصاد ملی هر جامعه ای همواره می تواند از دو جنبه بررسی شود تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم.
به عنوان مثال فرآوری بستر مساعد برای ایجاد فرصتهای شغلی در مراکز اقامتی و صنعت حمل و نقل از جنبه های مستقیم و ایجاد تحول و توسعه در سایر شغلها و صنوف از تاثیرات غیر مستقیم صنعت توریسم است. این صنعت با بهره گیری از ویژگی ضریب تکاثری خود می تواند تاثیرات عمده و مثبتی بر سایر بخش های اقتصادی جامع بگذارد و در نهایت به توزیع مجدد ثروت و سرانه درآمدهای ملی در سطوح ملی، ناحیه ای و محلی کمک موثری کند. حتی به مثابه ابزاری توانمند برای اجرای برنامه های ملی، در استراتژی های کلان کشوری مطرح شود - آراجو و همکاران، . - 2002 برای بسیاری از کشورهای در حال توسعه نظیر حوضه کارائیب، صنعت توریسم فراتر از بخش های کشاورزی و صنعتی به عنوان عامل مهم توسعه محسوب می شود
امروزه دیگر آشکار شده است که تحلیلها و ارزیابی های مربوط به صنعت توریسم کشورها مخصوصا کشورهای در حال توسعه مانند ایران بایست در چارچوب ظرف اقتصاد جهانی بررسی و تحقیق شوند و از آنجائیکه سیاست درهای باز اقتصادی همیشه به نفع سیستم سرمایه داری تمام می شود لذا نظارت و دخالت مستقیم دولت در توسعه توریسم در کشورهای در حال توسعه امری ضروری و اجتناب ناپذیر به نظر می رسد
از سوی دیگر بدون ارزیابی دقیق، صنعت توریسم می تواند به نحوی غیرعقلانی و مخرب توسعه یابد و به تخریب یا نابودی همان چیزهایی منجر شود که بر اساس انها شکل گرفته است - میسرا، . - 1999 از اینرو ایجاد مبنایی دقیق برای نظارت و ارزیابی مستمر برای صنعت توریسم ضروری به نظر می رسد. در دهه های گذشته ادبیات مربوط به توریسم همواره از دیدگاه مخنلف توسط پژوهشگران و محققان گوناگون مورد بررسی قرار گرفته است و اهمیت موضوع زمانی ملموس تر می شود که سرمایه گذاری در راستای پژوهش صنعت توریسم قابل مشاهده است.
ورود مباحث زیست محیطی در ارزیابی انواع توسعه، موجب شد که نوع دیگری از ارزیابی وارد صنعت توریسم شود - فنل، . - 1999 اصولا تا پیش از کنفرانس جهانی توریسم که در سال 1980 در شهر مانیل برگزار شد تنها معیار و ابزار مورد استفاده کشورها برای ارزیابی توسعه توریسم، سوداوری اقتصادی توریسم بین المللی بود - طیب، - 1379 ولی این کنفرانس نگاه کشورهای توریست پذیر را به ارزیابی توریسم از ابعاد مختلف اجتماعی و فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی معطوف نمود. شکل جدید صنعت توریسم به ویژه در کشورهای در حال توسعه می بایست همواره به موازات مفاهیمی چون جهانی شدن، تقسیم جدید بین المللی کار، اقتصاد سیاسی و اجتماعی در قالب ظرفی منطقی بررسی و تحلیل شود
بی شک پژوهش های مربوط به ارزیابی صنعت توریسم هر جامعه ای می بایست در متن و داخل اقتصاد سیاسی آن جامعه بررسی شود بدین معنی که جامعه مورد نظر چه رویکردی نسبت به مفهوم توریسم دارد چراکه بررسی، شناخت و تحلیل دقیق تلقی و تصور کلی هر جامعه ای نسبت به توریسم می تواند چارچوب مناسبی برای ارزیابی آن فراهم آورد
به زعم کارشناسان توریسم بین المللی، ایران از نظر پتانسیلهای توسعه و برنامه ریزی صنعت جز ده کشور اول جهان محسوب می شود ولی در واقع سهم ایران از کل درآمد جهانی آن رقمی در حدود یک به هفتصد می باشد. از اینرو بازنگری سیاستهای توسعه توریسم در ایران و ارزیابی روندهای گذشته و کنونی امری اجتناب ناپذیر محسوب می شود.
کشور ایران به عنوان یکی از کشورهای در حال توسعه، مشکلات و چالشهای عمده ای در زمینه توسعه صنعت توریسم در پیش رو دارد. رشد و توسعه این صنعت در ایران در گرو ارائه مدلی مناسب و سازگار برای پویایی ان است، شناخت و تحلیل دقیق این مشکلات نیازمند مطالعه علمی و پژوهش های عمیق در این زمینه می باشد. از طرف دیگر با پژوهشها و بررسیهای علمیو واقع بینانه می توان به این نتیجه رسید که دستیابی به چنین مدلی چندان هم دور از دسترس نخواهد بود. بدین جهت پژوهش های بنیادی در این راستا نخستین گام محسوب می شوند.
شهرستان کامیاران بخصوص روستای پلنگان، با توجه به جاذبه های فراوان گردشگری و سرمایه گذاری های سال های اخیر در ان می تواند مسیر توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی خود را همچنین به همراه کل استان سنندج طی کند. این توسعه در صورتی میسر خواهد بود که تاثیرات زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی گردشگری مورد بررسی دقیق قرار گیر. هدف این تحقیق تحلیل تاثیرات گردشگری از دیدگاه مدیران بخش گردشگری است.
روش و اهداف تحقیق
این مقاله از نوع بررسی و پژوهش کتابخانه ای است که با استفاده از منابع اطلاعاتی کتابخانه ای، سایتهای اینترنتی و منابع اطلاعاتی مانند وزارتخانه جهادکشاورزی مطالب گردآوری شده است. محقق با بررسی موضوعات و تحلیل آنها با توجه به اهداف اصلی و فرعی تحقیق اقدام به بررسی و نوشتن مقاله حاضر نموده است.
منطقه مورد مطالعه
کامیاران در غرب ایران و یکی از شهرستان های استان سنندج است و آب و هوای این شهرستان معتدل کوهستانی است و دمای هوا در طول سال بین مثبت و منفی 30 درجه سانتیگراد متغیر است.
