بخشی از مقاله
چکیده
هدف از تحقیق حاضر بررسی یک جلسه تمرین وامانده ساز بر میزان شاخصهاي سندرم متابولیک و CRP سرمی در نوجوانان چاق می باشد.CRP یکی از شاخصهاي التهابی است که با مقاومت انسولینی و خطر پیشرفت سندرم متابولیک مرتبط می باشد . مطالعات اخیر بین بیماریهاي التهابی و سندرم متابولیک از نظر افزایشCRP همبستگی نشان داده اند.
تعداد 24 نفر پسر - دامنه سنی 14 تا 17 سال - در دو گروه تجربی و کنترل - هر کدام 12 نفر - به عنوان آزمودنی در این طرح شرکت کردند. با توجه به نوع پروتکل تمرینی پژوهش حاضر 12 نفر از آزمودنی ها به استراحت پرداخته و 12 نفر نیز بر روي نوارگردان به اجراي پروتکل تمرینی شامل آزمون GXT پرداختند. بدین صورت که ابتدا آزمودنی ها با سرعت 3 km/h وشیب صفر درجه شروع سپس در هر دقیقه 1km/h بر سرعت آن ها افزوده شده تا اینکه در سرعت 8 km/h تا سر حد واماندگی با سرعت ثابت به دویدن ادامه دادند. نمونه هاي خونی قبل و بلافاصله بعد از اتمام تمرین وامانده ساز از تمامی آزمودنی ها گرفته شد. بررسی داده ها توزیع نرمال داده ها در دو گروه از آزمون کالموگروف-اسمیرنوف، و داده هاي تحقیق با استفاده ازT وابسته و T مستقل در سطح معنی داري P≤0/05 مورد بررسی قرار گرفتند.
یافته ها نشان داد یک جلسه تمرین وامانده ساز موجب ایجاد تغییر معنی داري بر سطح گلوکز، تري گلیسرید و CRP گردید - P≤0/05 - ؛ اما بر روي سطوح کلسترول تام، HDL و LDL تغییر معنی داري مشاهده نشد - . - P>0/05
با توجه به نتایج بدست آمده از پژوهش حاضر که موجب افزایش CRP گردیده و با نظر به اینکه CRP یکی از پروتئینهاي فاز حاد بوده که منجر به آترواسکلروز می شود و از طرفی با اتصال به موادي همچون پلی ساکارید میکروبیال و فسفاتیدیل کولین موجب آسیب غشاي سلولی می شود و در کل یکی از پیش بینی کننده هاي خطر انفارکتوس میوکارد، سکته مغزي و بیماري هاي عروق محیطی می باشد، چنین بنظر می رسد که برنامه هاي تمرینی شامل تنها یک جلسه تمرین وامانده ساز در هفته می تواند براي افراد نا آماده و همچنین افرادي که از انواع مختلفی از بیماري هاي قلبی- عروقی رنج می برند خطرناك بوده و منجر به آسیب هاي جبران ناپذیري بشود.
مقدمه
شیوع چاقی، سندرم متابولیک و بیماریهاي قلبی عروقی با رواج زندگی کم تحرك و رژیم غذایی پر کالري در کشورهاي توسعه یافته و در میان برخی جمعیت ها در حال افزایش است - هادي و همکاران،. - 1391 و همچنین کم تحرکی و چاقی ارتباط تنگاتنگی با بیماریهاي قلبی عروقی دارند
سندرم متابولیک به مجموعه اي از عوامل مخاطره آمیز گفته می شود که با افزایش چاقی دور شکمی، چربی خون، لیپو پروتئینهاي خون - - LDL-VLDL و گلوکز خون، سلامت افراد را از طریق بیماریهاي قلبی عروقی به خطر می اندازد - . - Lira et al ,2010 سطوح کلسترول - - LDL-c,HDL-c و تري گلیسیرید خون از شاخص هاي چندگانه تشخیص سندرم متابولیک که مرتبط با بروز بیماریهاي قلبی عروقی هستند می باشد.
الگوي توزیع چربی در بدن نقش تعیین کننده اي در شناسایی عوامل خطر بیماري دارد و افرادي که داراي تجمع چربی در ناحیه شکمی هستند در معرض خطر بالاتري براي ابتلا به بیماریهاي قلبی عروقی هستند - جعفري و همکاران . - 1387 بامصرف روزافزون چربی هاي اشباع شده و کاهش تحرك بدنی میزان کلسترول و تري گلیسیرید خون افزایش یافته و افزایش بعضی از اجزاي لیپوپروتئینها نظیر LDL-c موجب انتقال چربی ها به نقاط مختلف بدن از طریق آپولیپوپروتئین E شده و در نتیجه اینگونه افراد در خطر ابتلا به بیماریهاي دیگر نیز هستند
پروتئینهاي واکنشگر Cیا CRPیکی از شاخصهاي التهابی است که با مقاومت انسولینی و خطر پیشرفت سندرم متابولیک مرتبط می باشد و همچنین سطوح بالاي CRP سرمی با افزایش خطر بیماري دیابت بستگی دارد که با کاهش آن خطر بیماري دیابت نیز کاهش می یابد
مطالعات زیادي نشان داده اند که مقادیر بالاي CRP با افزایش خطر بیماریهاي قلبی عروقی همراه می باشد - توحیدي و همکاران. - 1386 بنابراین شواهد قابل ملاحظه اي وجود دارد که CRP پیش بینی کننده افزایش خطر انفارکتوس قلبی می باشد
در اولین ساعات آسیب بافتی یا شروع التهاب، با تحریک سایتوکینهاي التهابی - اینترلوکین-1، اینترلوکین-6 و - TNF-a از هپاتوسیتها تولید می شود. تحقیقات اخیر نشان می دهد CRP علاوه بر کبد به صورت موضعی بوسیله سلولهاي ماهیچه اي صاف دیواره عروق کرونر، مخصوصا عروق دچار آترواسکلروز و سلولهاي التهابی در محل تخریب بافتی، نیز بیان می شوند
بیماري هاي عروق کرونري و سکته قلبی در افراد مبتلا به سندرم متابوایک بیشتر از افراد دیگر می باشد، مطالعات اخیر بین بیماریهاي التهابی و سندرم متابولیک ازنظر افزایش پروتئینهاي واکنشگر - CRP - C همبستگی نشان داده اند. CRP یکی از شاخصهاي التهابی هشدار دهنده در خصوص بیماریهاي قلبی- عروقی می باشد
به انواع وسیعی از مواد همچون پلی ساکارید میکروبیال و فسفاتیدیل کولین متصل شده و به غشاي سلول آسیب می رساند همچنین موجب افزایش سلولهاي فاگوستیزي می شود، شواهد قابل ملاحظه اي وجود دارد که CRP پیش بینی کننده افزایش خطر انفارکتوس میوکارد، سکته مغزي و بیماریهاي عروق محیطی در افراد فاقد نشانه بیماري در شریان کرونر، می باشد
با بیماري دیابت در ارتباط بوده و سطوح بالاي CRP سرمی به افزایش خطر بیماري دیابت بستگی دارد که بعد از تعدیل CRP سرمی این خطر کاهش می یابد
افراد تمرین کرده داراي سطح CRP کمتري نسبت به افراد غیر تمرین کرده بودند، و همچنین گزارش شده است که سطح آمادگی بدنی در افرادي که داراي سندرم متابولیک بودند بیشتر از کسانی است که به سندرم متابولیک مبتلا نبودند
بطور کلی سندرم متابولیک در جهان امروزي یکی از بزرگترین عل ل امراض قلبی، حمله هاي مغزي و مرگ و میر به شمار می رود. مطالعات نشان می دهند که این امراض و علل مرگ و میر رو به فزونی بوده و یکی از شاخصهایی که همراه با سندرم متابولیک در بروز این بیماریها تاثیر گذار می باشد افزایش پروتئینهاي واکنشگر C می باشد
با توجه به اینکه CRP یک عامل پیچیده نژادي در پیدایش بیماري ها می باشد. لذا شناخت این پیچیدگیها و چگونگی تاثیر آن بر بیماریها یکی از ضروریات می باشد . - Dehghan et al 2007 - اگرچه نتایج بعضی پژوهشها نشان می دهد که مقادیر 48 LDL ساعت پس از پای ان فعالیت هوازي نسبت به قبل از ورزش کاهش یافته، اما یافته هاي آنها با یافته هاي بعضی محققین همخوانی داشته ولی با بعضی ها همخوانی ندارد
در مورد تاثیر تمرینات طولانی مدت بر روي شاخصهاي سندرم متابولیک و CRP تحقیقات زیادي انجام شده است اما با توجه به اینکه در جوامع امروزي افراد فرصت شرکت در تمرینات ورزشی را بصورت مستمر ندارند و تحقیقاتی که اثر یک جلسه تمرین را بر روي شاخص هاي مورد نظر مطالعه کرده باشد کافی نبوده وبه نتایج ضد ونقیضی دست یافته اند، بنابراین هدف تحقیق حاضر بررسی تاثیر یک جلسه تمرین وامانده ساز بر روي شاخصهاي مذکور در نوجوانان چاق که مبتلا به سندرم متابولیک بوده و یا در مرز ابتلا به آن قرار دارند می باشد.
روش تحقیق
تحقیق حاضر از نوع نیمه تجربی می باشد که در آن تاثیر یک جلسه تمرین وامانده ساز بر روي شاخصهاي سندرم متابولیک و پروتئینهاي واکنشگر-C سرم در نوجوانان چاق گروه سنی 14 تا 17 سال بررسی می شود. جامعه آماري تحقیق حاضر متشکل از دانش آموزان پسر سال اول دوره متوسطه - 14 تا 17 سال - شهرستان نقده می باشد که داراي چاقی مفرط بوده و مبتلا به سندرم متابولیک بوده و یا در مرز ابتلا به آن قرار داشتند.
ا ز بین این جامعه - حدود 950 نفر - تعداد40 نفر از دانش آموزانی که داراي ویژگی این طرح بودند انتخاب شدند و پس از مشاوره حضوري با مدیران و مشاوران مدارس مربوطه و اولیاي دانش آموزان و بر اساس اطلاعات به دست آمده از پرسشنامه تندرستی - پزشکی- ورزشی - و نظر پزشک متخصص افراد با سابقه ابتلا به بیماریهاي مزمن و هرگونه مصرف دارو شناسایی شده و از شرکت در پژوهش حذف شده و تعداد 24 نفر از آنها که از نظر بیماریهاي قلبی- عروقی، دیابت و دیگر موارد داراي مشکل خاصی نبودند با اخذ رضایت نامه کتبی از والدین، براي شرکت در این پژوهش گزین ش شده و در دو گروه تجربی و کنترل - هر کدام 12 نفر - به عنوان آزمودنی در این طرح شرکت کردند.
تمامی اطلاعات مربوط به وضعیت جسمانی و روانی شرکت کنندگان بصورت مکتوب و کاملا محرمانه از مشاورین مدارس مربوطه دریافت شده و علاوه بر آن تمامی شرکت کنندگان پرسشنامه هاي مربوط به مشخصات فردي، سابقه فعالیتهاي ورزشی، سابقه بیماریهاي مختلف به ویژه دیابت و بیماریهاي قلبی-عروقی و مصرف مواد دارویی را تکمیل کردند و از تمامی اولیاي دانش آموزان رضایت نامه کتبی جهت شرکت در این پژوهش اخذ شد. براي اندازه گیري قد و وزن آزمودنی ها از ترازوي مجهز به قد سنج دقت 0/1 کیلوگرم و قد سنج با دقت 1 میلی متر استفاده شد. اندازه گیري فشار خون سیستولی، دیاستولی و ضربان قلب استراحتی با استفاده از دستگاه ضربان و فشار سنج دیجیتالی مچ MBO ساخت کشور آلمان مدل Digind 16 انجام گرفت.
پروتکل تمرینی مورد اس تفاده در پژوهش حاضر شامل آزمون GXT بود. ابتدا آزمودنی ها با سرعت 3 km/h و شیب صفر درجه شروع به دویدن کردند سپس در هر دقیقه 1km/h بر سرعت آنها افزوده شده تا اینکه در سرعت 8 km/h تا سر حد واماندگی با سرعت ثابت به دویدن ادامه دادند. نمونه هاي خونی قبل و بلا فاصله پس از انجام فعالیت ورزشی از تمامی شرکت کنندگان گرفته شد. اندازه گیري نمونه هاي خونی با استفاده از کیت هاي خونی پارس آزمون به روش آزمایشگاهی اتوآنالایزر و با دستگاه BT3000 انجام شد.
براي جمع آوري نمونه هاي خونی یک روز قبل، از آزمودنی ها خواسته شد که 12 ساعت قبل از نمونه گیري از خوردن هر نوع غذایی به غیر از آب خودداري نمایند تا نمونه هاي خونی بصورت ناشتا گرفته شود. در روز آزمون ابتدا میزان فشار خون سیستولی و دیاستولی در وضعیت استراحتی تمامی شرکت کنندگان توسط یک فرد کارشناس از هلا ل احمر شهرستان نقده اندازه گیري و ثبت شد، سپس نمونه هاي جمع آوري شده در دماي -20 درجه سانتی گراد براي بررسی هاي بعدي نگهداري شدند.
سپس با توجه به نوع پروتکل تمرینی پژوهش حاضر 12 نفر از آزمودنی ها به استراحت پرداخته و 12 نفر نیز بر روي نوارگردان به فعالیت پرداختند و در پایان آزمون بلا فاصله از تمامی شرکت کنندگان براي بار دوم نمونه هاي خونی گرفته شد. اطلاعات حاصل پس از پردازش با نرم افزار SPSS نسخه 20 کورد آنالیز آماري قرار گرفت. سطح معنی داري تحقیق ٠٥/٠P≤ در نظر گرفته شده بود. جهت توصیف آماري داده ها از آم ار توصیفی و براي تحلیل و آزمون فرضهاي تحقیق از آزمونهاي امار استنباطی استفاده شد. براي بررسی اینکه آیا داده ها از توزیع نرمال در دو گروه برخوردار بودند از آزمون کالموگروف- اسمیرنوف استفاده شد
