بخشی از مقاله
چکیده
هدف این پژوهش پاسخ به این سوال است که آیا می توان با داستان سرایی، آموزش ریاضی را بهبود بخشید؟ به همین جهت، از روش های تحقیق، روش تحقیق کیفی و ابزار مشاهده ی تاملی، در یکی از کلاس های تدریس، در طول یک ترم به کار گرفته شد.
نتایج نشان داد تاثیرات مثبتی بین داستان سرایی و تدریس ریاضی در کلاس وجود دارد و معلم می تواند با این روش، جو مثبت و مناسبی در کلاس ایجاد کرده و این صمیمیت با عث کم شدن خشکی کلاس ریاضی شده و آموزش آن راتسهیل و تسریع نماید. ضمناً مشاهده شد که با این روش می توان به افزایش تمرکز دانش آموزان و تحریک افکار آنان دست یافت. باید پذیرفت که این عوامل باعث مشارکت بیشتر دانش آموزان در فرایند یادگیری و پایین آوردن افت یادگیری آن ها پس از تدریس هم می گردد.
مقدمه
بدیهی است یکی از اهداف اساسی آموزش عمومی در هر کشوری از جمله ایران، آموختن تفکر و استدلال به دانش آموزان می باشد. دروسی مانند ریاضی، فیزیک، شیمی و ادبیات، ابزار هایی برای همین تفکر و استدلال بوده و زمینه ساز یک ذهن آماده برای ورود به رشته های دانشگاهی هستن د. تمام تلاش آموزش و پرورش حداقل امروزه بر این منعطف است که در ذهن کودکان و دانش آموزان یک » چرایی« زنگ بزند.
باید پذیرفت که از درس ریاضی در مدارس، زده شدن یک چنین زنگی مورد انتظار است. از طرفی نتایج تحقیقات اخیر نشان دهنده ی افت شدید در درس ریاضی در مقاطع راهنمایی و دبیرستان بوده و دلیل آن هم این است که دانش آموزان ریاضی را درک نکرده و به ریاضیات و آموزش آن علاقه ی زیادی ندارند. به طوری که حتی می بینیم دانش آموزان با معلمان ریاضی ارتباط خوبی هم ندارند.
شنیده و دیده ایم که به محض این که دانش آموز به مدرسه پا گذاشت معلم میگوید: »درس ریاضی را جدی بگیرید و برای فهمیدن آن احتیاج به تمرین بیشتری دارید.« همین کلمهی جدی بگیرید برای دانشآموز مشکل آفرین است، زیرا یادگرفته اند که کارهای سخت را جدی بگیرد در نتیجه با ترس به مسائل آن نگاه کرده و ترس از این دارند که ممکن است آن را خوب یاد نگیرد و این امر مقدمهای است برای دور کردن و حتی به وجودآمدن نفرت از درس ریاضی به شمار می رود.
اهداف کلی آموزش یاضی
هدف بزرگ ریاضیات، تقویت فکر کودک است. و تحصیلات مدرسه ای، آماده کردن دانش آموزان برای یادگیری مادام العمر و توانایی کسب سواد علمی در دانش آموزان برای زندگی در جامعه ی آینده است. به این ترتیب اهداف آموزش ریاضی را می توان در سه حیطه ی اصلی به این شرح بیان کرد :
.1 کسب دانش های ضروری
دانش های ضروری در علم ریاضی مفاهیم پایه هستند که با تغیر زمان و گسترش علم به ثابت بودن آن اطمینان نسبی داریم و نیاز به آن ها یک نیاز همیشگی است.
.2 کسب مهارت های ضروری
مهارت ها در آموزش ریاضی در واقع راه های یاد گیری بوده و مجموعه ای از توانایی ها هستند که پرورش آن ها در دانش آموزان به منزله ی آموختن و - - راه یادگیری - - تلقی می شود.
.3 کسب نگرش های ضروری
نگرش یعنی تم ایل به اقدام در یک مسیر معین که از مجموع کسب دانستنی ها و مهارت های ضروری در دانش آموزان ایجاد می شود. همه آموزش ها از جمله کسب دانش ها و پرورش مهارت ها برای رسیدن به این ارزشهاست.
الف - هدف پرورشی: اهداف پرورشی آموزش ریاضی بدون شک مهمترین بخش اهداف آموزش ریاضی هستند مهم ترین وظیفه آموزش ریاضی تربیت دانشآموز است به نحوی که بتواند با اتکاء به نفس به مسائل خود بیاندیشد راه چاره پیدا کند و مسائل خود را حل نماید.
ب - هدف آموزشی - با تکنیکهای محاسبهای نیاز دانشآموزان در مدرسه و خارج از مدرسه بر آورده شود - در این هدف باید دانشآموزان را در رابطه با سایر درسها و محاسبات مورد نیاز دروس و نیز محاسبات مربوط به زندگی روزمره آماده ساخت.
ج - هدف فرهنگی - آشنایی دانشآموز با ریاضی به عنوان بخشی از فرهنگ و اندیشه بشری - علم ریاضی بخش مهمی از فرهنگ است. اشاره به تاریخ ریاضیات یک ملت میتواند یک احساس غروز و افتخار در ریاضیات را به وجود آورد اعتماد دانشآموزان را بیفزاید و درس را به تاریخ و سنت ملی ربط دهد.
د - هدف عاطفی:
لذتی که میتوان از طریق دنبالکردن فعالیتهای ذهنی و عشق ورزیدن به دانشی، به دست آورد ریاضیات ما را متبحر میکند، هم حس کنجکاوی عقلانی و هم حس ظرافت و ادارک را تحریک میکند .
عوامل ضعف آموزش ریاضی
الف. محتوای کتابهای درسی
یکی از مهمترین اهداف آموزش ریاضی در این است که دانش آموزان بتوانند در شرایط جدید و با توجه به آموختههای قبلی مسائل را حل کنند و این امر وقتی میسر میشود که با دانشآموزان کار شده باشد و موقعیتهای جدیدی را برای حل مسائل بوجود آوریم با توجه به این مطالب و هدف میبینیم محتوای درسی و کتابهای درسی چه محدودیتهایی را برای معلمان برای رسیدن به این هدف بوجود آورده است.
.1 محدودیت زمان:
زمان تدریس ریاضی در مدارس محدود است محتوای ریز مواد درس ریاضی در همه پایهها براساس جدول زمانی است اما حل مسئله و تشویق دانشآموزان به فکرکردن و پیداکردن روش حل مسئله و انجام تمرینات لازم در این رابطه نیازمند زمان است . معلم ما از ثانیه آغازین کلاس درس در جنب و جوش است لذا محتوی برنامه درس ریاضی ما طوری طراحی شده که مفاهیم زیاد تمرینات زیاد را بچهها انجام بدهند بدون این که زمانی برای فکرکردن برای شاگردان در نظرگرفته شده باشد، هر مطلب درسی در کتاب های ما باید در زمان 45 دقیقه تدریس شود که این زمان در نرم جهانی فقط برای فکرکردن روی مساله باید به دانشآموز داده شود تا خود به راه حل مساله برسد.
.2 محدودکردن معلم در انتخاب محتوا و فعالیت مناسب
برنامههای کتابهای درس ریاضی در ابتدایی طوری طراحی شده که هرگونه انتخابی را از معلمان ما سلب کرده که همین امر باعث شده که معلمان فقط فکر خود را روی مطالب درسی متمرکز کنند در صورتی که با تجدید نظر در محتوا و آزادگذاشتن معلم در انتخاب آن معلم میتواند بین فعالیتهایی که دانشآموزان را به فکرکردن سوق میدهد و فعالیتهای که فقط مشغول کننده هستند تفاوت بگذارد و فعالیتهایی را که تسهیلکننده یادگیری در بچهها میشود را انتخاب کند
ب. روشهای آموزش:
کلاس ریاضی سخت است چون با زبانهای خودش بیان نمیشود بلکه در چارچوب کتاب و روش تدریس معلمان محدود شده است و با حجم زیاد کتاب، معلم نمیتواند مطالب جالب و توضیحات لازم را در مورد تاریخ و نحوهی به کاربردن مطالب تدریس در زندگی را بیان کند.
باید توجه داشته باشیم که معلم به فرض هم ریاضیدان باشد نمیتواند ادعا کند که روشی که در تدریس به کار میبرد بهترین است؛ زیرا ریاضیدانستن یک چیز و ریاضی تدریسکردن چیزی دیگر است اگر روش بنا به منطق بزرگسالان بهتر به نظر آید، معلوم نیست برای دانشآموزان که هنوز فرایندهای منطقی نزد آن ها در حال تحول است مناسب یا مناسبتر باشد.
با مشاهدهتدریس تعدادی از معلمان درس ریاضی تقریباً همگی یک روش تدریس استفاده میکنند در این روش آموزگار ابتدا تقسیم را در پای تخته مینوشتند سپس مراحل را برای بچهها توضیح میدادند و فقط تعداد بیسار کمی در حین تدریس مطلب ریاضی، جواب حاضر و راه رسیدن به حل مسئله را شسته و رفته در اختیار بچهها قرار ندادند آن ها هم آن قدر مسئله را برای بچهها با توضیحات اضافی پیچیده کردند که زمان زیادی با صرف انرژی زیادی بچها را تقریباً به حل مسئله رساندند.
